عرفان و رندی در شعر حافظ

چاپ اول این کتاب در سال ۱۳۷۷ بانام «هستی‌شناسی حافظ» منتشر شد. اما پس‌ازآن آشوری تغییرات بسیاری در کتاب داد و نام آن را هم به «عرفان و رندی در شعر حافظ» تغییر داد؛ چراکه معتقد است آنچه در این پژوهش در پی نشان دادن آن است همین در هم تنیدگی «عرفان» و «رندی» است.

این کتاب با تأکید بر اسطوره‌ی آفرینش آدم ابوالبشر در قرآن، تورات، کشف‌الاسرار میبدی، مرصادالعباد نجم‌الدین رازی و همین‌طور دنبال کردن زمینه‌ی تاریخی زندگی حافظ و رابطه‌ی میان‌متنی دیوان او با شعر و نثر صوفیانه و عرفانی پیش از خودش، مطالعه‌ای میان‌متنی درراه فهم این دیوان پیش می‌گیرد. به‌علاوه، با مطالعه‌ی درون‌متنی دیوان حافظ علاوه بر تأکید بیشتر بر یافته‌های میان‌متنی این پژوهش، نشان می‌دهد که حافظ با دنبال کردن آن پس‌زمینه چگونه آثار ویژه‌ی خود را با اصالت و نوآوری‌هایی منحصربه‌فرد می‌آفریند.

آشوری معتقد است سخن حافظ از دهان ِاو تا به گوش ما درازنایی هفت‌صدساله پیموده است و مطاق دیدگاهی که او برای فهم این متن برگزیده است، مهم‌ترین مسئله فهم متن تاریخی است که حافظ در آن زندگی کرده است. فهم متن، در اینجا دیوان حافظ، در فضا و شرایط پدیدآورنده‌ی آن را آشوری شرطی ضروری برای رهیافت به ساختار معنایی و لایه‌های نهفته‌ی پدیدآورنده‌ی آن می‌داند. اما متأسفانه فقدان چنین درک تاریخی‌ای از مشکلات اساسی حافظ‌پژوهی تاکنون بوده است.

زبان رمزی صوفیانه و آرایه‌ها و لفظی‌های ادبی و معنایی از مشکلات اساسی دیگر در مسیر فهم دیوان حافظ بوده است. اما به نظر می‌رسد آشوری بااینکه خود «ادیب» نبوده است اما ازآنجاکه آشوری از سواد ادبی کافی برخوردار بوده، به‌خوبی از عهده‌ی این کار برآمده است.

برای مشاهده ادامه مطلب بر روی عبارت زیر کلیک نمایید:

معرفی کتاب عرفان و رندی در شعر حافظ