آموزش نصب پایتون

علاقه به یادگیری زبان برنامه نویسی پایتون در میان توسعه‌دهندگان حرفه‌ای و همچنین برنامه نویسان مبتدی با رشد زیادی همراه بوده است.

پایتون از زمان معرفی و ساخته شدنش توسط یک برنامه نویس هلندی به نام خیدو فان روسوم در سال ۱۹۹۱، سال به سال با محبوبیت و اقبال بیشتری روبرو شده است.

این محبوبیت روزافزون مدیون قابلیت‌های فوق‌العاده و انعطاف‌پذیری فوق‌العاده پایتون است.

شما می‌توانید روی پلتفرم‌های محبوب و پراستفاده‌ای نظیر ویندوز، مک، لینوکس و حتی رزبری پای از پایتون استفاده کنید.

علاوه بر این پایتون از سینتکس ساده‌ای بهره می‌برد که بسیار به زبان انگلیسی شبیه و نزدیک است. سینتکس پایتون به برنامه نویسان اجازه می‌دهد تا برنامه‌هایشان نسبت به سایر زبان‌های برنامه نویسی دارای خطوط کمتری باشد.

زبان برنامه نویسی پایتون در گستره وسیعی از کاربردها و صنایع قابل استفاده است. از یک دانشمند در ناسا گرفته تا یک محقق آماری و یک پژوهشگر در تحقیقات پزشکی می‌توانند از زبان برنامه نویسی پایتون یا چارچوب‌های نرم‌افزاری نوشته شده با پایتون استفاده کنند.

از برنامه نویسی پایتون در طراحی وب اپلیکیشن‌ها، هوش مصنوعی و یادگیری ماشین، کار با داده‌های حجیم و نمایش گرافیکی آن‌ها، طراحی و آموزش سیستم‌های هوش مصنوعی، و مدیریت داده‌ها در پایگاه‌های داده استفاده می‌شود. علاوه بر این‌ها می‌توانید با پایتون به طراحی بازی‌ نیز بپردازید.

همچنین کد پایتون به محض نوشته شدن، اجرا می‌شود. این قابلیت به نوشتن و اجرای سریع نمونه‌های اولیه برای نرم‌افزارها و برنامه‌ها منجر می‌شود.

شما با پایتون می‌توانید به هر روشی که دوست دارید برنامه بنویسید، چه ساخت یافته و چه شی‌گرا.

با وجود مزیت‌های بسیار زیاد زبان برنامه نویسی پایتون و علاقه به آموزش‌ آن، وجود تعداد زیاد موقعیت‌های شغلی برای برنامه نویسان پایتون، اصلاً تعجب‌آور نیست.

بازار کار برنامه نویسان پایتون از رونق نسبتاً خوبی در ایران و جهان برخوردار است و برنامه نویسان سطح بالای پایتون حقوق‌های بالایی را دریافت می‌کنند.

اگر یک توسعه دهنده حرفه‌ای هستید و قصد یادگیری یک زبان برنامه نویسی جدید را دارید، بدون شک بدانید که آن زبان برنامه نویسی، پایتون است.

وضعیت برای یک برنامه نویس مبتدی نیز تفاوتی نمی‌کند و پایتون یکی از گزینه‌های اصلی برای شروع یادگیری برنامه نویسی و کسب درآمد از آن در آینده است.

اگر شما هم علاقمند به یادگیری زبان برنامه نویسی پایتون هستید اولین قدم، یادگیری نحوه نصب پایتون است. شما می‌توانید آموزش قدم به قدم نصب پایتون را در مجله فرادرس مشاهده کنید.

هدف از نگارش این مقاله نیز، ارائه توضیحاتی در رابطه با نصب پایتون و استفاده از این زبان قدرتمند است.

مراحل کلی نصب پایتون

ابتدا بهتر است مراحل کلی نصب پایتون را با هم مرور کنیم. فارغ از نوع سیستم عامل یا پلتفرمی که از آن استفاده می‌کنید این مراحل برای تمامی کاربران یکسان است:

· انتخاب نسخه مناسب پایتون

· انتخاب توزیع مناسب پایتون

· انتخاب یک محیط توسعه برای نوشتن برنامه به زبان پایتون

· انتخاب و نصب کتابخانه‌های مورد نیاز پایتون

در ادامه، در مورد هر یک از موارد بالا توضیحات جامعی ارائه خواهد شد تا به راحتی بتوانید اقدام به نصب پایتون کرده و برنامه نویسی به این زبان محبوب را آغاز کنید.

