اصطلاحات و مفاهیم بلاک چین و دنیای رمزارزها - واژگان اولیه

اصطلاحات و مفاهیم ضروری در دنیای بلاک چین و رمزارزه

اشنایی اولیه با اصطلاحات ارز دیجیتال:

• رمزنگاری (Cryptography): به فرآیند رمزگذاری اطلاعات، رمزنگاری گفته می­ شود­. رمزنگاری روشی برای محافظت از اطلاعات و ارتباطات با استفاده از کدها است؛ به گونه ­ای که فقط کسانی که به این اطلاعات دسترسی دارند، می­ توانند آنها را بخوانند و پردازش کنند.
• رمزارز (Cryptocurrency): کریپتوکارنسی یا ارز رمزنگاری شده (رمزارز یا ارز رمزپایه)، نوعی از پول است که به عنوان اطلاعات رمزگذاری شده و دیجیتالی وجود دارد که مستقل از هر بانک یا مرجع مرکزی عمل می ­کند. رمزنگاری از ریاضیات پیچیده برای تنظیم، ایجاد و انتقال وجه استفاده می­ کند.
• بیت کوین (Bitcoin): اولین و مشهورترین کریپتوکارنسی، بیت کوین است که به صورت غیرمتمرکز عمل می­ کند و هیچ کس قادر به کنترل آن نیست. بیت کوین در سال ۲۰۰۹ توسط یک شخص یا سازمان ناشناس با نام مستعار “ساتوشی ناکاموتو” آغاز به کار کرد.
• نماد: هر کریپتوکارنسی یک نماد چند حرفی دارد که برای مشخص شدن آن در پلتفرم­ های معادلاتی استفاده می­ شود. BTC نماد بیت کوین است.
• ساتوشی (Satoshis): کوچک‌ترین واحد بیت کوین، ساتوشی نام دارد. هر بیت کوین را می ­توان به ۱۰۰ میلیون واحد تقسیم کرد و هر ساتوشی، یک صد میلیونم بیت کوین است.

اصطلاحات بلاکچین:

اصطلاحات ارز دیجیتال مربوط به حوزی بلاک‌چین که برای فعالیت شما مفید است.

• بلاک (Block): بلاکچین از بلاک ­ها ساخته شده است. هر بلاک، یک پایگاه داده تاریخی از کلیه معاملات انجام شده را تا زمان پر شدن بلاک نگه­داری می­ کند. رکوردهای ثبت شده در هر بلاک دائمی و تغییرناپذیر هستند.
• زنجیره بلوک یا بلاکچین (Blockchain): بلاکچین یک دفترچه دیجیتالی از تمام معاملات انجام شدۀ یک رمزارز خاص است. این زنجیره بلاک شامل بلاک­‌های جداگانه ­ای است که از طریق امضای رمزنگاری به یکدیگر متصل می­ شوند. هر بار که بلاک کامل شود، به عنوان یک بلاک جدید به بلاکچین اضافه می­ شود.blockchain بطور مکرر در هزاران کامپیوتر در سراسر جهان کپی و ذخیره می ­شود. از آنجایی که هیچ نسخه اصلی در یک مکان خاص وجود ندارد، بلاکچین یک فناوری غیرمتمرکز محسوب می ­شود و همه نسخه­ های آن با هم برابرند.

