اموزش نصب sql 2016 — راهنمای گام به گام و تصویری نصب نسخه Express روی ویندوز

پایگاه داده، مبحث مهمی در دنیای کامپیوتر محسوب می‌شود. به کمک پایگاه داده‌ها می‌توان حجم عظیمی از داده را به آسانی مدیریت و دستکاری کرد.

برای ایجاد و استفاده از پایگاه‌های داده از نرم افزارهایی به نام سیستم مدیریت پایگاه داده استفاده می‌شود که یکی از معروف‌ترین آن‌ها، مایکروسافت اس کیو ال سرور است.

در این مطلب قصد داریم در مورد پایگاه‌های داده صحبت کرده و آموزش نصب نرم افزار مایکروسافت SQL سرور ۲۰۱۶ را به صورت گام به گام توضیح دهیم.

پایگاه داده چیست؟

پایگاه داده یا Database را می‌توان به زبان ساده، مجموعه‌ای منظم از داده‌ها در نظر گرفت. این مجموعه منظم، امکان دسترسی و دستکاری آسان داده‌ها را فراهم می‌کند.

هدف اصلی استفاده از پایگاه داده انجام عملیات روی حجم بسیار بزرگی از اطلاعات با استفاده از ذخیره کردن، بازیابی و مدیریت داده‌ها است.

از پایگاه داده استفاده‌های بسیار زیادی می‌شود. برای مثال فرض کنید وارد یک سایت در حوزه گردشگری شده‌اید و قصد رزرو اتاق یک هتل را دارید.

تعداد اتاق‌ها، اتاق‌های رزرو شده و اتاق‌های در دسترس، همگی در پایگاه داده تعریف و مشخص شده‌اند. زمانی که نام یک هتل را جستجو می‌کنید، در قسمت پایگاه داده سایت پرس و جویی انجام شده و تعداد اتاق‌های خالی برای شما بازگردانده می‌شود.

پایگاه داده‌های معروفی که امروزه وجود دارند و از آن‌ها استفاده زیادی می‌شود عبارت‌اند از:

• مای اس کیو ال (MySQL)
• اوراکل (Oracle)
• مونگو دی بی (MongoDB)
• پستگرس کیو ال (PostgreSQL)
• اس کیو ال سرور (SQL Server)

برای تعریف پایگاه داده و ذخیره و دستکاری داده‌ها در آن، از نرم افزاری به نام سیستم مدیریت پایگاه داده استفاده می‌شود که در ادامه با آن آشنا خواهید شد. در ضمن آموزش کار با پایگاه داده‌های معروف در فرادرس برای شما فراهم شده است که می‌توانید هر کدام را که خواستید، تهیه و مشاهده کنید.

• آموزش پایگاه داده MySQL
• آموزش اوراکل Oracle - مدیریت بانک اطلاعاتی
• آموزش مقدماتی PostgreSQL برای مدیریت پایگاه داده

سیستم مدیریت پایگاه داده

سیستم مدیریت پایگاه داده یا Database management System که به اختصار DBMS نیز نامیده می‌شود، نرم افزاری (یا به طور صحیح‌تر مجموعه‌ای از نرم افزارها) است که برای تعریف داده‌های پایگاه داده و اعمال تغییرات لازم روی آن‌ها طراحی شده است. در این سیستم، فرمت داده‌ها، نام فیلد‌ها، نحوه ذخیره سازی داده و ساختار فایل‌ها مشخص می‌شود.

کاربران به کمک سیستم مدیریت پایگاه داده می‌توانند به راحتی داده‌ها را دستکاری کنند. این سیستم‌ها بر حسب نوع پایگاه داده، به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند که مهم ترین آن‌ها عبارت‌‌اند از:

• رابطه‌ای
• شبکه‌ای
• شی گرا
• سلسه مراتبی
• NoSQL
• مبتنی بر فضای ابری

از آنجایی که مایکروسافت SQL سرور یک سیستم مدیریت پایگاه داده رابطه‌ای است، در مورد این نوع از سیستم‌ها بیشتر صحبت می‌کنیم. برای آشنایی بیشتر با سایر انواع پایگاه داده می‌توانید مطلب زیر را از فرادرس مطالعه نمایید.