برای نصب پایتون با چه چالش‌هایی روبرو خواهید شد؟

اولین چالش برای یادگیری پایتون را احتمالاً در مرحله نصب آن تجربه خواهید کرد. وجود توزیع‌های فراوان پایتون و نسخه‌های متعدد، ممکن است شما را سردرگم کند.

همچنین راه‌ها و محیط‌های مختلفی برای نوشتن کد به زبان پایتون وجود دارد که ممکن است ندانید کدام یک از آن‌ها برای شما مناسب‌تر است.

با توضیحات موجود در ادامه این مقاله قادر به غلبه بر چالش‌های نصب پایتون خواهید بود.

بررسی نسخه‌های مختلف پایتون

پیش از نصب پایتون، بهتر است با نسخه‌های مختلف آن که تاکنون منتشر شده‌اند آشنا شوید.

با مراجعه به وبسایت رسمی بنیاد نرم‌افزاری پایتون، می‌توانید نسخه‌هایی که از پایتون تاکنون منتشر شده است را به همراه تاریخ انتشار آن‌ها مشاهده کنید.

با کلیک روی هر نسخه کتابخانه‌ها و آموزش‌های لازم برای استفاده از آن نسخه را مشاهده خواهید کرد.

هر چند وقت یکبار برای پایتون یک بروزرسانی بزرگ منتشر شده و یک نسخه اصلی معرفی می‌شود. آخرین بروزرسانی بزرگ پایتون مربوط به نسخه 3.9 است. سپس در فواصل زمانی مختلف برای این نسخه‌های اصلی بروزرسانی کوچک برای رفع باگ‌ها و بهبود پایتون منتشر می‌شود.

همچنین پایتون دارای نسخه‌های در حال پیشرفتی است که نصب آن‌ها برای شروع یادگیری پایتون توصیه نمی‌شود.

اما انتخاب کدام نسخه از پایتون برای نصب، انتخابی هوشمندانه تلقی می‌شود؟

کدام نسخه از پایتون را نصب کنم؟

آخرین نسخه، بهترین نسخه محسوب می‌شود، نه؟ احتمالاً! شایدم هم نه!

برای شروع یادگیری پایتون، می‌توانید آخرین نسخه از آن را نصب کنید. همواره آخرین نسخه قابل دانلود را می‌توانید از صفحه دانلود سایت رسمی پایتون دریافت کنید.

اما انتخاب هوشمندانه‌تر، انتخاب آخرین بروزرسانی مربوط به نسخه اصلی قبلی محسوب می‌شود.

مثلا در حال حاضر به جای نصب آخرین بروزرسانی منتشر شده برای پایتون 3.9، آخرین بروزرسانی منتشر شده برای پایتون 3.8 را نصب کنید.

علت این انتخاب این است که ممکن است ماژول‌های شخص ثالث کاملاً با آخرین نسخه پایتون سازگاری نداشته باشند. همچنین ممکن است که آخرین بروزرسانی‌ منتشر شده برای پایتون 3.9 دارای باگ‌هایی باشد که کار شما را با اختلال مواجه کند.

ممکن است برای نصب کتابخانه‌های مختلف نیز در نسخه آخر پایتون با مشکل مواجه شوید.

بنابراین شاید نصب آخرین نسخه منتشر شده توسط پایتون انتخاب هوشمندانه‌ای نباشد!

راه‌های نصب پایتون

برای نصب پایتون می‌توانید نسخه اصلی پایتون را از سایت رسمی آن دریافت کنید. راه دیگر استفاده از توزیع‌های مختلف پایتون است که برای کاربردهای مختلف عرضه شده‌اند.

آشنایی با توزیع‌های مختلف پایتون

اما پایتون در توزیع‌های مختلفی نیز عرضه می‌شود. شما برای شروع برنامه نویسی به زبان پایتون، می‌توانید یک توزیع از آن را انتخاب و نصب کنید.

توزیع پایتون چیست؟

توزیع پایتون یک بسته شامل پایتون و کتابخانه‌ها و ابزارهای عرضه شده همراه آن محسوب می‌شود.

در واقع یک توزیع از پایتون، شامل برنامه‌هایی است که با نصب آن‌ها قادر به استفاده از امکانات پایتون خواهید بود.

پایه‌ای ترین امکانی که یک توزیع پایتون برای شما به ارمغان می‌آورد، نصب یک مفسر برای اجرای دستورات نوشته شده با پایتون است.

