نگاهی به بازار اپلیکیشن ها در ایران (+ تجربه شخصی)

پیش نوشت: در این مطلب سعی کردم از یک نگاه کلی به موارد و مسائل داشته باشم. امیدوارم که این مطلب مورد پسند شما قرار بگیرد و برایتان مفید باشد.

تعریف اپلیکیشن:

اپلیکیشن که منظور همان اپلیکیشن موبایل هست، فارسی شده Mobile Application است. این کلمه به "برنامه" هم ترجمه می شود. اما عموما از همان کلمه "اپلیکیشن" استفاده می کنند و به اختصار آن را "اَپ" یا "اَپ موبایل" می گویند.

نقل از ویکی پدیا:
اپ موبایل (به انگلیسی: Mobile app) یک برنامه است که طراحی شده تا روی تلفن هوشمند، تبلت و دیگر دستگاه‌های همراه اجرا شود.
اپ‌ها معمولاً از طریق پلتفرم‌های توزیعی که از سال ۲۰۰۸ رایج شدند و کاربران زیادی را جذب کرده‌اند مانند اپ استور، گوگل پلی، فروشگاه ویندوز فون و اپ ورلد بلک‌بری و فروشگاه اندرویدی مایکت و فروشگاه بازار برای ایرانی ها کار می‌کنند.

اینترنت و فضای ایران:

به نظرم بتوان سه نقطه عطف در اینترنت ایران تعریف کرد:

1- حضور دیجی کالا منجر به ایجاد اعتماد مردمی به اینترنت شد
2- ورود کافه بازار برای ساختن بستری برای توسعه دهندگان و کاربران اپلیکیشن ها به صورت بومی
3- ورود اسنپ برای ایجاد آگاهی عمومی در مورد اپلیکیشن های موبایلی در ایران

سال 1396 که در شرکت فعلی (خدمت از ما) قرار بر ساختن اپ شد، واقعا ناراحت بودم. پیدا کردن دولوپر خوب و کاربلد برای من خیلی سخت بود. بالاخره با تمام این سختی ها توانستیم یک تیم فنی خوب جمع کنیم و با یکدلی، R&D و تحلیل رقبا توانستیم محصولی را ارائه دهیم که این روزها نقش پررنگی در صنعت خدمات آنلاین ایران دارد. البته فقط نسخه اندروید و ارائه وب اپ برای IOS ها.

همانطور که در تصویر بالا مشاهده می کنید 94.42% سهم بازار سیستم عامل های موبایل در ایران، از اندروید استفاده می کنند. به همین دلیل برای یک صاحب کسب و کار خیلی منطقی و مقرون به صرفه تر است که فقط به فکر ساخت و توسعه اپ اندروید باشد و حدود 5% IOS ها را با وب اپ هندل کند.

اما به عنوان مثال در ایالات متحده وضعیت به شکل دیگری است.

به همین دلیل هم هست که اپلیکیشنی مثل کلاب هاوس اول تصمیم می گیرد نسخه IOS را توسعه می دهد.

خطرات و تهدیدات صنعت موبایلی:

خطرها و تهدیدها را می توان به دو دسته تقسیم کرد:

1- برای مارکت های اندروید ایرانی

2- برای کسب و کارهایی که اپلیکیشن دارند

بررسی مورد اول - تهدید از منظر مارکت های اندروید

از آنجایی که در سال های گذشته فرهنگ کسب و کارهای IT در ایران بیشتر به شرق شباهت دارد و به شرق نزدیک می شویم، احتمال ایجاد سوپراَپ ها به وجود می آید. به همین خاطر توسعه دهندگان دیگر اپ خود را بر بستر آن ها توسعه می دهند که دغدغه بازاریابی و فروش هم نداشته باشند. در ایران موفق ترین سوپراَپ ها در حال حاضر اسنپ و چند پله پایین تر آپ (آسان پرداخت) است.

