آموزش برنامه نویسی اندروید با basic4android – راهنمای گام به گام ایجاد اولین پروژه

در دنیای امروز تلفن‌های همراه هوشمند را می‌توان در دستان هر شخصی، فارغ از رده سنی آن‌ها مشاهده کرد.

گوشی‌های هوشمند و اینترنت ضریب نفوذ بسیار بالایی در میان مردم دنیا دارند. استفاده از گوشی هوشمند به حدی افزایش یافته است که در برخی از جوامع نسبت به مضرات استفاده از گوشی‌ها و اعتیاد به تلفن همراه، بحث‌هایی صورت گرفته است.

به علت اینکه بیشتر شهروندان هنگام عبور و مرور در خیابان مشغول کار با گوشی خود هستند، نگرانی‌هایی در مورد ایمنی جانی آن‌ها و خطر تصادف با خودرو وجود دارد.

کره جنوبی قصد دارد چراغ‌هایی را روی زمین نصب کند تا رهگذران گوشی به دست بتوانند از وضعیت ترافیکی مطلع شوند!

اما یکی از عوامل مهم که استفاده از گوشی‌ها را تا این حد جذاب کرده است، وجود اپلیکیشن‌های متنوع و کاربردی است.

اپلیکیشن‌ها،‌ نرم افزارهایی هستند که یا از پیش روی گوشی شما نصب است یا این که با مراجعه به فروشگاه ارائه دهنده اپلیکیشن‌های مختلف، آن را برای گوشی خود دانلود و نصب می‌کنید.

تقریباً برای هر کاربردی که فکرش را بکنید، یک اپلیکیشن وجود دارد.

وجود اپلیکیشن‌های مختلف است که به شما امکان تماشای فیلم و سریال روی گوشی، گوش دادن به موسیقی از طریق گوشی، انجام محاسبات ریاضی، نوشتن و ویرایش متن، عکس برداری و تدوین فیلم و عکس، ارسال پیام و شرکت در جلسات مجازی و هزاران کاربرد دیگر را داده است.

اپلیکیشن‌ها توسط توسعه دهندگان اپلیکیشن موبایل (Mobile App Developers) ساخته می‌شوند. توسعه دهنده اپلیکیشن موبایل فردی است که با اتکا به دانش ومهارت‌هایش بتواند فرآیند توسعه اپلیکیشن موبایل را از طراحی تا پیاده سازی آن به خوبی پیش ببرد.

این توسعه دهندگان باید به مهارت‌هایی نظیر طراحی رابط کاربری، بهبود تجربه کاربری، مفاهیم برنامه نویسی و زبان‌های برنامه نویسی نظیر سوییفت یا جاوا مسلط باشند.

همچین اگر قرار است اپلیکیشن با یک سرور ارتباط برقرار کرده و اطلاعاتی میان اپلیکیشن و سرور ردوبدل شود، توسعه دهندگان باید به مهارت‌هایی نظیر طراحی و پیاده سازی سیستم اعتبارسنجی و احراز هویت کاربر و کار با پایگاه‌های داده نیز تسلط داشته باشند.

پس از طراحی اپلیکیشن، توسعه دهنده وارد مرحله پیاده سازی می‌شود. در حین پیاده سازی و پس از آن، همواره احتیاج است که عملکرد اپلیکیشن مورد بررسی و آزمون قرار بگیرد.

برای همین توسعه دهندگان باید به استفاده از ابزارهای تست اپلیکیشن نیز مسلط باشند. این ابزارها محیط پلتفرم‌های موبایلی مختلف را شبیه سازی کرده و می‌توان عملکرد اپلیکیشن را روی پلتفرم‌های مخلتف آزمایش کرد.

در این میان، ابزارهای متعددی برای تسهیل انجام فرآیند طراحی و پیاده سازی اپلیکیشن ارائه شده است. هر یک از این ابزارها در بخشی یا تمام فرآیند توسعه اپلیکیشن، مورد استفاده قرار می‌گیرد.