معرفی توزیع‌های معروف پایتون

در این قسمت ۴ توزیع معروف پایتون را معرفی می‌کنیم:

· آناکوندا (Anaconda): این توزیع پایتون برای کار با داده‌ها، یادگیری ماشین و سایر اهداف مرتبط با پایتون بسیار مناسب است.

نصب کتابخانه‌های مربوط به علم داده‌ها و آمار در آناکوندا به وسیله یک سیستم مدیریت پکیج به راحتی انجام می‌شود.

· اکتیو پایتون (ActivePython): با استفاده از این توزیع پایتون، قادر به استفاده از پایتون در پلتفرم‌هایی به غیر از ویندوز و لینوکس و مک، نظیر سولاریس (Solaris) خواهید بود.

· سی پایتون (CPython): اگر قصد شروع پیاده سازی مباحث یادگیری ماشین با پایتون را دارید، حتماً توزیع رسمی منتشر شده توسط خود پایتون یعنی سی پایتون را استفاده کنید. سی پایتون از طریق وبسایت رسمی بنیاد نرم‌افزاری پایتون قابل دانلود بوده و تنها ابزارهای ضروری برای اجرای دستورات پایتون و مدیریت پکیج‌ها را در اختیار شما قرار می‌دهد.

· وین پایتون (WinPython): هدف اصلی از طراحی وین پایتون، ارائه یک توزیع که منحصراً مخصوص ویندوز باشد بود. وین پایتون کاملاً قابل حمل است. تمامی این توزیع را می‌توانید در یک پوشه قرار داده و آن را روی هر دستگاهی اجرا کنید. می‌توانید وین پایتون را روی یک فلش یو اس بی ریخته و آن را روی دستگاه‌های مختلف ویندوزی اجرا کنید.

بر روی چه پلتفرم‌هایی می‌توان به نصب پایتون اقدام کرد؟

پایتون یک زبان برنامه نویسی چند پلتفرمی است. تقریباً هر شخصی با هر نوع کامپیوتر و سیستم عاملی که به آن مجهز است، قادر به برنامه نویسی پایتون و اجرای دستورات نوشته شده به این زبان است.

شما می‌توانید پایتون را در ویندوز، انواع توزیع لینوکس، مک و رزبری پای استفاده کنید. حتی پلتفرم‌هایی مثل اندروید و ‌آی او اس هم قادر به اجرای پایتون هستند.

در ادامه توضیحاتی درباره نصب پایتون روی سه پلتفرم پرکاربرد ویندوز، لینوکس و مک ارائه خواهد شد.

نصب پایتون روی ویندوز

سیستم عامل محبوب ویندوز تقریباً روی کامپیوتر همه نصب است. بسیاری از کاربران نحوه کار با کامپیوتر را با ویندوز یاد گرفته‌اند. بنابراین عجیب نخواهد بود که دوست داشته باشیم به یادگیری و نصب پایتون روی این سیستم عامل اقدام کنیم.

پایتون به طور پیش‌فرض روی ویندوز نصب نیست. اما نگران نباشید چرا که نصب نسخه اصلی پایتون روی ویندوز چیزی به غیر از دانلود یک فایل و فشردن چند کلیک نیست!

شما می‌توانید نسخه دلخواه پایتون برای ویندوز را از سایت رسمی پایتون دریافت کنید. در نظر داشته باشید که باید نسخه‌ای که متناسب با معماری سیستم عامل خود (۶۴ یا ۳۲ بیتی) است را انتخاب کنید.

اگر از ویندوز ۱۰ استفاده می‌کنید، قادر به دانلود و نصب پایتون از طریق فروشگاه رسمی مایکروسافت نیز خواهید بود.

توزیع‌های مختلف پایتون از نسخه ویندوز بهره می‌برند که نصب آن‌ها نیز به سادگی قابل انجام است.

به طور مثال شما می‌توانید از طریق سایت رسمی‌ آناکوندا، به فایل نصب آن دسترسی پیدا کنید.

نصب پایتون روی لینوکس

لینوکس یک پلتفرم عالی برای توسعه و برنامه نویسی محسوب می‌شود. این پلتفرم دارای توزیع‌های مختلفی است که اوبونتو، سنت او اس و فدورا از معروف‌ترین و پرکاربرد‌ترین‌های آن هستند.

معمولاً پایتون روی بیشتر توزیع‌های لینوکس از قبل نصب شده است. حتی اگر پایتون روی توزیع لینوکس شما از قبل نصب نشده باشد، پکیج‌های مربوط به نصب آن قطعاً در دسترس هستند.

