رشته جدید فناوری اطلاعات سلامت برای چه کسانی مناسب است؟

یادم می آید که چند سال پیش سخنرانی ای از دکتر علی اکبر جلالی که جزو اولین افرادی بود که فناوری اطلاعات را در ایران مطرح کرد شنیدم که می گفت اینقدر فناوری اطلاعات پیشرفت می کند که همه رشته ها باید پسوند فناوری اطلاعات را در کنار خود داشته باشند. خودش مثال شیمی و فناوری اطلاعات، ریاضی و فناوری اطلاعات و ادبیات و فناوری اطلاعات را زد. این صحبت دکتر جلالی کم کم در حال تحقق است. مشاهده می کنیم که رشته های بین رشته ای با محوریت فناوری اطلاعات در حال شکل گرفتن است.

یکی از این رشته های جدید و جذاب، فناوری اطلاعات سلامت است. درست است که این رشته جدید است ولی سابقه ای در رشته دیگری دارد و آن مدارک پزشکی است که وظیفه اش کدگذاری بیماریها و ساماندهی پرونده ها و مدارک پزشکی بود. با رشد سیستم های نرم افزاری، پرونده های کاغذی تقریبا در حال حذف شدن است. پس دیگر مدارک پزشکی معنی ندارد. یا باید اسم این رشته بشود مدارک پزشکی الکترونیک یا اساسا اسمش تغییر کند و بشود فناوری اطلاعات سلامت که همین هم شد.

چه کسانی می توانند وارد این رشته بشوند؟

این رشته در دانشگاه های علوم پزشکی تدریس می شود. برای همین، جهت ورود به این رشته باید در کنکور علوم تجربی شرکت کرد. ولی اکثر داوطلبان کنکور تجربی عاشق رشته های پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی و این جور رشته ها هستند و کمتر افرادی هستند که اولویت آنها رشته فناوری اطلاعات سلامت باشد. در هر صورت تعدادی از بد یا خوب حادثه وارد این رشته می شوند. خیلی از افرادی که این رشته جزو اولویت آنها نبوده، کم کم وقتی زیبایی ها و پویایی های این رشته را می بینند به آن علاقمند می شوند.

البته افرادی هستند که از دبیرستان به رشته های فناوری اطلاعات و کامپیوتر علاقمندند ولی اکثر این افراد وارد کنکور ریاضی می شوند و از آن طریق رشته مهندسی کامپیوتر را انتخاب می کنند. این افراد فرصت آشنایی با رشته فناوری اطلاعات سلامت را پیدا نمی کنند. در حالیکه این رشته نسبت به رشته کامپیوتر محض جذابیت های بیشتری دارد و کاربردی تر است و فرصتهای بیشتری را نیز برای فرد فراهم می کند. چون این رشته بین رشته ای است و هم با مباحث کامپیوتری محض آشنا می شود و هم با کاربرد آن در پزشکی.

در این رشته چه چیزهایی آموزش داده می شود؟

درس های این رشته در چند بخش قابل تقسیم است:

1. دروس کامپیوتری: مثل برنامه نویسی مقدماتی و پیشرفته، ساختمان داده ها، پایگاه داده ها، شبکه های کامپیوتری، مبانی کامپیوتر و برنامه های کاربردی کامپیوتر
2. دروس پزشکی: مثل آناتومی، فیزیولوژی، آشنایی با عوامل بیماری زا، بیماری شناسی و داروشناسی
3. دروس کدگذاری: مثل کدگذاری بیماریها، کدگذاری مرگ و میر، اقدامات جراحی خدمات تشخیصی درمانی و ملزومات مصرفی پزشکی، کدگذاری اقدامات پزشکی و طبقه بندی بین المللی تخصصی
4. دروس بیمه: رسیدگی و محاسبه اسناد بیمه بیمارستانی و رسیدگی و محاسبه اسناد بیمه سرپایی و پاراکلینیک
5. دروس فناوری اطلاعات سلامت: مدیریت اطلاعات سلامت، سیستم های اطلاعت سلامت، مدیریت سیستم های اطلاعت سلامت، کاربرد سیستم های اطلاعات سلامت و تحلیل و نمایش داده های سلامت
6. دروس مدیریتی: مثل اصول مدیریت، مبانی حسابداری و اقتصاد سلامت، نحوه نظارت و بازرسی از مراکز درمانی و مدیریت بهبود عملکرد در مراکز بهداشی درمانی
7. دروس آماری و روش تحقیق: مثل آمار حیاتی مقدماتی، آمار حیاتی استنباطی، اپیدمیولوژی، شاخص ها و تحلیل داده های سلامت، روش تحقیق و ...
8. دروس زبان انگلیسی: زبان پیش دانشگاهی، زبان عمومی، زبان تخصصی HIT، زبان تخصصی HIM و اصطلاحات پزشکی

همینطور که می بینید این رشته حاوی مباحث متنوع از رشته های مختلف است.

