چهرهٔ شکلاتیِ جنگ!

دوست شاعرم، محمد افندیده، چندسال پیش برام چندتا از شعرهاش رو خوند که یکی از اونا خیلی به دلم نشست:

«به واژه‌ها تهمت نزنیم

«جنگ» شاید

دوست داشت نام گُلی ? باشد...»

راستِش رو بخواید من برخلاف ادعای الکسیویچ توی کتابِ «جنگ چهرهٔ زنانه ندارد» معتقدم که جنگ گاهی چهرهٔ زنانه و به‌قول محمد، اون چهرهٔ گُل‌سارش رو هم نشون می‌ده.

سربازای آلمان نازی و فرانسه و انگلیس و ایتالیا و... همیشه گوش‌به‌فرمان هیتلر و چرچیل و موسولینی نبودن. گاهی مگسک تفنگ رو به‌جای پیشونیِ سربازان روبه‌رو، به آسمون نشونه می‌رفتن.

این‌که تو اتاقِ فرمان جنگ چه نقشه‌هایی کشیده می‌شه، گاهی با یه شوخیِ به‌جای سربازای دوطرف در شب کریسمس نقش‌برآب می‌شه. من اسم این پولیتیک رو می‌ذارم: «پاتکِ شکلاتی»! ?

جاناتان گلاور توی کتاب خوبش «انسانیت» دربارهٔ سال اول جنگ جهانی اول نوشته:

«گاهی بین سربازان دو سوی خط دوستی‌هایی ایجاد می‌شد. کریسمس سال ۱۹۱۴ شگفت‌انگیزترین نمونه بود. گروهبان یوهانس نویمان از خطوط آلمان‌ها نگاه کرد و منظرهٔ عجیب سربازان ما را دید که با سربازان دشمن، سیگار، مشروب، و شکلات ردوبدل می‌کنند! سربازی اسکاتلندی مسابقهٔ فوتبالی ترتیب داد و با کلاه‌های سربازان اسکاتلندی و آلمانی دروازه‌ها را مشخص کردند. نتیجهٔ بازی سه بر دو به‌نفع آلمان‌ها بود. وقتی بادی وزید و مشخص شد اسکاتلندی‌ها زیر دامن سنتی‌شان شلوار نپوشیده‌اند، غرش خندهٔ آلمان‌ها به هوا بلند شد! ? آتش‌‌بس در برخی مناطق چند روز بعد از کریسمس هم ادامه داشت. در سی‌ام دسامبر، گروهبان جی‌دی وایات نوشت: «هنوز خبری از جنگ نیست! ولی هنگام ناهار، از خط آلمان‌ها پیام دادند که ژنرالشان بعدازظهر می‌آید؛ بنابراین بهتر است حواسمان جمع باشد؛ برای این‌که نشان دهیم اوضاع روبه‌راه است، باید چند گلوله‌ شلیک کنیم!»

و این چهرهٔ شکلاتی جنگه. اگه اجازه بدیم دشمن توی آرامش صبحگاهی شکلات صبحانه‌ش رو بخوره، اونا هم همین کار رو می‌کنن.

جنگ اگرچه تلخه، اما وقتی راه فراری ازش برامون نموند، باید پناه ببریم به پاتک شکلاتی، ولو با شکلات تلخ! ?

محمدرضا امینی، مدیر فروش و بازرگانیِ شکلات صبحانهٔ لاردی

پانوشت:
این کتابِ «انسانیت: تاریخ اخلاقیِ سدهٔ بیستم» رو بخونید. خیلی کتاب خوبیه. منم اخیراً تمومش کردم.