همچنین ممکن است که برخی از کتابخانه‌هایی که قصد استفاده از آن‌ها را دارید، از قبل روی توزیع لینوکس شما نصب نباشند. در این صورت باید آن‌ها را از طریق نوشتن دستورات در ترمینال، نصب کنید.

راهنمای نصب پایتون روی توزیع‌های مختلف لینوکس را در سایت پایتون مشاهده کنید.

نصب پایتون روی مک

سیستم عامل مک او اس توسط اپل و به صورت انحصاری برای کامپیوترهای این شرکت عرضه می‌شود. مک اوس پس از ویندوز دومین سیستم عامل پراستفاده در زمینه دسکتاپ محسوب می‌شود.

سیستم عامل مک او اس به طور پیشفرض با پایتون نسخه ۲ عرضه می‌شود اما با توجه به کوچ جامعه توسعه دهندگان پایتون به پایتون نسخه ۳ و عرضه نسخه ۴ در آینده‌ای نزدیک، استفاده از این نسخه توصیه نمی‌شود و بهتر است آخرین بروزرسانی از نسخه ۳ پایتون یعنی نسخه 3.9 را خودتان روی آن نصب کنید.

نصب پایتون روی سیستم عامل مک اوس به سادگی از طریق ترمینال قابل انجام است.

راهنمای نصب پایتون روی مک او اس نیز در سایت پایتون قرار داده شده است.

پس از نصب پایتون، برای نوشتن کد به چه ابزاری نیاز است؟

پس از نصب پایتون برای نوشتن برنامه به وسیله آن به چیزی بیشتر از یک ویرایشگر متن ساده احتیاج ندارید.

برای مثال در ویندوز با استفاده از نوت پد می‌توانید یک فایل با پسوند .py ایجاد کرده و کد خود را در آن بنویسید.

سپس با استفاده از خط فرمان ویندوز یا خط فرمانی که با نصب یک توزیع پایتون نظیر آناکوندا در اختیار شما قرار گرفته است، قادر به اجرای کد و دیدن نتایج خواهید بود.

اما اگر می‌خواهید نوشتن برنامه و رفع خطاها برای شما ساده‌تر باشد، استفاده از یک محیط توسعه برای برنامه نویسی اجتناب ناپذیر است.

IDE (Integrated Development Environment) یا محیط توسعه یکپارچه چیست؟

یک IDE نرم‌افزاری است که ابزارهای معمول برنامه نویسی را در قالبی کاربرپسند و برای استفاده راحت در اختیار برنامه نویس قرار می‌دهد.

یک IDE‌ به طور معمول شامل یک ویرایشگر برای نوشتن کد منبع است. از دیگر امکانات IDE ابزارهای رفع باگ و خطا هستند که پیدا کردن مشکلات کد منبع به وسیله آن‌ها بسیار آسان است.

در واقع IDE یک ویرایشگر متن با امکانات پیشرفته است.

یک IDE مناسب برای پایتون چه ویژگی‌هایی باید داشته باشد؟

IDE‌های قدرتمند پایتون از ویژگی‌های زیر پشتیبانی می‌کنند:

· قابلیت ذخیره و اجرای دوباره کد منبع

· اجرای کد از درون خود IDE

· پشتیبانی از ابزارهای Debugging

· داشتن قابلیت هایلایت کردن و تشخیص سریع کلیدواژه‌ها، متغیرها و سایر نمادها

· داشتن قابلیت قالب‌بندی متن کد منبع

نصب بهترین IDE برای پایتون

خوشبختانه محیط‌های توسعه قدرتمندی قابلیت میزبانی از کد پایتون را دارند.

در این قسمت با محیط‌های توسعه‌ و ویرایشگرهای متن قدرتمند و معروفی که می‌توانید پس از نصب پایتون از آن‌ها استفاده کنید آشنا خواهید شد:

· Pydev: اکلیپس، یک IDE است که ابتدا برای زبان برنامه نویسی جاوا ساخته شد، اما به لطف پلاگین‌های مختلف امکان برنامه نویسی به زبان‌هایی نظیر پایتون، سی، سی پلاس پلاس و پی ‌اچ ‌پی با آن فراهم شده است. اکلیپس رایگان بوده و برای پلتفرم‌های ویندوز، لینوکس، مک او اس و سولاریس در دسترس است.

