کتاب جمع

وقتی صحبت از فرضیه‌های زندگی پس از مرگ می‌شود، فلاسفه و اندیشمندان و روحانیون ادیان مختلف، مفاهیم متنوعی را ارائه می‌دهند؛ از بازگشت دوباره به زمین در قالب انسانی دیگر تا حضور در بهشت و جهنمی که برای هر کدام از این افراد، ظاهر و شرط ورود متفاوتی دارد.

از دیرباز تا کنون، بسیاری درباره‌ی زندگی پس از مرگ، تخیل کرده‌اند و به آن شاخ و برگ داده‌اند. اما اکنون که سرگرمی و مشغله‌های زیادی بر سر مردم آوار شده،‌ دیگر تفکر راجع‌به این موضوع، تبدیل به امری خسته‌کننده و ملال‌آور شده است؛ اما حدس زدن درمورد اینکه چه کسی ما را آفریده است و چه چیزی در پیش روی ما قرار دارد، می‌تواند از نظر فکری جذاب باشد و همانطور که دیوید ایگلمن در کتاب خود، «جمع» نشان می‌دهد، بسیار سرگرم‌کننده است.

نویسنده، استاد عصب‌شناس دانشگاه استنفورد است که به ادبیات هم علاقه‌مند است. اگر طرفدار نوشته‌های او باشید، متوجه می‌شوید که موضوع این کتاب با دیگر کتاب‌هایش بسیار متفاوت است. او در این کتابِ جمع و جور و کوتاه، مجموعه‌ای از سناریوها و احتمالات را برای زندگی پس از مرگ بیان کرده است که هر کدام از این ۴۰ سناریو، توضیح متفاوتی از اینکه خدا کیست، چرا ما را آفریده است و چه چیزی ممکن است در زمان مرگ برای ما برنامه‌ریزی شود، ارائه می‌دهد.

در یک سناریو، ما در خواب‌های مردمان دیگری زندگی می‌کنیم که آنها هم در خواب مردمان دیگری نقش بازی می‌کنند. هربار که می‌میریم، به دنیای خوابمان می‌رویم و باز هم برای مردمان عقب‌تر (آنهایی که اگر بمیرند به دنیای ما می‌آیند) نقش شخصیت‌های مهم و یا فرعی را در رویایشان اجرا می‌کنیم.

در سناریویی دیگر، ما موجوداتی هستیم که توسط موجوداتی بسیار کم‌هوش ساخته شدیم و آنها امیدوار بودند که با خلق انسان، پرسش‌های مهم درباره‌ی زندگی و دنیا را بتوانیم جواب دهیم، اما آنها فکرش را نمی‌کردند که ارتباط با موجودی بسیار باهوش‌تر از خودشان و فهمیدن زبانشان، ناممکن است، اگرچه که جواب قریب به اتفاق انسان‌ها، «نمی‌دانم» بود.

این کتاب، ژانر مشخصی ندارد؛ برای عده‌ای می‌تواند کمدی باشد و برای عده‌ی دیگری، تراژدیک؛ برای عده‌ای کتابی فلسفی باشد و برای عده‌ای، کتاب قصه. بنابراین معرفی این کتاب سخت‌تر می‌شود.

اگر کسی هستید که به دنبال جواب‌ها بوده‌اید و آنها را پیدا کرده‌اید، باور دارید که می‌دانید بعد از مرگ، جریان از چه قرار است، این کتاب شاید کتاب قصه‌ای باشد که قبل از خواب آن را به‌دست بگیرید و تا سنگین‌شدن چشمانتان به خواندن ادامه دهید؛ کمی مغزتان را قلقلک می‌دهد و شاید اندکی هم ایمانتان را بسنجد. همچنین ممکن است مانند یک نمایشنامه با داستانی بسیار جذاب، شما را میخ‌کوب کند و به‌سرعت تمامش کنید.

اما اگر تا به حال به‌طور جدی، به آن موضوعات و پرسش‌های مهم زندگی فکر نکرده‌اید و یا هنوز به جواب نرسیده‌اید، ممکن است این کتاب برایتان دردآور، ناامیدکننده، فلسفی، مبهم، خسته‌کننده، طنز و یا حتی خوشایند و گیرا باشد. بستگی به خودتان دارد.

دیگر منتظرتان نمی‌گذارم، این شما و این، آقای دیوید ایگلمن و سناریوهایش :).