وقتی اینترنت «زشت» بود! ۱۹۹۱ و اولین سایت تاریخ

امروز که در حال اسکرول کردن ویرگول هستید یا در یوتیوب ویدیوهای 4K می‌بینید، سخت است تصور کنید که "جدِ بزرگ" تمام این‌ها، تنها یک صفحه متنی ساده بود که حتی رنگ هم نداشت! در این مقاله می‌خواهیم ماشین زمان را روشن کنیم و به سرن (CERN) در سوئیس برویم؛ جایی که آقای «تیم برنرز لی» با یک کامپیوتر عجیب، جهان را برای همیشه تغییر داد.

جرقه اولیه: وقتی دانشمندان کلافه می‌شوند

داستان اولین وب‌سایت جهان، داستان پول یا شهرت نبود؛ داستان «نیاز» بود.

در دهه ۸۰ میلادی، موسسه تحقیقاتی CERN (مرکز تحقیقات هسته‌ای اروپا) پر از دانشمندانی بود که هر کدام روی پروژه‌های مختلف کار می‌کردند. اما یک مشکل بزرگ وجود داشت: اطلاعات در کامپیوترهای مختلف حبس شده بود. اگر شما می‌خواستید مقاله همکارتان را بخوانید، باید فیزیکی به دفتر او می‌رفتید یا فلاپی دیسک رد و بدل می‌کردید.

تیم برنرز لی (Tim Berners-Lee)، مهندس نرم‌افزار انگلیسی، ایده‌ای جسورانه داشت:

"چه می‌شود اگر تمام این اطلاعات به هم لینک شوند و مثل یک تار عنکبوت (Web) در دسترس همه باشند؟"

و اینگونه بود که پروژه WorldWideWeb (که بعدها به WWW خلاصه شد) متولد شد.

سخت‌افزار مقدس: کامپیوتری که استیو جابز ساخت

شاید جالب‌ترین بخش داستان که کمتر کسی می‌داند، نقش غیرمستقیم استیو جابز در اختراع وب است.

تیم برنرز لی برای پیاده‌سازی این ایده، به یک کامپیوتر قدرتمند نیاز داشت. او از کامپیوتر NeXT Cube استفاده کرد.

این کامپیوتر توسط شرکت NeXT (شرکتی که استیو جابز پس از اخراج از اپل تاسیس کرد) ساخته شده بود. سیستم‌عامل پیشرفته‌ی این دستگاه به تیم اجازه داد تا اولین مرورگر و اولین سرور جهان را کدنویسی کند.

• یک حقیقت بامزه: روی کیس این کامپیوتر تاریخی در سرن، یک برچسب با دست‌خط قرمز چسبانده شده بود:

• "این ماشین یک سرور است. آن را خاموش نکنید!" (DO NOT POWER DOWN)

• چون اگر کسی اشتباهاً آن را از برق می‌کشید، کل اینترنت جهان قطع می‌شد!

آناتومی اولین سایت: زشت، ساده اما انقلابی

اگر امروز آن سایت را ببینید، احتمالا فکر می‌کنید با یک فایل Notepad طرف هستید. خبری از CSS، جاوا اسکریپت، ویدیو یا حتی عکس نبود (عکس‌ها بعدها اضافه شدند).

آدرس سایت چه بود؟

اولین آدرس اینترنتی جهان info.cern.ch بود.

محتوای سایت چه بود؟

این سایت در واقع یک «دفترچه راهنما» بود. در آن توضیح داده شده بود که:

۱. وب چیست؟

۲. چگونه می‌توان یک مرورگر ساخت؟

۳. چگونه می‌توان اطلاعات را در آن قرار داد؟

زیر کاپوت: ۳ اختراعی که هنوز پابرجاست

برای اینکه آن صفحه ساده روی مانیتور نمایش داده شود، تیم برنرز لی مجبور شد سه تکنولوژی پایه را اختراع کند که ما هنوز بعد از ۳۰ سال، دقیقاً از همان‌ها استفاده می‌کنیم:

۱. HTML (زبان ساختار)

فرمت‌دهی متن‌ها. اینکه کدام خط تیتر است <h1> و کدام خط لینک است <a>. ساختار کدهای اولین سایت بسیار ساده و بدون استایل بود.

۲. URI (آدرس‌دهی)

چیزی که ما امروز به نام URL می‌شناسیم. استانداردی برای اینکه هر سند در فضای مجازی یک آدرس یکتا داشته باشد.

۳. HTTP (پروتکل انتقال)

زبان مشترکی که مرورگر و سرور با آن با هم حرف می‌زنند تا اطلاعات رد و بدل شود.

چرا این سایت "وایرال" شد؟ (میراث رایگان)

در آگوست ۱۹۹۱، تیم برنرز لی این پروژه را عمومی کرد. اما مهم‌ترین تصمیم او در سال ۱۹۹۳ گرفته شد.

در آن زمان، شرکت‌ها برای تکنولوژی‌هایشان حق امتیاز (Patent) می‌گرفتند و پول‌های کلان طلب می‌کردند. اما سرن و تیم برنرز لی اعلام کردند که سورس کدِ وب، برای همیشه رایگان و متعلق به عموم مردم است.

اگر آن‌ها وب را پولی می‌کردند، شاید امروز اینترنتی به این شکل وجود نداشت و ما در شبکه‌های خصوصی و جداگانه شرکت‌هایی مثل مایکروسافت یا AOL محصور بودیم.

کلام آخر: بازگشت به آینده

دیدن اولین وب‌سایت جهان، درسی بزرگ برای طراحان و توسعه‌دهندگان امروز دارد: «محتوا، پادشاه است».

آن سایت هیچ گرافیکی نداشت، اما چون نیازی را برطرف می‌کرد و اطلاعات ارزشمندی داشت، پایه و اساس تمدن دیجیتال امروز شد.

امروز سایت اصلی دیگر روی آن کامپیوتر NeXT میزبانی نمی‌شود، اما سرن (CERN) نسخه بازسازی شده آن را در همان آدرس قدیمی زنده نگه داشته است تا یادمان نرود همه چیز از کجا شروع شد.

شما چه فکر می‌کنید؟

اگر الان اینترنت به همان سادگی سال ۱۹۹۱ بود (فقط متن و لینک)، آیا زندگی آرام‌تری داشتیم یا دنیای بدون عکس و ویدیو برایتان غیرقابل تحمل بود؟ نظرات خود را بنویسید.