توسعه اپلیکیشن انواع مختلفی دارد. دو پلتفرم اصلی موبایل در حال حاضر شامل اندروید و iOS است. توسعه اپلیکیشن معمولاً برای یکی از این دو پلتفرم یا هر دوی آن‌ها انجام می‌شود.

اندروید که توسط شرکت گوگل ارائه شده و یک سیستم عامل متن باز است، در حال حاضر بیش از دو و نیم میلیارد کاربرد در سرتاسر جهان دارد.

بنابراین توسعه اپلیکیشن برای اندروید از مهارت‌هایی است که افراد بسیاری تمایل به کسب آن دارند.

یکی از ابزارهای معروف برای توسعه اپلیکیشن اندروید، اندروید استودیو (Android Studio) نام دارد. یکی دیگر از ابزارهایی که با استفاده از آن می‌توان به سرعت، هر نوع اپلیکیشن اندرویدی را توسعه داد، ابزاری به نام B4A است.

در این مطلب قصد داریم مباحث پایه‌ای مربوط به آموزش برنامه نویسی اندروید با B4A را بیان کنیم. بنابراین اگر به آموزش برنامه نویسی اندروید علاقه دارید، خواندن ادامه این مطلب را به هیچ وجه از دست ندهید.

در ضمن می‌توانید برای آموزش برنامه نویسی اندروید با basic4android از آموزش‌‌های فرادرس در این زمینه نیز استفاده کنید.

مجموعه آموزش برنامه نویسی بیسیک فور اندروید (B4A) — کلیک کنید

B4A چیست؟

B4A کوتاه شده عبارت Basics For Android، به معنای اصول اولیه اندروید است. B4A یک ابزار توسعه سریع اپلیکیشن است که برای ساخت اپلیکیشن‌های بومی بسیار مناسب است.

منظور از اپلیکیشن بومی، اپلیکیشنی است که با زبان‌های برنامه نویسی مرتبط با سیستم عامل نوشته شده است. اپلیکیشن‌های بومی از ویژگی‌هایی نظیر سرعت بالا و مقیاس پذیری بالا برخوردارند. به علاوه، کاربران می‌توانند از برخی از اپلیکیشن‌های بومی بدون نیاز به اتصال به اینترنت استفاده کنند.

همانطور که گفته شد، B4A یک ابزار توسعه سریع است. اما این به معنای آن نیست که بدون کد نویسی بتوان با استفاده از این ابزار به توسعه اپلیکیشن‌های اندروید پرداخت.

برای توسعه اپلیکیشن با استفاده از B4A باید کدنویسی کنید. اما در عین حال ویژگی‌هایی در این ابزار تعبیه شده است که توسعه اپلیکیشن را برای افراد مبتدی و تازه کار آسان‌تر کرده است.

B4A را می‌توان به عنوان جایگزینی برای زبان برنامه نویسی جاوا در نظر گرفت. B4A دارای یک بخش برای صراحی بصری است که می‌توان در آن فرآیند طراحی اپلیکیشن را به سادگی پیش برد. طراحی رابط کاربری برای گوشی‌ها و تبلت‌هایی که ابعاد صفحه نمایش آن‌ها با هم متفاوت است، به سادگی در این بخش انجام می‌شود.

همچنین B4A ابزاری را برای تست اپلیکیشن در نسخه‌های مختلف اندروید فراهم کرده است.

زبانی که با آن در B4A برنامه نویسی می‌کنید بسیار شبیه به ویژوال بیسیک (Visual Basic) و Visual Basic .Net است. زبان B4A یک زبان Event Driven است. به عبارت دیگر جریان اجرای برنامه به وسیله Event‌ها یا همان رویداد‌ها تعیین می‌شود. منظور از رویداد کلیک کردن روی یک دکمه، فشردن یک کلید خاص یا دریافت پیامی از سیستم عامل یا اپلیکیشن‌های دیگر است.

اپلیکیشن‌های توسعه داده شده به وسیله B4A را می‌توان در مارکت‌های معتبر اندرویدی نظیر گوگل پلی، سامسونگ اپس (Samsung Apps) یا فروشگاه اپلیکیشن آمازون (Amazon Appstore) عرضه کرد.