• ارتفاع بلاک (Block Hight): به تعداد کل بلاک­ ها قبل از بلاک موردنظر در بلاکچین، ارتفاع بلاک گفته می­ شود.
• جستجوگر بلاک (Block Explorer): جستجوگر بلاک، یک موتور جستجو برای پیدا کردن ارزهای دیجیتال است که به کاربران این امکان را می­‌دهد اطلاعات لازم در مورد تراکنش‌­ها، آدرس‌­ها و دیگر موارد را پیدا کنند.با استفاده از این موتور جستجو، کاربران می­‌توانند در مورد محتوای هر بلاک به ­طور جداگانه، وضعیت تراکنش­‌ها و تاریخچه آنها مطالعه کنند.
• حمله ۵۱ درصدی (۵۱% Attack): اگر بیش از نیمی از شبکه بلاکچین توسط فرد یا گروهی از افراد کنترل شود، امکان ایجاد اختلال در شبکه وجود خواهد داشت (تأثیرات منفی مانند متوقف کردن استخراج، خرج کردن مضاعف یا تغییر تراکنش ­ها).
• دفترکل مرکزی (Central Ledger): دفترکل تحت اختیار آژانس یا سازمان متمرکز نظیر بانک است که تمام تراکنش های مالی را ثبت می‌کند.
• ‏شبکه (Network): به تمام نودها در عملکرد بلاک چین در زمان مورد نظر می‌گویند.
• ‏کلاینت (Client): نرم افزاری که می‌تواند در رایانه به تراکنش های بلاک چین دسترسی داشته و آن را پردازش کند. کاربرد رایج کلاینت در کیف پول نرم افزاری ارز دیجیتال است.

اصطلاحات کوین

اصطلاحات ارز دیجیتال که به طور کلی به شاخه های مختلف ایجاد شده می‌پردازد.

• کوین (Coin):کوین ­ها رمزارزهایی هستند که به صورت مستقل عمل می­ کنند و بلاکچین اختصاصی خود را دارند؛ مانند بیت کوین و اتریوم.
• آلت کوین (Altcoin): آلت کوین­ ها رمزارزهایی هستند که بعد از بیت کوین ایجاد شده ­اند.
• توکن (Token): توکن­ ها رمزارزهایی هستند که بلاکچین اختصاصی ندارند و بر روی بستر سایر رمزارزها کار می­‌کنند؛ مانند بایننس کوین.
• کوین هایی با قیمت ثابت (StableCoin): در دنیای رمزارزها، کوین هایی وجود دارد که ارزش آنها با یک دارایی ثابت مانند دلار برابر است. به اینگونه کوین ها، استیبل کوین گفته می شود. برای مثال، قیمت استیبل کوینی مانند تتر، یک دلار است. استیبل کوین ها با هدف کاهش نوسانات بازار ایجاد شدند و بر خلاف دیگر رمزارزها که قیمت پایداری ندارند، می توانند از سرمایه معامله گران محافظت کنند.