• انواع پایگاه داده چیست ؟ — کلیک کنید

سیستم مدیریت پایگاه داده رابطه‌ ای (Relational Database Management System) چیست؟

علت استفاده از کلمه «رابطه‌ای» در این نوع از این سیستم‌ها، به طراحی مبتنی بر مدل رابطه‌ای برمی‌گردد. در واقع با استفاده از RDBMS می‌توانید پایگاه داده‌های رابطه‌ای را به آسانی مدیریت کنید.

در این مدل از جداول برای ذخیره سازی داده‌ها استفاده می‌شود. جداول شمال ستون‌ها و سطرهایی هستند که می‌توان داده‌های مختلف را در آن‌ها ذخیره کرد.

نمونه‌ای از جدول را که شامل اسم، شماره و سن افراد در سیستم مدیریت پایگاه داده رابطه‌ای است را مشاهده کنید:

در جدول بالا، در هر ستون‌ اطلاعات مربوط به فیلد (field) آن ستون نوشته می‌شود. فیلدها، موجودیت‌هایی هستند که اطلاعاتی را در مورد داده‌های ذخیره شده در جدول به ما می‌دهند.

مثلاً در جدول بالا، سه فیلد id، Name و Age وجود دارد و ما می‌توانیم بفهمیم که اعداد ۲۱ یا ۲۲ نشان دهنده سن افراد است.

در هر جدول، می‌توان یک یا چند فیلد را به عنوان کلید (Key) در نظر گرفت. از کلیدها برای شناسایی دقیق‌تر جداول و همچنین ایجاد ارتباط بین جداول مختلف استفاده می‌شود. برای آشنایی بیشتر با انواع کلید می‌توانید انواع کلید در پایگاه داده را از فرادرس مطالعه کنید.

از طرفی در این مدل، از سطرها با نام رکورد (Record) یاد می‌شود. برای مثال در جدول بالا، ۵ رکورد وجود دارد که هر رکورد نشان دهنده داده‌های مربوط به هر فرد در زمینه شماره، نام و سن است.

استفاده از پایگاه داده رابطه‌ای با مزایای زیادی همراه است که مهم‌ترین آن‌ها عبارت‌اند از:

• مدیریت آسان داده‌ها: مدیریت و دستکاری داده‌ها در این نوع از پایگاه داده بسیار آسان است. می‌توانید داده‌ها را بروزرسانی کنید بدون این که در سایر قسمت‌های پایگاه داده یا جداول تغییری ایجاد شود.
• انعطاف‌پذیری: در این پایگاه داده می‌توانید به راحتی داده‌های خود را ویرایش کنید و نیازی به ویرایش چندین فایل وجود ندارد.
• پرهیز از خطاها: می‌توان با بررسی پایگاه داده از صحیح بودن نحوه ذخیره سازی اطلاعات در آن اطمینان حاصل کرد. بنابراین نمی‌توان در سیستم مرتکب خطای زیادی شد.

یکی از مهم‌ترین سیستم‌های مدیریت پایگاه داده رابطه‌ای، SQL Server است که این مقاله بر آن متمرکز شده است.

قبل از معرفی اس کیو ال سرور و پرداختن به آموزش نصب SQL 2016، بهتر است ابتدا با مفهوم SQL آشنا شوید.

SQL چیست؟

SQL کوتاه شده عبارت Structed Query Language به معنای زبان پرس‌وجوی ساخت یافته است.

از این زبان برای ذخیره و مدیریت داده‌ها در پایگاه داده رابطه‌ای استفاده می‌شود. در واقع SQL یک زبان استاندارد است که سیستم‌های مدیریت پایگاه داده رابطه‌ای از آن استفاده می‌کنند. به کمک این زبان می‌توان جداول پایگاه داده رابطه‌ای را ایجاد کرده و کارهایی نظیر خواندن جدول یا بروزرسانی آن را انجام داد.

تمامی سیستم‌های مدیریت پایگاه داده رابطه‌ای نظیر مای اس کیو ال و اوراکل از SQL به عنوان زبان استاندارد پرس‌وجو استفاده می‌کنند.