B4A توسط شرکت Anywhere Software عرضه شده و استفاده از آن کاملاً رایگان است.

کاربردهای B4A

با استفاده از B4A می‌توان هر نوع اپلیکیشن اندروید را توسعه داد. این اپلیکیشن‌‌ می‌تواند یک بازی باشند یا از حسگر‌های مختلف گوشی استفاده کند.

سناریوهایی وجود دارد که در آن، B4A بهترین انتخاب ممکن برای پیش‌برد پروژه شما نباشد. حقیقت این است که اگرچه جامعه بزرگی از برنامه نویسان را به عنوان پشتیبان خود در استفاده از B4A در اختیار دارید، اما با این وجود بازهم تعداد افرادی که از اندروید استودیو استفاده می‌کنند،‌ بسیار بیشتر است.

به همین منوال افراد بیشتری به فروش اپلیکینش‌های ساخته شده با اندروید استودیو می‌پردازند. بنابراین آموزش‌ها و راه حل‌های بیشتری برای اندروید استودیو نسبت به B4A وجود دارد.

بهترین راه یادگیری B4A، استفاده از آموزش‌های آنلاین پروژه محور است.

مزایای B4A

مزایای B4A عبارت‌اند از:

· آسان بودن یادگیری آن

· پشتیبانی توسط یک جامعه بزرگ از برنامه نویسان فعال

· پشتیبانی از کتابخانه‌های خارجی

· قابلیت به کار گرفتن کد‌های نوشته شده به زبان جاوا در آن

· صد در صد رایگان بودن

معایب B4A

تنها عیب B4A را می‌توان عدم پشتیبانی آن از پلتفرم‌های لینوکس و مک دانست. شما تنها می‌توانید از B4A در پلتفرم ویندوز استفاده کنید.

آیا با یادگیری B4A می‌توان تبدیل به یک توسعه دهنده اپلیکیشن ماهر شد؟

خیر! متأسفانه اگر تمام دانش خود از طراحی و ساخت اپلیکیشن را از کار با B4A به دست آورده باشید، بعید است به یک توسعه دهنده اندروید ماهر تبدیل شده و شغل‌ مناسبی را در این زمینه پیدا کنید.

اما از طرفی، یادگیری B4A می‌تواند شما را برای یادگیری اندروید استودیو آماده کند. ساخت اپلیکیشن در اندروید استودیو ساختاریافته‌تر و منظم‌تر است. طراحی اپلیکیشن و استفاده از رنگ‌ها نیز در اندروید استودیو آسان‌تر است. بنابراین از B4A برای آغاز یادگیری برنامه نویسی اندروید و سپس از اندروید استودیو برای تبدیل شدن به یک برنامه نویس اندروید ماهر استفاده کنید.

در صورت داشتن علاقه، می‌توانید آموزش‌های زیر را در رابطه با اندروید استودیو تهیه و مشاهده کنید.

نحوه نصب B4A

برای نصب B4A باید ابتدا به دانلود و نصب ابزار لازم بپردازید.

نصب نرم افزارهای پیش نیاز

B4A به نصب JDK برای کامپایل کردن کدهای نوشته شده نیاز دارد. به همین منظور یکی از موارد زیر را دانلود و نصب کنید.

سپس باید Android SDK را دانلود و نصب کنید. گوگل این نرم افزار را به عنوان یک بسته توسعه برای پتلفرم اندروید عرضه کرده است. بنابراین برای ساخت اپلیکیشن‌های اندروید، دانلود و نصب Android SDK ضروری است.

ابزار خط فرمان Android SDK را از لینک زیر دانلود کنید.

دانلود Android SDK command-line tools

فایل فشرده‌ای که دانلود کرده‌اید را در یک پوشه در مسیری مانند C:/android-sdk از حالت فشرده خارج کنید.

سایر منابع مورد نیاز را نیز از آدرس زیر دانلود کنید.