• عرضه اولیه سکه (ICO; Initial Coin Offering): یکی از روش های تامین مالی برای پروژه های مرتبط با ارز دیجیتال، عرضه اولیه سکه یا ICO است. در این روش، سرمایه گذاران می توانند با استفاده از دیگر رمزارزها مانند بیت کوین یا ارزهای فیات مانند دلار، بر روی پروژه موردنظر سرمایه گذاری کنند و توکن های مربوط به آن پروژه را از سوی شرکت مربوطه دریافت کنند. عرضه اولیه سکه قبل از راه اندازی پروژه انجام می شود و توکن های پروژه به فروش می رسد
• هارد فورک (Hard Fork): هارد فورک به تغییرات اساسی در پروتکل رمزارز گفته می شود، به گونه ای که آن را به ۲ ارز متفاوت تبدیل می‌کند. در هارد فورک، نسخه جدید با نسخه های قبلی سازگار نیست. مثال بارز در این زمینه، بیت کوین کش است (فورک بیت کوین) که یکی از تغییرات اعمال شده در آن نسبت به بیت کوین، افزایش حجم بلاک هاست.هارد فورک زمانی ایجاد می شود که برخی از ماینرها (استخراج کنندگان) تصمیم می گیرند قوانین جدیدی را برای رمزارز موردنظر ایجاد کنند. افرادی که با این تغییرات موافق اند، به فورک جدید می پیوندند. افرادی هم که مخالف هستند، می توانند از همان نسخه قبلی استفاده کنند.
• سافت فورک (Soft Fork): در سافت فورک، یک تغییر جزئی در پروتکل رمزارز موردنظر ایجاد می شود که با نسخه های قبلی سازگار است.
• هش (Hash): به زبان خیلی ساده، هش به خروجی گفته می­ شود که از اطلاعات ورودی بدست می ­آید. الگوریتم هش، اطلاعات ورودی را در هر اندازه­ ای که باشد، دریافت می­ کند و یک خروجی با اندازه ثابت تولید می­ کند.هش را می ­توان “اثر انگشت دیجیتالی” نامید که از طریق پردازش اطلاعات توسط” تابع هش” ایجاد می­ شود. این فرآیند به صورت خطی و یکطرفه صورت می گیرد. به این معنی که از طریق هش ایجاد شده، نمی ­توان به داده ­های اصلی (اطلاعات ورودی) دست پیدا کرد (همانطور که از طریق اثر انگشت، نمی توانیم انگشت را تصور کنیم و آن را بسازیم). هش بیت کوین ۶۴ رقمی است و با صفر شروع می ­­شود.
• همتا به همتا (Peer 2 Peer): در یک شبکه همتا به همتا (P2P) دو یا چند کامپیوتر (یا شخص) با یکدیگر در ارتباط هستند، بدون اینکه شخص سومی به عنوان واسطه مورد استفاده قرار گیرد.
• غیرمتمرکز (Decentralization): غیرمتمرکز بودن شاید مهمترین ویژگی بیت کوین و سایر رمزارزها باشد. با نبود مرجع مرکزی، رمزارزها نسبت به ارزهای فیات (دلار، ریال و غیره) و سایر روش های پرداخت، مزایای منحصر به فردی دارند. یکی از مهمترین این مزایا، عرضه پولی محدود است که به مرور زمان می­ تواند باعث افزایش ارزش رمزارزها شود (به عنوان مثال، تعداد کل بیت کوین­ ها، ۲۱ میلیون است؛ این تعداد ثابت در طول زمان، باعث افزایش قیمت بیت کوین می­‌شود).
• شت کوین (shitcoin): ارزی که فاقد ارزش باشد.

اصطلاحات کیف پول

اصطلاحات ارز دیجیتال در حوزه‌ی کیف پول های دیجیتال.

• آدرس کیف پول (Address): آدرس کیف پول، رشته­ ای از حروف و اعداد است که به عنوان شماره حساب برای معاملات رمزنگاری شده محسوب می ­شود. آدرس­ ها می­ توانند به صورت عمومی به اشتراک گذاشته شوند. هر کوین یک آدرس منحصربه‌فرد دارد که مشخص می­ کند روی بلاکچین قرار دارد. این آدرس، موقعیت مکانی است که در آن داده ­ها ذخیره می­ شود و هر گونه تغییر در آن ثبت می­ شود.برای خرید و فروش بیت کوین و سایر رمزارزها، تنهای چیزی که باید در اختیار دیگران قرار دهید، همین آدرس کیف پول است. هر بار که تراکنشی را در شبکه انجام می­ دهید، می توانید از یک آدرس منحصربه‌فرد و جدید استفاده کنید.
• کلید عمومی (Public Key): کلید عمومی یک آدرس کیف پول منحصربه‌فرد است که شامل رشته ­ای از اعداد و حروف می­ شود. عملکرد کلید عمومی مشابه شماره حساب بانکی شماست که برای دریافت رمزارز استفاده می ­شود.ر
• کلید خصوصی (Private key): رشته­ ای از اعداد و حروف که برای دسترسی به کیف پول شما استفاده می ­شود، کلید خصوصی نام دارد. در حالی که کیف پول شما توسط یک کلید عمومی نشان داده می­ شود؛ کلید خصوصی، رمز عبور کیف پول شماست که باید از آن مراقبت کنید. شما هنگام فروش یا برداشت رمزارزها به این کلید نیاز دارید، زیرا این کار به عنوان امضای دیجیتالی شما محسوب می ­شود.
• امضاء (Signature): زمانی که یک معامله در شبکه بلاکچین انجام می­ دهید، باید معامله را با کلید خصوصی خودتان امضا کنید. این امضای رمزنگاری شده، به شما اجازه می­ دهد که مالکیت خود را اثبات کنید.
• کیف پول گرم (Hot wallet): کیف پول گرم، به نوعی از کیف پول گفته می شود که به اینترنت متصل است و می ­تواند یک برنامه تحت وب یا یک برنامه موبایل باشد. استفاده از کیف­ پول های گرم آسان است، اما در مقایسه با سایر کیف پول­ ها، از امنیت کمتری برخوردار هستند، زیرا ممکن است هکرها ب­توانند از طریق اینترنت به این نوع کیف پول­ ها دسترسی پیدا کنند.
• کیف پول سرد (Cold wallet): کیف پول سرد، یک نوع کیف پول است که همواره به اینترنت متصل نیست. برای مثال، می ­توانید چنین نرم افزاری را در درایو USB نصب کنید. کیف پول­ های سرد بسیار امن ­تر از کیف­ پول های گرم هستند، زیرا هکرها برای دستیابی به کیف پول شما، به دسترسی فیزیکی نیاز دارند.
• کیف پول نرم­ افزاری (Software Wallet): کیف پول نرم افزاری یک شکل رایج از کیف پول است که در آن کلید خصوصی برای فرد در پرونده ­های نرم افزاری روی کامپیوتر ذخیره می ­شود (کیف پول نرم افزاری مانند تراست ولت).

