اوراق قرضه چی هستند؟

گاهی اوقات کسب و کارها نیز مانند افراد عادی برای تامین مالی فعالیت‌های خود از دیگران وام می‌گیرند. این تامین مالی معمولا برای ورود به یک بازار جدید، نوآوری و رشد در کسب و کار است که می‌تواند از طریق انتشار اوراق قرضه (اوراق بدهی) انجام شود.

شرکت با انتشار اوراق قرضه، از سرمایه‌گذاران مبالغی را جمع‌آوری می‌کند و سودی را نیز بابت سرمایه‌گذاری اشخاص، در بازه‌های زمانی مشخص پرداخت می‌کند.

بنابراین اوراق قرضه یا Bond به نوعی از سرمایه‌گذاری گویند که در آن سرمایه‌گذار به شخص حقوقی یا نهادی (شرکتی یا دولتی) پول قرض داده و شرکت سرمایه‌پذیر (اعتبار گیرنده) متعهد می‌شود تا وجه یا اعتبار مورد نظر را در بازه زمانی مشخص و با پرداخت سود دوره ای ثابت بازپرداخت نماید.

این بازه زمانی مشخص برای بازپرداخت اصل پول سررسید نام داشته و سود ثابت دوره‌ای (دوره‌های از قبل تعیین شده) کوپن اوراق نام دارد.

اوراق معمولا توسط نهادهای دولتی از جمله شهرداری‌ها، دولت‌های داخلی و خارجی انتشار یافته و ابزار تامین مالی پروژه‌ها و فعالیت‌های دولتی و شهری می‌باشند. اوراق قرضه به نام “اوراق با درآمد ثابت” نیز شناخته می‌شود.

در موعد سررسید اوراق قرضه، صادر کننده این اوراق، اصل مبلغ را بازپرداخت می‌کند.

اوراق قرضه در کنار سهام و وجه نقد یکی از 3 دسته دارایی‌های اصلی به حساب می‌رود.

در این ابزار شرکت منتشر کننده اوراق (ناشر) که نیاز به تامین مالی پروژه‌های خود دارد به سرمایه‌گذاران این تعهد را می‌دهد که با پرداخت سود ثابت دوره‌ای (کوپن) اصل سود آنها را در سررسید بازپرداخت کند.

در بسیاری از موارد این امکان وجود دارد که شرکت ناشر خود نیاز مالی نداشته و برای شرکت دیگری که نیاز مالی دارد (بانی) اوراق را منتشر می‌کند.

پس باید به این نکته توجه داشت که ناشر صرفا بانی نخواهد بود، هرچند این امکان وجود دارد که ناشی و بانی یک نفر (شخص حقوقی) باشد. بطور معمول شرکت‌ها ابزار اوراق قرضه را به فروش سهام برای تامین مالی خود ترجیح می‌دهند، چراکه دارندگان اوراق قرضه بر خلاف سهامداران، صاحبان شرکت محسوب نشده و حق دخالت در امور شرکت را ندارند. دارندگان اوراق قرضه صرفا طلبکاران شرکت می‌باشند.

دسته‌بندی اوراق بهادار را می‌توان به این شکل تعریف کرد:

1 – اوراق مبتنی بر بدهی

• اوراق قرضه
• اوراق مشارکت
• صکوک

2 – اوراق حقوق صاحبان سهام

• سهام شرکت‌ها

3 – ابزارهای مشتقه

• قراردادهای آتی
  اختیار معامله

انواع اوراق قرضه

اوراق قرضه‌ی دولتی: برای تأمین مالی برنامه‌ها، پرداخت لیست حقوق و به خصوص پرداخت صورت‌حساب‌ها، دولت‌ها اوراق قرضه صادر می‌کنند. اوراق قرضه‌ی کشورهای باثباتی مثل آمریکا، جزو امن‌ترین سرمایه‌گذاری‌ها شناخته می‌شود. اما در طرف دیگر، اوراق قرضه‌ی کشورهای در حال توسعه، دارای ریسک بالاتری هستند.

اوراق قرضه‌ی شهرداری: این اوراق توسط شهرها، کشورها و مناطق مختلف برای تأمین مالی عملیات‌ها یا پرداخت هزینه‌ی پروژه‌ها صادر می‌شود. اوراق قرضه‌ی شهرداری هزینه‌های ساخت بیمارستان، مدرسه، نیروگاه، خیابان، دفاتر اداری، فرودگاه، پل و غیره را از نظر مالی تأمین می‌‌کند. شهرداری‌ها معمولا زمانی به صدور اوراق قرضه اقدام می‌کنند که به پولی بیشتر از پول حاصل از جمع‌آوری مالیات‌ها احتیاج داشته باشند.

اوراق قرضه‌ی شرکتی: اوراق قرضه‌ی شرکتی توسط کسب‌و‌کار و برای کمک به تأمین هزینه‌ی آنها صادر می‌شود. با وجود اینکه ریسک این اوراق بالاتر از اوراق قرضه‌ی دولتی است، اما گاهی اوقات سود بیشتری می‌توان از آن کسب کرد. همچنین تعداد گزینه‌ها برای انتخاب از میان اوراق قرضه‌ی شرکتی بیشتر است.

تفاوت اوراق قرضه با سهام

اوراق قرضه مانند سهام، یک نوع سرمایه‌گذاری محسوب می‌شود. اما تفاوت در این است که سهام، وام به حساب نمی‌آید بلکه به معنای مالکیت در یک شرکت است و بازدهی‌اش هم به میزان سود آن شرکت بستگی دارد.
به همین علت، سهام پرریسک‌تر و پرنوسان‌تر است و سود سهام نیز به عملکرد یک شرکت بستگی دارد. در طرف دیگر، اوراق قرضه غالبا دارای نرخ بهره‌ی ثابت هستند. بعضی از اوراق قرضه دارای نرخ شناور هستند به این معنا که نرخ بهره‌ی آنها بسته به شرایط بازار تنظیم می‌شود.

اوراق قرضه را مثل سهام می‌توان مبادله کرد. وقتی شخصی اوراق قرضه‌ی خود را با قیمتی پایین‌تر از ارزش اسمی سهام (face value) بفروشد، گفته می‌شود که فروش با تنزیل (discount) انجام گرفته است. اما اگر با قیمتی بالاتر از ارزش اسمی فروخته شود، گفته می‌شود که با صرف (premium) به فروش رسیده است.

تفاوت اوراق قرضه با اوراق مشارکت

اوراق مشارکت نیز نوعی اوراق بدهی است که در ایران توسط دولت، شهرداری و شرکت‌های دولتی یا خصوصی برای تأمین اعتبار طرح‌های عمرانی، تولیدی و خدماتی کشور منتشر می‌شود. دستور‌العمل و ضوابط انتشار این اوراق بر عهده‌ی بانک مرکزی است.

اوراق مشارکت تفاوت چندانی با اوراق قرضه ندارد.

در ایران اوراق مشارکت شرکت‌ها و دولتی در بورس تهران معامله می‌شود.

برای اطلاع از اصطلاحات دیگر در حوزه بازارسرمایه، اینجا کلیک کنید.

خوشحال میشم سوالاتتون رو کامنت کنید تا بتونم بهشون پاسخ بدم.??