بررسی مورد دوم - تهدید و فرصت برای کسب و کارهایی که اپ دارند + چند نکته تجربی

سختی ها و معایب داشتن اپلیکیشن در کسب و کارها:

اگر قرار باشد هر کاربر برای مرتفع شدن هر نیاز به سراغ نصب کردن یک اپ برود، چیزی نمی گذرد که حافظه موبایل او پُر می شود سپس شروع به حذف اپ های غیر ضروری می کند.
پس اگر صاحب کسب و کار هستید بدانید درست است که داشتن اپلیکیشن باعث می شود که دسترسی به مشتری ساده تر و کم هزینه تر باشد، اما نگهداری و سرویس دهی و همچنین نصب اولیه اپلیکیشن بسیار کار پر هزینه و طاقت فرسایی است. در حدی که اگر آگاهی کامل داشته باشید شاید عطایش را به لقایش ببخشید.

ساخت و توسعه اپلیکیشن که تشکیل شده از یک تیم فنی مسلط (که پیدا کردن این خودش یک چالش بسیار بزرگ است) و همچنین هماهنگی بین آن ها با تیم محصول کار بسیار حوصله بر و هزینه بری است.

به فرض که ما با یک محصول خوب وارد بازار شویم، بازاریابی اپلیکیشن و گرفتن نصب اپ (برای کاربر مرتبط) بسیار مشکل است. مستلزم داشتن دانش کافی در این حوزه و همچنین بودجه های مارکتینگ زیاد است.

مزایا و منفعت های داشتن اپلیکیشن:

کاربران هر سال به سمت استفاده بیشتر اپلیکیشن و مرتفع کردن نیازهای خودشان با موبایل می روند. چنانچه بتوان اپلیکیشنی توسعه داد که از لحاظ محصول واقعا کاربرپسند باشد و بتواند در صنعت خودش کاربران زیادی را جذب کند، باعث ایجاد خلق ارزش برای کسب و کار شده است که در پی آن ارزشگذاری شرکت نیز بیشتر می شود.

داشتن اپلیکیشن همانطور که گفتم بسیار سخت و هزینه بر است اما از طرفی دیگر، همین سختی باعث شده است کسانی که اپلیکیشن خوبی را توسعه می دهند باعث شوند که دیوار ورود به آن صنعت بسیار بالا رود و ورود بازیگر جدید را بسیار سخت و در برخی مواقع غیرممکن می کند.

کاربران اپلیکیشن بسیار در دسترس تر از کاربران سایت هستند. خیلی راحت تر می توانید در مواقع تخفیف و آوردن محصولات جدید اطلاع رسانی ساده تر و سریع تری داشته باشید.

تعداد نصب اپلیکیشن یکی از ملاک های خوب سنجیدن جایگاه آن کسب و کار در حوزه خودش است. اگر بتوانید در زمینه نصب اپ خوب کار کنید حتی به کسانی که زیاد از حوزه شما سر در نمی آورند هم می توانید این سیگنال را بدهید که سهم بیشتر این بازار دست چه کسی است.

برای ایجاد آگاهی از برند و همچنین یادآوری برند کارتان تا حدودی ساده تر می شود. (البته نگه داشتن کاربر همانطور که گفتم کا ربسیار پر هزینه ای است.

آیا کسب و کار ما به اپلیکیشن نیازمند است؟

توصیه ای که به این دوستان می شود این است که قبل از ساختن اپلیکیشن چند سوال را از خود بپرسید:
چرا کاربر باید اپلیکیشن من را روی گوشی خود نصب کند؟
چرا باید آن را نگه دارد؟
آیا دسترسی به من از طریق موتور جستجوی گوگل برای کاربر راحت تر نیست؟
آیا تناوب مراجعه به خدمات و محصولات من آنقدر بالا است که برای آن حاضر باشد اپ من را نصب کند؟

یک سوال مهم:
اگر فقط 10 اپ ایرانی را کاربر نصب کند و نگه دارد، آیا اَپ من جزو آن 10 تا خواهد بود؟

برای اینکه کمی سوال برایتان شفاف تر شود 11 ردیف اپلیکیشن با نصب های زیاد از مارکت بازار را برای شما در ادامه می آورم.