• کیف پول سخت ­افزاری (Hardware Wallet): کیف پول سخت افزاری یک وسیله فیزیکی، شبیه به USB است که اطلاعات مربوط به رمزارزها را در خود ذخیره می­ کند و امن ­ترین راه برای نگهداری رمزارزها محسوب می­ شود.
• کیف پول کاغذی (Paper Wallet): ذخیره کردن رمز کیف پول (کلید خصوصی) روی یک سند فیزیکی، آن را به یک کیف پول کاغذی تبدیل می ­کند.
• ذخیره­ سازی سرد (Cold Storage): ذخیره ­سازی سرد، اصطلاح دیگری است که برای یک “کیف پول کاغذی” یا “کیف پول سخت افزاری” استفاده می‌شود.
• کلمات بازیابی (Recovery phrase): کلمات تصادی ۱۲، ۱۸و یا ۲۴ کلمه ای که در زمان گرفتن بک آپ به شما داده می شود. با این کلمات خواهید توانست که در کیف پول دیگری، کیف پول خود را بازیابی کنید.
• شناسه تراکنش (Transaction ID): شناسه تراکنش یا TXID رشته ای حروف و ارقام مختلف است که از طریق آن شما می توانید جزئیات کلی یک تراکنش را روی بلاک چین مشاهده کنید.
• کارمزدهای تراکنش (Transaction Fees): برای انجام تراکنش در شبکه رمزارزها، کاربر باید هزینه ای را بابت تایید تراکنش پرداخت کند. این هزینه ها با توجه به وضعیت شبکه و ترافیک آن، متغیر خواهد بود. اگر بخواهید تراکنش شما سریعتر تایید شود، باید کارمزد بیشتری پرداخت کنید.
• ‏برنامه غیرمتمرکز (dApp): نوعی از برنامه ها می‌باشد که بر بستر شبکه غیرمتمرکز اجرا می‌شود و از به کارگیری سیستم مرکزی اجتناب می‌کند.

اصطلاحات استخراج

اصطلاحات ارز دیجیتال برای کسانی که در حوزی ماینینگ قصد فعالیت دارند.

