لوگوی زرین‌پال، زیر ذره‌بین

هر بار خبر ریبرند سازمانی منتشر می‌شود به دنبال اطلاعاتی می‌گردم که چرایی این تغییرات را توضیح دهد.
نمی‌دانم چرا در ایران، کمتر شرکت و سازمانی مسیر طراحی، تصمیم‌ها و حتی تمرین‌ها و اشتباهاتش را برای متخصصان و مخاطبانش (به زبانی ساده) شرح می‌دهد.

مسیر و تصمیماتی مهم که اغلب از دید پنهان می‌مانند و باعث اظهار نظرهای هیجانی و احساسی می‌شوند.
هرجا بیانیه‌ای رسمی و شفاف منتشر نمی‌شود، جا برای نقدهای سطحی و فرضیه‌ها باز می‌شود.

استفاده افراطی از فرم‌های ساده در لوگوهای مینیمال، بدون در نظر گرفتن کاربرد و بر اساس ترند، باعث پدید آمدن نسخه‌های مشابه می‌شود که در اینصورت طراح (تیم طراحی) یا به کپی‌کاری متهم می‌شود، یا به نابلدی!

تغییر لوگوی زرین‌پال به عنوان ری‌برند شاید یکی از همین مثال‌ها باشد. حتی با جستجو در اینترنت و مطالعه خبرهای مربوط به ریبرند، اطلاعات منتشر شده محدود و تکراری بود. در شبکه‌های اجتماعی هم جز به شوخی گرفتن فرم‌ها و سادگی طرح، بررسی بهتری نبود.
بگذارید همین ابتدا بپرسم: نظر شما در مورد طراحی این لوگو چیست؟ به‌نظر شما چقدر برایش وقت صرف شده؟

در جستجوی پاسخ این سوالات، راهی شدم:

زرین‌پال چیست و چه می‌کند:
زرین‌پال به عنوان سرویس درگاه پرداخت شناخته می‌شود که به واسطه‌ی قابلیت مسیردهی هوشمند، با اتصالِ همزمان به درگاه‌های متنوع و معتبر شاپرکی (PSP)، کاربران را به سریع‌ترین و مطمئن‌ترین درگاه بانکی منتقل می‌کند و باعث افزایش درصد تراکنش‌های موفق می‌شود.
جدای از سرویس‌های مرتبط با شناسایی نیازهای کسب و کارها، راهکارهایی را به محصولات جدید معرفی کرده و در حال توسعه خانواده محصولات زرین است.

در صفحه درباره ما، زرین‌پال خودش را اینگونه معرفی می‌کند:

بیش از ۱۴ سال است که در مسیر رشد و توسعه‌ی کسب و کارهای کوچک و بزرگ، همراه‌شان هستیم و با حمایت و پشتیبانی همه‌جانبه، سعی در هموارسازی این مسیر پُرفراز و‌ نشیب داشته‌‌ایم. در این مدت، بی‌وقفه تلاش کرده‌ایم تا دغدغه و نیاز‌ مشاغل را شناسایی کنیم و با ارائه‌ی راه‌‌کارهای نوین پرداخت، در بهبود و توسعه‌ی کسب و کارها مفید باشیم. به عنوان اولین پرداخت‌یار کشور، توانسته‌ایم مجموعه‌‌ی منحصربه‌فردی از خدمات پرداخت و زیرساخت‌های مالی را توسعه دهیم، به این امید که با تغییر ساختار مدل‌های سنتی کسب و کار، دنیای بهتری بسازیم.

برای کشف مسیر طراحی لوگوی جدید زرین‌پال تصمیم گرفتم با تیم طراحی گفتگویی کنم.
و موفق شدم از طریق روابط عمومی شرکت به طراح محصول زرین‌پال متصل شوم.

مهرداد ایلاقی که حدود ۴ ساله به عنوان طراح محصول با زرین‌پال کار می‌کنه و پیشینه گرافیک‌دیزاین داره.
از کرمان بصورت دورکار با مجموعه در ارتباط هست و کارش رو به عنوان طراح رابط‌کاربری به‌صورت پروژه‌ای با زرین اکسپرس شروع کرده.