دانلود منابع لازم برای B4A

این فایل را نیز از حالت فشرده خارج کرده و محتویات آن را به پوشه قبلی منتفل کنید. در نهایت پوشه شما باید شبیه شکل زیر بوده و حاوی چنین محتوایی باشد:

دانلود، نصب و پیکربندی B4A

از آدرس زیر، B4A را از سایت رسمی آن دانلود کنید.

دانلود B4A

پس از دانلود و نصب B4A، به آن مسیر پوشه‌ محتوی JDK و SDK را نشان دهید. B4A را باز کرده و در منو‌ها به مسیر زیر بروید:

Tools > Configure Paths

مسیر android.jar را مطابق مسیر زیر قرار دهید:

C:\android-sdk\platforms\android-30\android.jar

مکان javac.exe را نیز مطابق یکی از مسیرهای زیر مشخص کنید:

C:\Program Files\Java\jdk1.8.0_271\bin\javac.exe

C:\java\jdk-11.0.1\bin\javac.exe

این مسیرها، به ترتیب مشخص کننده پوشه‌های حاوی Java 8 JDK و Open JDK هستند.

نصب B4A-bridge

برای نصب اپلیکیشن‌ها روی گوشی، از B4A Bridge استفاده می‌شود. B4A Bridge یک ویژگی است که در قالب محیط یکپارچه توسعه B4A یا همان B4A IDE عرضه شده است.

B4A Bridge روی گوشی نصب شده و در واقع پل ارتباطی میان گوشی و کامپیوتر شما است.

اپلیکیشن B4A Bridge در گوگل پلی استور موجود است. این اپلیکیشن گوشی شما را به IDE متصل می‌کند. این اتصال در قالب یک شبکه بی سیم انجام می‌شود. در واقع گوشی و کامپیوتر شما باید در یک شبکه عضو باشند تا بتوان از این قابلیت استفاده کرد.

پس از نصب B4A bridge، اپلیکیشن را باز کرده و تیک گزینه Enable FTP Server را بزنید. سپس دکمه مربوط به آغاز اتصال را لمس کیند. به آدرس آی پی دستگاه توجه کنید:

سپس B4A IDE را باز کرده و در منو به مسیر زیر مراجعه کنید:

پنجره‌ای باز خواهد شد که از شما می‌خواهد تا آدرس آی پی مناسب را وارد کنید. آدرس آی پی موجود در مرحله قبل را وارد کنید. سپس روی دکمه OK کلیک کنید تا اتصال انجام شود.

حال گوشی شما آماده نصب اپلیکیشن‌های نوشته شده در B4A است.

مبانی توسعه اپلیکیشن اندروید

قبل از پرداختن به اولین پروژه و ساخت اپلیکیشن با B4A بهتر است با مبانی توسعه اپلیکیشن اندروید اشنا شوید.

Process: Process یا فرآیند زمانی ساخته می‌شود که اپلیکیشن را اجرا کنید و زمان به پایان می‌رسد که کاربر یا سیستم،‌ Activity‌های موجود در اپلیکیشن را ببندد.

Activity: Activityها شبیه به پنجره‌ها در ویندوز هستند. اساساً Activity را میتوان یک صفحه در نظر گرفت که در مقابل چشمان کاربر پدیدار می‌شود. یک اپلیکیشن از یک یا چند Activity تشکیل شده است.

Layout Files: Layoutها طرح‌هایی هستند که شامل تعدادی View می‌شوند. منظور از View، عناصری مانند برچسب‌ها، فیلد‌های ورودی، دکمه و غیره است.

Events: B4A یک ابزار مبتنی بر رویداد است. رویدادها می‌توانند از تعامل کاربر با اپلیکیشن سرچشمه بگیرند. لمس یا کلیک کردن روی دکمه، منجر به وقوع یک رویداد یا Event می‌شود.

ساخت اولین اپلیکیشن در B4A

حال همه چیز برای ساخت و اجرای اولین اپلیکیشن آماده است.

B4A را باز کرده و در منو به مسیر زیر مراجعه کنید:

File > New > Default

از شما خواسته می‌شود تا مسیر ذخیره شدن پروژه و نام آن را مشخص کنید.