منظور از پرس‌وجو (Query)، استفاده از عملگرها یا همان اپراتورها برای انتخاب، وارد کردن یا حذف داده‌ها است.

مبنای زبان SQL و عملگرهای آن بر اساس جبر رابطه‌ای تعریف شده است. اگر می‌خواهید اطلاعات بیشتری درباره مبانی پایگاه داده و جبر رابطه‌ای کسب کنید، به شما توصیه می‌کنیم کتاب پایگاه داده را به طور رایگان در فرادرس قرار داده شده است، دانلود و مطالعه کنید. در این کتاب، عملگرهای جبر رابطه‌ای و زبان SQL به طور مفصل توضیح داده شده است.

• برای دانلود رایگان کتاب آموزش پایگاه داده‌ها از سایت فرادرس - کلیک کنید

در ادامه، مایکروسافت اس کیو ال سرور را برای شما معرفی خواهیم کرد.

معرفی مایکروسافت SQL سرور

SQL سرور، یک سیستم مدیریت پایگاه داده رابطه‌ای است که توسط مایکروسافت توسعه داده شده است.

مایکروسافت این نرم افزار را برای رقابت با پایگاه‌ داده‌های اوراکل و مای اس کیو ال، طراحی کرد. همانطور که از نام آن پیداست، اس کیو ال سرور از زبان SQL پشتیبانی می‌کند. البته در SQL سرور، نسخه‌ای شخصی سازی شده از زبان SQL به نام تی اس کیو ال (T-SQL یا Transact SQL) توسط مایکروسافت عرضه شده است. در این نسخه از اس کیو ال، می‌توان کارهایی نظیر تعریف متغیر، مدیریت استثناها، تعریف رویه‌ها و غیره را انجام داد.

برای آشنایی با دستورات پایگاه داده و زبان SQL در اس کیو ال سرور، می‌توانید آموزش زیر را از فرادرس تهیه و مشاهده کنید.

• آموزش کار با دستورهای پایگاه داده در SQL Server - کلیک کنید

ابزاری به نام SQL Server Management Studio، نقش رابط کاربری اصلی اس کیو ال را بازی می‌کند.

اجزا و سرویس‌ های اصلی SQL سرور

مهم‌ترین اجزای اس کیو ال سرور عبارت‌اند از:

• موتور پایگاه داده: برای مدیریت ذخیره سازی داده‌ها، پردازش سریع تراکنش‌ها و امن سازی داده‌ها
• اس کیو ال سرور: این سرویس برای شروع، پایان دادن و متوفق کردن نمونه‌هایی از مایکروسافت اس کیو ال سرور استفاده می‌شود و به صورت یک فایل اجرایی با نام sqlservr.exe وجود دارد.
• SQL Server Agent: نقش زمان بندی انجام وظایف بر عهده این سرویس است
• جستجوی تمام متن در اس کیو ال سرور: به کاربران اجازه اجرای پرس‌وجو به صورت Full-Text را روی جداول می‌دهد و به صورت یک فایل اجرایی با نام fdlauncher.exe در دسترس است.
• مرورگر اس کیو ال سرور: مدیریت درخواست‌ها و اتصال به اس کیو ال سرور، وظیفه این سرویس است. این سرویس به صورت یک فایل اجرایی با نام sqlbrowser.exe در دسترس است.
• سرویس تحلیل اس کیو ال سرور: ابزارهایی برای داده کاوی، تحلیل داده و یادگیری ماشین را فراهم می‌کند و به صورت یک فایل اجرایی با نام msmdsrv.exe در دسترس است.
• سرویس گزارش اس کیو ال سرور: ابزارهایی برای گرفتن گزارش و تصمیم گیری بر اساس گزارش را فراهم می‌کند و به صورت یک فایل اجرایی با نام ReportingServicesService.exe در دسترس است.