داستان طراحی لوگوی زرین‌پال جایی با مهرداد و تیم‌ طراحی زرین‌پال ارتباط پیدا می‌کنه که ریبرند محصولات زرین‌پال -که توسط آژانسی خارج از سازمان شکل گرفته بود- در سازمان معرفی می‌شه. ایده کلی بر آن بود که بجای استفاده از لوگومارک (نشان) تنها به لوگوتایپ برای هر محصول اکتفا کنند.

شناسایی مشکل

این لوگوتایپ‌ها در فارسی از پیوستن زرین+عنوان محصول با دو وزن تشکیل می‌شدند.
در انگلیسی اما لوگوتایپ از یک وزن تشکیل می‌شد.
در نسخه رنگی، کلمه (زرین) با رنگ زرد و نام محصول/سرویس، رنگی اختصاصی داشت.

اما دغدغه مهرداد به طرح نهایی باعث شد نقد و سوالاتش را در قالب پرزنتیشن در اختیار مدیران بگذارد. عمده نگرانی‌ها مربوط به ابهام در نمایش آیکون برنامه‌ها در صورت حذف لوگومارک و علت (ناهماهنگی) تغییر وزن لوگوتایپ فارسی بود که حتی در نسخه لاتین درنظر گرفته نشده!

ایده پردازی

شرح مشکل به تنهایی کافی نیست. پس طراح در ادامه ایده‌های جدید را برای ۴ محصول خانواده زرین‌پال مطرح می‌کند.

قبل از اینکه به طرح نهایی برسیم، کنجکاو شدم که از کجا شروع کرده و به طرح نهایی رسیده و چه مواردی را در نظر گرفته.
در قدم اول با اصلاحاتی روی حروف از نظر فواصل، ضخامت و یکپارچگی نسخه پیشنهادی جدیدی مطرح می‌کند.

لوگوتایپ همه‌ی محصولاتِ خانواده‌ی زرین‌پال به دو زبان فارسی و انگلیسی، با ضخامتی ثابت و گوشه‌هایی نرم ترسیم شده‌اند و دارای حداقل جزئیات هستند.

طراح برای خلق لوگومارک از ساده‌ترین اتودها شروع کرد. مربع، مثلث، دایره. اولین اتودها ابتدایی بودند و شاید بی‌معنی اما کم‌کم ایده‌ها شکل گرفت.

فرم، بدون معنا؟ یک عنصر به تنهایی نمی‌توانست معنایی را در خود یادآوری کند. پس شاید باید دو فرم ساده کنار هم باشند. شاید باید در هم ترکیب شوند و هم‌پوشانی داشته باشند... بهتر نیست؟

اینجا نقطه اولیه کانسپت شکل گرفت:
ترکیب شدن، یکی شدن، بدون مرز شدن

این مینیمال بودن و استفاده از فرم‌های ساده باعث می‌شه تا بینندگان معانی متعددی در لوگو متصور شوند.
شاید اولین چیزی که می‌بینیم حرف فارسی ز باشد.
شاید فرم زرد صفحه درخشان مانیتور ، یا کارت بانکی و حتی اسلش (/)
و دایره نماد پورتال یا زمین به عنوان محور خانواده زرین باشد.

اصل اساسی ری‌برند زرین‌پال، توسعه و گسترش خدمات و محصولات شرکت بود. خانواده‌ای که باید یک ژن مشترک داشته باشند. پس در ادامه باید سایر اعضای این خانواده رو بررسی کنیم.

آغاز توسعه زرین‌پال با ۴ محصول شروع شد، اما زمزمه‌هایی از سرویس‌ها و محصولات بیشتر به گوش می‌رسید که همگی باید از یک قانون پیروی می‌کردند. ۲ شکل ساده با گوشه‌هایی نرم که هم‌پوشانی دارند. یکی به نمایندگی از نام زرین‌پال، گردینتی از زرد است و دیگری هم‌وزن اما با رنگی که متناسب با کاربرد محصول متفاوت است و باعث تمایزش می‌شود.

تمامی لوگو‌مارک‌ها، با سبک و روحیه‌ی مشابهی طراحی شده‌اند و قواعد ساختاری با محوریت زرین‌پال، برای تمام محصولات این خانواده مشترک می‌باشد.

