تفاوت کتابخانه و فریمورک در برنامه نویسی

در دنیای توسعه نرم‌افزار، تفاوت‌ها و نقش‌های ابزارهایی مانند کتابخانه‌ها و فریمورک ها (framework) اغلب موضوع بحث قرار می‌گیرند که در این پست، قصد داریم به بررسی این دو بپردازیم.

نکته: یک کتابخانه و یک فریمورک هر دو ابزارهایی هستند که در توسعه نرم‌افزار استفاده می‌شوند، اما نقش‌ها و ویژگی‌های متفاوتی دارند.


کتابخانه(Library):

کتابخانه یک مجموعه از کدها یا روال‌های پیش‌نویس شده است که توسط توسعه‌دهندگان برای انجام وظایف متداول استفاده می‌شود. این کدها و روال‌ها توسط برنامه‌نویسان مورد استفاده قرار می‌گیرند تا عملیات خاصی را انجام دهند، به عبارت دیگر، کتابخانه‌ها ابزارهایی هستند که توسعه‌دهندگان می‌توانند از آن‌ها برای انجام کارهای مختلف در برنامه‌ها استفاده کنند و به آن‌ها کمک می‌کنند تا زمان خود را صرفه‌جویی کنند.

ویژگی‌های کلیدی یک کتابخانه:

  1. قابلیت مدولاریت: کتابخانه‌ها مدولار هستند، به این معنی که می‌توانید بخش‌های خاصی از کتابخانه را بدون اینکه نیاز به استفاده از کل مجموعه توابع داشته باشید، استفاده کنید.
  2. کنترل: توسعه‌دهندگان وقتی از یک کتابخانه استفاده می‌کنند، بیشتر کنترل بر جریان برنامه‌شان را حفظ می‌کنند. آن‌ها می‌توانند تصمیم بگیرند که کدام توابع را از کتابخانه استفاده کنند و چگونه از آن‌ها استفاده کنند.
  3. متمرکز بر توابع خاص: کتابخانه‌ها به طور عمومی بر ارائه توابع برای وظایف یا قابلیت‌های خاص متمرکز هستند.

مثال: کتابخانه‌ی math در زبان‌های برنامه‌نویسی توابعی برای عملیات ریاضی مانند محاسبه‌ی جذر مربعی یا توابع مثلثی ارائه می‌دهد.

فریمورک(framework):

از سوی دیگر، فریمورک مجموعه‌ای گسترده‌تر از ابزارها، راهنماها و کدهای قابل استفاده مجدد است که یک ساختار برای ساخت یک برنامه کامل فراهم می‌کند. برخلاف کتابخانه‌ها که بیشتر به مجموعه‌ای از توابع شبیه هستند، فریمورک‌ها جریان و ساختار برنامه شما را تعیین می‌کنند. توسعه‌دهندگان از فریمورک برای ساخت برنامه خود استفاده می‌کنند و جزئیات را با نوشتن کدی که در ساختار فریمورک قرار می‌گیرد، تکمیل می‌کنند.

به عنوان مثال در برنامه‌نویسی موبایل، فرض کنید می‌خواهید یک اپلیکیشن موبایل بسازید. اگر از یک کتابخانه استفاده کنید، ممکن است توابعی برای مدیریت UI، دسترسی به دیتابیس یا ارتباط با سرور به شما بدهد، اما این شما هستید که باید تصمیم بگیرید چگونه این توابع را کنار هم قرار دهید و ساختار اپلیکیشن خود را بسازید.

اما اگر از یک فریمورک مانند React Native یا Flutter استفاده کنید، این فریمورک‌ها یک ساختار کلی برای برنامه شما ارائه می‌دهند و شما باید کد خود را در این ساختار قرار دهید. به عنوان مثال، فریمورک React Native به شما اجازه می‌دهد تا با استفاده از زبان JavaScript و کامپوننت‌های آماده، اپلیکیشن موبایل بسازید. این فریمورک‌ها به شما کمک می‌کنند تا سریع‌تر و با اشتباهات کمتر برنامه‌نویسی کنید، چرا که بسیاری از تصمیمات ساختاری از قبل توسط فریمورک گرفته شده است.

ویژگی‌های کلیدی یک فریمورک:

  1. وارونگی کنترل (Inversion of Control یا IoC): در یک فریمورک، جریان کنترل معکوس می‌شود. به جای اینکه توسعه‌دهنده توابعی از فریمورک را فراخوانی کند، این فریمورک است که کد توسعه‌دهنده را فراخوانی می‌کند. این به عنوان "اصل هالیوود" معروف است - "ما را صدا نزنید؛ ما شما را صدا می‌کنیم."
  2. جامع بودن: فریمورک‌ها جامع‌تر هستند و برای کل برنامه یک ساختار فراهم می‌کنند. آنها اغلب شامل الگوهای از پیش تعریف شده، بهترین شیوه‌ها و قراردادها هستند.
  3. قابلیت توسعه‌پذیری: توسعه‌دهندگان می‌توانند قابلیت‌های فریمورک را با نوشتن کدی که به ساختارهای مشخص فریمورک منطبق باشد، گسترش دهند. به عنوان مثال، در Flutter، توسعه‌دهندگان می‌توانند با نوشتن ویجت‌های سفارشی و استفاده از APIها و قابلیت‌های مختلف، قابلیت‌های این فریمورک را گسترش دهند.


نتیجه گیری:

به طور خلاصه، در حالی که هر دو کتابخانه‌ها و فریمورک‌ها کدهای پیش‌نویس شده‌ای برای توسعه‌دهندگان فراهم می‌کنند، اصلی‌ترین تفاوت در سطح کنترل و ساختاری است که ارائه می‌دهند. کتابخانه‌ها توابع خاصی را فراهم می‌کنند که توسعه‌دهندگان می‌توانند بر اساس نیازشان استفاده کنند، در حالی که فریمورک‌ها یک ساختار کامل‌تر فراهم می‌کنند و جریان و طراحی کلی یک برنامه را تعیین می‌کنند.

ممنون که تا آخر این پست همراه من بودید ، امیدوارم براتون مفید بوده باشه 🙌🙏✌ (:

بقیه آموزش های من با نام (mister developer) را می توانید در تلگرام و اینستاگرام دنبال کنید!!

کانال تلگرام: mister_developerr

اینستاگرام: mister_developerr

موفق و پیروز باشید