• استخراج (Mining): استخراج رمزارز به فرآیندی گفته می­ شود که طی آن، یک سری محاسباتی ریاضی برای تأیید تراکنش­ ها و تولید رمزارز انجام می­ شود.
• ماینر (Miner): ماینر به کامپیوتر یا تجهیزاتی گفته می ­شود که بر اساس توان محاسباتی خود، بیت کوین یا یک رمزارز خاصی را استخراج می ­کند.
• تأیید (Confirmation): هر بار که تراکنش جدیدی در شبکه صورت می­ گیرد، ماینرها، اعتبار و صحت تراکنش را بررسی و تأیید می­ کنند. برای اینکه تراکنش شما انجام شود، باید تاییدیه های موردنیاز را از شبکه دریافت کند.
• جایزه بلاک (Block Reward): ماینرها در ازای کاری که در شبکه بلاکچین انجام می‌دهند، رمزارز پاداش می‌گیرند.
• سختی (Difficulty): سنجش نسبی از این موضوع است که یافتن بلاک جدید تا چه میزان سخت است. در مورد بیت کوین، سختی به صورت دوره‌ای و بر اساس توان هشینگ به کار گرفته شده توسط ماینرها تنظیم می‌شود.
• نرخ هش (Hash Rate): نرخ هش نشان می ­دهد کامپیوتر شما تا چه اندازه ­ای توان تولید دارد (سرعت انجام عملیات استخراج) و عملکرد آن چقدر است. نرخ هش یکی از مهمترین فاکتورهای انتخاب دستگاه استخراج محسوب می­ شود.
• نصف شدن پاداش استخراج (Halving): پاداش اولین بلاک تولید شده در سال ۲۰۰۹، ۵۰ بیت کوین بود که این پاداش هر ۴ سال یکبار، نصف می­ شود. فرایند نصف شدن پاداش استخراج بیت کوین، هاوینگ بیت کوین نام دارد.
• استخراج کننده (ASIC): دستگاه ویژه ای با تراشه های قدرتمند برای استخراج به مقرون به صرفه بعضی ارزهای دیجیتال بزرگ استفاده می شود.
• استخر استخراج (Mining Pool): اگر تعدادی از ماینرها قدرت محاسباتی خود را در کنار هم جمع کرده و تلاش کنند تا بتوانند معاملات موردنیاز برای شروع یک بلوک جدید در زنجیره را تکمیل کنند، آنها در یک “استخر استخراج” قرار می­ گیرند. پاداش ماینرها بر اساس میزان مشارکت ماینرها، بین کسانی که در استخر قرار دارند، تقسیم می ­شود. ایده این است که قرار گرفتن در یک استخر استخراج رمزارز، شانس بهتری برای داشتن هش ­های موفق را فراهم می­ کند.
• الگوریتم اجماع (استخر استخراج): اگر تعدادی از ماینرها قدرت محاسباتی خود را در کنار هم جمع کرده و تلاش کنند تا بتوانند معاملات موردنیاز برای شروع یک بلوک جدید در زنجیره را تکمیل کنند، آنها در یک “استخر استخراج” قرار می­ گیرند. پاداش ماینرها بر اساس میزان مشارکت ماینرها، بین کسانی که در استخر قرار دارند، تقسیم می ­شود. ایده این است که قرار گرفتن در یک استخر استخراج رمزارز، شانس بهتری برای داشتن هش ­های موفق را فراهم می­ کند.

اصطلاحات رایج و کاربردی

اصطلاحات ارز دیجیتال برای افرادی که به تازگی با بازار ارز دیجیتال آشنا شده‌اند.