رنگ‌ها معنی دارند:

رنگ زرد مشترک بین تمامی زیربرندهاست و از رنگ اصلی هلدینگ زرین انتخاب شده. اما رنگ محصولات جداگانه بنا به معنا و کاربرد آن‌ها انتخاب شدند.

یک پالت رنگی کامل که حتی جای خالی محصولات آینده را در نظر گرفته. این پالت امکان استفاده بیشتر از رنگ را برای زرین‌پال فراهم می‌کند. حالا تصویرسازی‌ها و عناصر رنگی بیشتر در محصولات حال و هوای تازه به آن می‌بخشد و از خشکی گذشته می‌کاهد.

خانواده با یک تعریف رنگی! هر جا که جمع هستیم باید از یک طیف رنگی گسترده داشته باشیم. این گردینت رنگی می‌تواند در صفحات محصول، ایونت‌ها و جشنواره‌های مشترک، هر جا که از کل مجموعه صحبت است، استفاده می‌شود.

برندبوک و قوانین استفاده:
یکی از اساسی‌ترین نیازها برای یک سازمان سندنگاری از داده‌‌هاست. پروسه‌ای که در قالب برندبوک اتفاق افتاد نتیجه همکاری تیم طراحی داخلی و به لطف عماد اکبری بود تا جز به جز شیوه‌نامه استفاده از لوگوها را یکجا گردآوری کنند.

در استفاده

محصول

همانطور که بارها شاهد بودیم لوگوی یک سازمان ، توسط یک آژانس بیرونی بازطراحی می‌شود و بدون سنجش و درنظر گرفتن نیازها به سایر بخش‌ها دیکته می‌شود. طراحی‌های غلط‌اندازی که گاهی فقط داخل گایدلاین و چند موکاپ جذاب کار می‌کنند و در استفاده (مخصوصا در محصول دیجیتال) کارایی ندارند.

پس حساس شدم تا ببینم طراحی هویت‌بصری توانسته بر طراحی محصولات دیجیتال هم موثر باشد؟

نکته جذاب این بود که چون فرایند طراحی هویت‌بصری و قواعدش درون‌سازمانی و توسط افرادی که هم به گرافیک مسلط هستند، هم طراحی محصول را می‌دانند انجام شده پس نتایج دلچسب بود. در زرین‌پال هر محصولی، تیم اجرایی خودش را دارد و وجود دیزاین سیستمی که توسط تیم دیزاین زرین‌پال طراحی شده کمک می‌کند همگی روی یک جریان حرکت کنند.

نتیجه:

خانواده زرین‌پال برای توسعه محصولات و سرویس‌هایش ری‌برند کرد و نتیجه این تغییرات در محصولاتش جاریست. جدا از نگرش بیزینسی به این توسعه، و آینده برند...
نظر شما در مورد طراحی این لوگو چیست؟
به‌نظر شما چقدر برایش وقت صرف شده؟
طراحی مجموعه هویت بصری زرین‌پال و محصولاتش در گذر زمان برای کاربران کارامد هست؟

این جستجوگری یک درس بزرگ بود تا پیش از قضاوت و بررسی سطحی، خروجی را نه فقط از ظاهرش بلکه عمیق‌تر با مسیر، و چرایی‌اش بررسی کنیم.

جذابیت‌ گپ و گفت با مهرداد به نمایندگی تیم طراحی داخلی زرین‌پال، نشان داد با مهارت متقاعدسازی و توانایی در شناسایی و نقد مشکل در کنار تصویر درست از مسیر و چشم‌انداز می‌شود تاثیرگذار شد. اینجا لازم است تشکر ویژه‌ای از مصطفی امیری مدیرعامل و هم‌بنیانگذار زرین‌پال داشته باشم که مطمئنا با نگرش درست، فرصت ارزش آفرینی را درون تیم در اختیار نیروهای مجموعه گذاشته.

در این مسیر از تمامی عزیزانی که فرصت را برای این مصاحبه هموار کردند تشکر می‌کنم و امیدوارم سازمان‌ها و شرکت‌های بیشتری درب‌هایشان را باز کنند.