در پروژه Hello World که در بالا مشاهده می‌کنید، دو زبانه یا Tab وجود دارد،‌ Main Activity و Starter Service modules.

Main Activity: Main Activity، صفحه دیفالت اپلیکیشن شما محسوب می‌شود. هر پروژه‌ای که ایجاد می‌کنید به طور پیش‌فرض دارای یک Main Activity است.

هر ماژول در B4A دارای یک Sub است. Sub عملکردی مانند توابع دارد. Subهای تعریف شده در تصویر بالا را با هم بررسی می‌کنیم.

Globals: در این Sub، متغیرهای گلوبال یا جهانی تعریف می‌شوند. به این متغیرها از تمامی ماژول‌ها دسترسی وجود دارد.

Activity Create: این Sub زمانی فراخوانی می‌شود که یک Activity بخواهد شروع شود. در این مثال نیاز است که با هر بار ساخته شدن یک Activity، طرح‌بندی صفحه نیز لود شود:

در مثال ما، تابغی به نام Button1_Click وجود دارد. این تابع با هر بار کلیک روی button1 فراخوانی و اجرا می‌شود:

Starter Service: اینجا، همان جایی است که ما متغیرهای ProcessGlobal را تعریف می‌کنیم.

متغیرهای ProcessGlobal، متغیرهایی هستند که می‌توان به آن‌ها توسط سایر ماژو‌ل‌های موجود در پروژه نیز دسترسی داشت. در برابر متغیرهای گلوبال، متغیرهای لوکال (Local) یا محلی وجود دارند که درون یک Sub تعریف شده و دسترسی به آن‌ها تنها در همان Sub، امکان پذیر است.

B4A visual designer

در B4A یک ابزار طراحی به صورت توکار طراحی شده است. می‌توانید طرح اپلیکیشن خود را در این قسمت مشخص کنید. برای کار با ابزار طراحی B4A که ویژوال دیزاینر (Visual Designer) نام دارد، مسیر زیر را در منوی B4A دنبال کنید:

Designer > Launch Designer

با استفاده از visual designer می‌توان قالب، طراحی و به طور کلی نحوه به نمایش درآمدن اپلیکیشن روی گوشی را مشخص کرد. مسیر زیر را برای اتصال visual designer به دستگاه دنبال کنید:

WYSIWYG Designer -> Connect

با این کار، دستگاه شما روی یک شبکه محلی به محیط توسعه یکپارچه B4Aیا همان B4A IDE متصل خواهد شد.

در منوی B4A روی گزینه Add View کلیک کرده و هر یک از Viewهایی که می‌خواهید را انتخاب کنید:

برنامه را اجرا کنید تا خروجی آن را روی دستگاه اندرویدی خود مشاهده کنید. روی دکمه Run کلیک کنید. زمانی که کد را اجرا کنید، اعلانی روی گوشی برای کسب اجازه نصب اپلیکیشن B4A Designer مشاهده خواهید کرد:

اپلیکیشن شما باید با موفقیت روی دستگاه نصب شود. اپلیکیشن شامل یک صفحه است که در آن یک دکمه وجود دارد. زمانی که دکمه را لمس کنید، پیغام Hello World! برای شما نمایش داده خواهد شد. می‌توانید پیغامی که می‌خواهید نمایش داده شود را مطابق میل خود در کد برنامه تغییر دهید:

تبریک! شما اولین اپلیکیشن خود را در B4A با موفقیت ایجاد کردید!

سخن پایانی در مورد آموزش برنامه نویسی اندروید با B4A

در این مطلب ابزار B4A معرفی شد و در مورد مزایا و معایب آن بحث کردیم.

اگر می‌خواهید نکات مهم و کاربردی برنامه نویسی اندروید با استفاده از B4A را یاد بگیرید، به آموزش فرادرس در این زمینه مراجعه کنید. در این آموزش، مبانی برنامه نویسی اندروید کاملاً پوشش داده شده و با استفاده از مثال‌های کاربردی، برنامه نویسی اندروید به شما آموزش داده خواهد شد.