فرصت های شغلی فناوری اطلاعت سلامت

در مورد فرصت های شغلی این رشته می توان به موارد زیر اشاره کرد:

در بیمارستانها، کلینیکها، مراکز بهداشت و مراکز تشخیصی به عنوان:

• کارشناس یا مدیر واحد فناوری اطلاعات
• کارشناس یا مدیر واحد فناوری اطلاعات سلامت، مدارک پزشکی و کدگذاری
• کارشناس یا مدیر واحد بیمه
• کارشناس یا مدیر واحد پذیرش و ترخیص
• کارشناس شبکه و امنیت اطلاعات سلامت
• کارشناس یا مدیر واحد آمار بیمارستانی
• کارشناس سیستم اطلاعات بیمارستانی (HIS)
• کارشناس یا مدیر واحدهای اداری

در شرکت‌های تولیدکننده سامانه‌ها، سایت‌ها، اپلیکیشن‌ها و تجهیزات فناوری اطلاعات یا اراده دهنده خدمات فناوری اطلاعات سلامت به عنوان:

• مدیر عامل
• مدیر پروژه
• کارشناس یا مدیر واحد دیجیتال مارکتینگ و تولید محتوا
• برنامه نویس Full Stack، Back-end یا Front-end
• گرافیست یا موشن گرافیست یا تدوینگر
• طراح رابط و تجربه کاربری (UI/UX)
• کارشناس یا مدیر واحد تحقیق و توسعه
• کارشناس داده کاوی و تحلیل داده ها
• کارشناس آرشیو الکترونیکی اسناد و مدارک پزشکی

در دانشگاههای علوم پزشکی و مراکز تحقیقاتی به عنوان:

• عضو هیات علمی
• پژوهشگر
• کارشناس یا مدیر واحد آموزش مجازی
• کارشناس یا مدیر واحد فناوری اطلاعات
• کارشناس یا مدیر واحدهای اداری

زمینه های غیر استخدامی HIT

• فریلنسر Freelancer
• کارآفرین Entrepreneur

با توجه به اینکه شاهد گسترش روز افزون فناوری اطلاعات در همه زمینه ها هستیم، این رشته آینده خوبی دارد و فرصت های شغلی آن روز به روز بیشتر می شود. حتی تعدادی از دانشجویان این رشته که مهارت های لازم را به خوبی یاد گرفته اند در حین تحصیل نیز کار پیدا می کنند که بعضا درآمدهای خوبی نیز دارند.

بسیاری از دانشگاه های دولتی و آزاد علوم پزشکی این رشته را ارائه می کنند. تنها دانشگاه غیر انتفاعی علوم پزشکی یعنی علوم پزشکی وارستگان مشهد نیز این رشته را ارائه می کند.

در این رشته چه مهارت های نرم افزاری آموزش داده می شود؟

در علوم پزشکی وارستگان با هدف افزایش مهارت های کاربردی دانشجویان فناوری اطلاعات سلامت، در درس های مختلف، در کنار سرفصل های مصوب وزارت بهداشت، مهارت های نرم افزاری زیر نیز آموزش داده می شود:

نرم افزارهای عمومی: سیستم عامل Windows، ویرایش متن با Word، طراحی اسلاید با PowerPoint، طراحی صفحه گسترده با Excel

اینترنت: جستجوی پیشرفته در اینترنت، کار پیشرفته با مرورگرهای وب مثل Firefox، Chrome یا ...، کار با سرویس‌های گوگل مانند Gmail, Calendar, Drive, Form, docs, Image و ...

برنامه نویسی: طراحی وب با HTML و CSS، برنامه نویسی فرانت اند وب با JavaScript، برنامه نویسی بک اند وب با PHP، طراحی پایگاه داده ها با MySQL، برنامه نویسی با Python

نرم افزارهای گرافیکی: ویرایش تصویر با Photoshop، ادیت ویدئو با Premiere

نرم افزارهای پزشکی: پزشکی از راه دور (Tele-Medicine)، سیستم اطلاعات بیمارستانی (HIS)، بانک اطلاعات داروها

دیجیتال مارکتینگ: طراحی سایت با WordPress، اینستاگرام مارکتینگ

شبیه سازها: شبیه ساز شبکه Cisco Packet Tracer

نرم افزارهای تحلیل و نمایش داده ها: داده کاوی و یادگیری ماشین با KNIME، نمایش داده ها با Power BI، تحلیل اطلاعات جغرافیایی با Arc GIS

ابزارهای پژوهشی: رفرنس نگاری با Mendeley، جستجوی پیشرفته در پایگاه‌های علمی (Scopus، Google Schoar، Pubmed و ...)

نرم افزارهای ریاضی و آمار: نرم افزار ریاضی Matlab، نرم افزار آماری SPSS