مزایای استفاده از اس کیو ال سرور

مهم ترین مزایای اس کیو ال سرور عبارت‌اند از:

• وجود نسخه‌های مختلف برای نصب
• پشتیبانی دائمی مایکروسافت از این محصول و مستندسازی قوی
• پشتیبانی از پایگاه داده ابری
• وجود سرویس‌ها و ابزارهای متنوع
• پشتیبانی از سیستم عامل لینوکس (از نسخه ۲۰۱۷ به بعد)

نسخه‌ های مختلف SQL سرور

همانطور که گفته شد، نسخه‌های مختلفی از اس کیو ال برای استفاده در اختیار شماست. این نسخه‌ها عبارت‌اند از:

• اینترپرایز (Enterprise): دارای سرویس‌های سطح بالا بوده برای مدیریت مراکز داده و انجام تراکنش‌ها و جریان‌های کاری با سرعت بالا
• استاندارد: دارای ابزار پایه‌ای مدیریت داده و پایگاه داده هوشمند بوده و برای کسب‌وکارها و سازمان‌های کوچک مناسب است.
• وب: یک گزینه ارزان قیمت برای صاحبان وب هاست و با قابلیت مقیاس پذیری بالا.
• توسعه دهنده (Developer): این نسخه به توسعه دهندگان اجازه می‌دهد تا از قابلیت‌های اس کیو ال سرور در ساخت هر نوع اپلیکیشینی استفاده کنند. این نسخه می‌تواند برای توسعه و تست توسط توسعه دهندگان مورد استفاده قرار بگیرد.
• اکسپرس (Express): نسخه رایگان اس کیو ال سرور که برای آموزش و ساخت اپلیکیشن‌های کوچک دسکتاپ مناسب است.

در این آموزش نصب SQL 2016 نیز از نسخه اکسپرس استفاده خواهد شد.

آموزش نصب SQL سرور ۲۰۱۶ اکسپرس

پیش نیاز نصب اس کیو ال سرور ۲۰۱۶، دات نت فریم ورک (.Net Framework) نسخه 4.6 است. خوشبختانه اس کیو ال سرور می‌تواند نصب بودن یا نبودن دات نت فریم ورک را بررسی و در صورت نیاز آن را به صورت خودکار نصب کند. اما اگر می‌خواهید خودتان دات نت فریم ورک را نصب کنید، می‌تواند با کلیک بر روی لینک، دانلود مستقیم از سایت دات نت را انجام دهید.

پس از نصب دات نت فریم ورک، باید اس کیو ال سرور را از سایت مایکروسافت، دانلود و نصب کنید.

با اجرای فایلی که دانلود کرده‌اید، پنجره‌ای مانند شکل زیر برای شما باز خواهد شد که باید در آن نحوه نصب نرم‌افزار را مشخص کنید:

دو گزینه پیش روی شماست، basic و custom. اگر می‌خواهید نصب نرم افزار با تنظیمات پایه‌ای انجام دهید، ادامه این قسمت را مطالعه کنید. اما اگر می‌خواهید تنظیمات پیشرفته‌تر نرم افزار را قبل از نصب مشخص کنید، از این قسمت صرف نظر کرده و به قسمت بعدی یعنی نصب اس کیو ال سرور ۲۰۱۶ اکسپرس با تنظیمات Custom بروید و آنجا را مطالعه کنید.

اگر گزینه Basic را برای نصب انتخاب کنید، پنجره‌ای مانند شکل زیر باز خواهد شد که باید در آن با شرایط استفاده از نرم افزار موافقت کنید:

سپس باید محل نصب نرم افزار را مشخص کرده و روی دکمه install کلیک کنید:

تا پایان یافتن مراحل دانلود و نصب، منتظر بمانید:

پس از اتمام مرحله نصب، می‌توانید به سرعت به سرور خود متصل شده یا این که SQL Server Management Studio را نصب کنید:

نصب اس کیو ال سرور ۲۰۱۶ اکسپرس با تنظیمات Custom

در بعضی از مواقع، تنظیمات پایه‌ای برای رفع نیازهای شما کافی نیستند. به همین علت در مرحله انتخاب نحوه نصب می‌توانید گزینه Custom را انتخاب کنید:

باید تا اتمام مرحله دانلود منتظر بمانید. پس از اتمام دانلود، پنجره زیر برای شما باز می‌شود:

گزینه New SQL Server stand-alone installation را انتخاب کنید. با انتخاب این گزینه، پنجره زیر باز می‌شود:

در پنجره بالا، تیک Accept را زده و روی دکمه Next کلیک کنید. پنجره‌ای باز خواهد شد که در آن مشکلات احتمالی نصب بررسی می‌شوند:

در پنجره بالا اگر مشکلی وجود نداشته باشد، در ستون Status عبارت Passed را مشاهده خواهید کرد. اما اگر مشکلی وجود داشته باشد، باید روی دکمه Re-Run کلیک کنید تا بررسی‌ها دوباره انجام شوند.