· سابلایم تکست (SublimeText): سابلایم یک ویرایشگر متن است که با زبان‌های سی پلاس پلاس و پایتون ساخته شده است. از نسخه ۲ به بعد، سابلایم از ۴۴ زبان برنامه نویسی شامل پایتون پشتیبانی می‌کند. سابلایم برای پلتفرم‌های ویندوز، لینوکس و مک او اس در دسترس بوده و استفاده از آن به تهیه لایسنس نیاز دارد.

· ویژوال استودیو کد (Visual Studio Code): ویژوال استودیو کد یک IDE توسعه داده توسط مایکروسافت است (با ویژوال استودیو اشتباه گرفته نشود). مدیریت کدها به وسیله این IDE متن‌باز بسیار آسان است. ویژوال استودیو کد برای پلتفرم‌های ویندوز، لینوکس و مک او اس در دسترس است.

· IDLE: IDLE یا محیط یکپارچه توسعه و یادگیری یک IDE است که توسط خالق زبان برنامه نویسی پایتون ساخته شده و برای برنامه نویسان مبتدی بسیار مناسب است. شما می‌توانید از این IDE در پلتفرم‌های ویندوز، لینوکس و یا مک او اس بهره ببرید.

نصب کتابخانه‌های پایتون

پایتون دارای کتابخانه‌های قدرتمندی است که برای کاربردهای مختلف طراحی شده‌اند.

نصب این کتابخانه‌ها از طریق خط فرمان و با تایپ چند دستور ساده صورت می‌گیرد.

برای مثال، در ادامه آموزش نصب کتابخانه‌های پایتون در ویندوز مطرح خواهد شد.

نصب کتابخانه‌های پایتون در ویندوز

پایتون برای نصب کتابخانه‌ها و پکیج‌ها به یک ابزار مدیریت پکیج نیاز دارد.

اگر پایتون را از طریق دانلود و اجرای فایل نصب اصلی آن نصب کرده باشید، pip که یک ابزار مدیریت پکیج محسوب می‌شود هم برای شما نصب شده است.

pip خودش به زبان پایتون نوشته شده و از طریق خط فرمان امکان نصب بسته‌ها و کتابخانه‌های پایتون را به شما می‌دهد.

به منظور بررسی نصب بودن پایتون و pip روی ویندوز خود، دستورات زیر را در خط فرمان ویندوز (Command Prompt یا CMD) اجرا کنید:

py --version

اگر پایتون روی ویندوز شما نصب باشد،‌ یک خروجی‌ مانند Python 3.6.3 را دریافت خواهید کرد.

علاوه بر این باید از دسترس بودن pip برای خود اطمینان حاصل کنید. برای این کار دستور زیر را در خط فرمان وارد کنید:

pip --version

اگر pip هم روی ویندوز شما نصب باشد، یک خروجی مانند شکل زیر را دریافت خواهید کرد:

حال که از نصب بودن پایتون و pip اطمینان حاصل کردید، می‌توانید با نوشتن دستور زیر در خط فرمان به دانلود و نصب پکیج‌ها و کتابخانه‌های مورد نیاز خود بپردازید:

pip install name-of-module

مثلاُ برای نصب Kivy، باید دستور زیر را در خط فرمان تایپ کنید:

python -m pip install kivy

آموزش نصب و کار با کتابخانه Kivy می‌تواند به شما برای توسعه اپلیکیشن‌های دسکتاپ کمک کند.

با یادگیری کتابخانه Numpy می‌توانید به ایجاد آرایه‌ها و ماتریس‌های چند بعدی و انجام عملیات‌ پیچیده ریاضی روی آن‌ها بپردازید.

همچنین کتابخانه Scipy که برای محاسبات علمی در پایتون به کار می‌رود، از دیگر کتابخانه‌های معروف و پرکاربرد پایتون است که یادگیری نحوه نصب و به کارگیری آن توصیه می‌شود.

همین حالا پایتون را نصب کنید!

نصب پایتون راحت‌تر از آن‌ چیزی است که فکر می‌کنید.

یادگیری روش نصب پایتون روی پلتفرم‌های مختلف، اولین قدم برای ورود به دنیای پایتون و بهره‌مند شدن از امتیازات و قابلیت‌های بی‌شمار آن است.

مجله فرادرس شامل مطالب آموزشی در زمینه‌های مختلف از جمله برنامه نویسی است و می‌توانید آموزش نصب پایتون را نیز در این مجله مشاهده کنید.

فرادرس یک مرکز آموزش آنلاین دروس دانشگاهی از جمله دروس مربوط به مهندسی کامپیوتر و برنامه نویسی توسط بهترین اساتید است.