1. دیوار - ۲۱ میلیون نصب فعال
2. ایرانسل من – ۱۳ میلیون نصب فعال
3. آپ – ۱۲ میلیون نصب فعال
4. همراه اول و تلوبیون – ۸ میلیون نصب فعال
5. دیجی کالا - ۷ میلیون نصب فعال
6. اسنپ – ۶ میلیون نصب فعال
7. شیپور و بلد – ۵ میلیون نصب فعال
8. آپارات و نشان – ۳ میلیون نصب فعال
9. تپسی و همراه کارت – ۲ میلیون نصب فعال
10. فیلیمو، ۷۲۴، تاپ – ۱ میلیون نصب فعال
11. نماوا، سکه و علی بابا – ۵۰۰ هزار نصب فعال

اگر توانایی پاسخ به سوالات بالا را داشتید و در نهایت به این نتیجه رسیدید که باید اپلیکیشن خودتان را داشته باشید (که البته به نظر من تا همین جا درصد بسیار زیادی از کسب و کارها فیلتر می شوند) شروع به ساختن و توسعه اپ کنید.

تجربه های شخصی در استارتاپ خدمت از ما:

یکی از مشکلاتی که "خدمت از ما" با آن دست و پنجه نرم می کرد و خیلی از ما انرژی گرفت دوسویه بودن پلتفرم بود که در پی آن می بایست دو اَپ را توسعه می دادیم و این کار را بیش از دو برابر سخت می کرد. توسعه دو محصول وابسته به هم و همزمان کار سختی بود.

بازاریابی برای نصب اپلیکیشن:

خیلی از دوستان برای نصب هزینه های بسیار می کنند از درون اپلیکیشن های بازی تبلیغ می روند تا اپ های خبری

کیفیت نصب خیلی مهم است چون اگر در جای نامرتبط نصب بگیرید حتما بعد از آن هم ریزش زیادی خواهید داشت.
البته بسیار مهم است که شما چقدر برای طراحی محصول خودتان وقت گذاشته باشید و اصطلاح استارتاپی آن product market fit انجام داده باشید.

تجربه ما این بوده که هیچ وقت برای صرفا نصب (CPI) قدم برنداریم
چون کیفیت پایینی دارند
حتما یک اکشنی تعریف کنیم (CPA) و در استراتژی ما آن اکشن سفارش است (CPO)

نکته: بازاریابی اپلیکیشن و کیفیت محصول مانند دو پای انسان می مانند، اگر فقط یکی از آن ها را توسعه دهید دیر یا زود کل سیستم شما دچار مشکل می شود.

صنعت اپلیکیشن با چه چیزی رشد می کند:

به نظرم عواملی که می توانند در رشد این صنعت تاثیر داشته باشند شامل

1- بالاتر رفتن سرعت اینترنت
2- در دسترس قرار دادن اینترنت برای تمام نقاط
3- افزایش دسترسی به سایت های خارجی و استفاده از اینترنت بین الملل
4- کمک کردن مارکت های بومی به اپلیکیشن هایی که توانایی گرفتن نصب بالا دارند (به عنوان یک معامله برد-برد و تعامل دوطرفه)

از اینکه برای خواندن این مطلب وقت گذاشتید تشکر می کنم.
امیدوارم در آینده نزدیک خیلی بیشتر بتوانم از تجربیات خودم در پنج سال گذشته در خدمت از ما برای شما بنویسم.

خوشحال می شوم که خدمت از ما را در شبکه های اجتماعی همراهی کنید.

توییتر اینستاگرام لینکدین