زمانی که برای تمامی موارد ستون Status عبارت Passed را مشاهده کردید، روی دکمه Next کلیک کنید.

در پنجره بعدی، گزینه‌ای برای شما در دسترس است که به کمک آن می‌توانید بروزرسانی خودکار را فعال یا غیرفعال کنید. بهتر است همواره نرم افزارهای خود را بروز نگه دارید:

دوباره پنجره‌ای باز می‌شود و بررسی‌های دیگری برای آماده بودن سیستم شما برای نصب اس کیو ال سرور انجام می‌شود. زمانی که همه‌ی بررسی‌ها انجام شد، روی دکمه Next کلیک کنید:

در مرحله بعد، می‌توانید امکاناتی را که می‌خواهید در اس کیو ال سرور از آن‌ها برخوردار شوید را انتخاب کنید. می‌توان توضیحات مربوط به هر ویژگی یا امکان را در قسمت بالا سمت راست پنجره مشاهده کرد. پس از انتخاب امکانات مورد نظر خود یا رها کردن این قسمت روی تنظیمات پیش فرض، روی دکمه Next کلیک کنید:

پس از گذشتن از این مرحله، دوباره بررسی‌هایی برای نبود هیچ گونه مشکلی انجام می‌شود:

در مرحله بعد، باید یک نام و آی دی (ID) برای سرور خود در نظر بگیرید. می‌توانید این مرحله را نیز بدون تغییر رد کنید:

در قسمت بعد، قرار است تا پیکربندی سرور انجام شود. می‌توانید اکانت‌هایی را که قرار است اس کیو ال سرور نمونه‌هایی از خود را روی آن‌ها اجرا کند، تنظیم و پیکربندی کنید. پس از اعمال تغییرات، گزینه Next را انتخاب کنید:

در مرحله بعد، گزینه‌ای برای تعیین کاربرهای مدیر در اختیار شما قرار گرفته است. می‌توانید از احراز هویت ویندوز یا حالت ترکیبی استفاده از احراز هویت ویندوز و اس کیو ال سرور برای احراز هویت کاربران مدیر استفاده کنید. پس از اعمال تغییرات لازم،‌ روی دکمه Next کلیک کنید:

پنجره‌ای باز خواهد شد که در آن می‌توانید تنظیمات سرویس گزارش دهی را مشخص کنید. بهتر است در این مرحله نیز تغییری ایجاد نکنید و روی گزینه Next کلیک کنید:

در پنجره نهایی، باید با شرایط استفاده از Microsoft R Open موافقت کنید. تیک Accept را زده و روی دکمه Next کلیک کنید:

سپس مراحل نصب آغاز شده و در نهایت، لیستی از تمام مواردی که نصب شده است را مشاهده خواهید کرد:

پس از نصب، کار با اس کیو ال سرور را یاد بگیرید

در این مقاله، آموزش نصب SQL 2016 به صورت قدم به قدم و تصویری ارائه شد که امید است مورد توجه شما قرار گرفته باشد.

اما پس از نصب، نوبت استفاده از اس کیو ال سرور و آشنایی با قابلیت‌ها و امکانات آن است. برای این کار به شما توصیه می‌کنیم از آموزش‌های فرادرس در زمینه اس کیو ال سرور بهره مند شوید.

فرادرس بهترین مرجع آموزش آنلاین در ایران است که می‌توانید آموزش‌های بی‌نظیری در زمینه پایگاه داده و کار با سیستم‌های مدیریت پایگاه داده در آن پیدا کنید.

• برای مشاهده آموزش مقدماتی SQL اس کیو ال سرور در فرادرس - کلیک کنید