• برنامه غیر متمرکز/برنامه توزیع شده (Decentralized applications): dApps برنامه‌های متن بازی هستند که به صورت ناشناس کار می‌کنند، اطلاعات آن‌ها روی شبکه بلاکچین قرار دارد و معمولاً برای انجام کارهای مختلف کارمزدی به صورت توکن دریافت می‌کنند.
• دارایی دیجیتال (Digital asset): دارایی دیجیتال یکی دیگر از اصطلاحات ترید ارز دیجیتال است که به دارایی ذخیره شده به صورت دیجیتالی، از هر نوعی که باشد گفته می‌شود. رمز ارزها یکی از انواع دارایی‌های دیجیتال هستند.
• دفتر کل توزیع شده (Distributed Ledger): دفتر کل توزیع شده، دفاتر کلی هستند که اطلاعات آن‌ها در سرتاسر شبکه و در  نودهای (گره) غیر متمرکز، ذخیره شده باشد. دفتر کل می‌تواند خصوصی یا عمومی باشد و لازم نیست حتماً دارای ارز دیجیتال اختصاصی باشد. دفتر کلی توزیع شده در شبکه‌های بلاکچین نقش اساسی دارند.
• شبکه‌های توزیع شده (Distributed Network): در شبکه‌های توزیع شده، قدرت پردازشی و اطلاعات بین نودها و گره‌های غیر متمرکز پخش شده‌اند. در شبکه‌های متمرکز و توزیع نشده، همه اطلاعت و قدرت پردازشی در یک دیتا سنتر متمرکز می‌شود.
• ‏استاندارد ای آر سی ـ ۲۰ (ERC-20): استانداردی برای اتریوم است و برای توکن های اجرایی قراردادهای هوشمند استفاده می‌شود. این استاندارد، فهرست رایجی از قوانین است که تعاملات بین توکن ها نظیر انتقال بین آدرس ها و دسترسی به اطلاعات را توضیح می‌دهد. (برای مطالعه بیشتر: اتریوم چیست؟)
• ‏استاندارد ای آر سی-۷۲۱ (ERC-721): استانداردی برای توکن های غیرقابل تعویض و تبدیل به پول.

صرافی ارز دیجیتال (Exchanges): صرافی بستری است که از طریق آن می‌توان به خرید و فروش بیت کوین و سایر رمزارزها پرداخت و این ارزها را با یکدیگر و بین اشخاص مبادله کرد (به صورت آنلاین). صرافی ‌ها می­‌توانند در ارائه انواع رمزارزها و کارمزد آنها، متفاوت باشند.برای خرید و فروش رمزارزها می ­توانید از صرافی­ خارجی مانند بایننس و صرافی داخلی مانند صرافی کوین کده استفاده کنید (جهت استفاده از صرافی­ های خارجی، مسئله تحریم­ ها و احتمال بسته شدن حساب کاربران ایرانی را در نظر بگیرید).

• فیات (Fiat): پول کاغذی تنظیم شده و متمرکز هر کشوری را فیات می گویند.
• ‏فورک بلاکچین (Fork‏): فورک ها یا جداسازی زنجیره، نسخه دیگری از بلاک چین مورد نظر را ایجاد می‌کند و پس از آن، دو بلاک چین وجود خواهد داشت که همزمان با هم اجرا می‌شوند. برای مثال می‌توان به اتریوم و اتریوم کلاسیک اشاره کرد.
• ‏سود (Gains): به افزایش قیمت یا افزایش سود اشاره دارد.
• ‏فیشینگ (Phishing): تلاش برای بدست آوردن اطلاعاتی مانند نام کاربری، گذرواژه، اطلاعات حساب بانکی و مانند آنها از طریق جعل یک وبگاه، آدرس ایمیل و مانند آنها گفته می‌شود.
• ‏جفت معاملاتی (Pair‏): تبادل بین یک ارز دیجیتال با یک ارز دیجیتال دیگر. برای مثال جفت معاملاتی BTC/ETH
• گره (Node): نسخه ای از دفترکل که توسط شرکت کننده شبکه بلاک چین اداره می‌شود.
• دیور (DYOR): کوتاه شده عبارت Do Your Own Research و به معنای خودتان تحقیق کنید می‌باشد. این عبارت بیانگر این است که حرف بقیه را به راحتی قبول نکنید.
• گواهی اثبات اعتبار (Proof of Authority): مکانیزم اجماع بلاک چین که با استفاده از هویت، تراکنش های سریع را امکان پذیر می سازد.
• گواهی اثبات سهام (Proof of Stake): گواه اثبات سهام (PoS) نوعی مکانیزم اجماع است که در آن، ماینرها بر اساس تعداد رمزارزهایی که دارند، انتخاب می‌شوند. به این معنی که هر چه دارایی یا سهام ماینر بیشتر باشد، شانس بیشتری برای تایید بلاک های جدید خواهد داشت
• گواهی اثبات کار (Proof of Work): گواه اثبات کار (PoW) فرآیندی است که طی آن ماینرها ثابت می کنند که روی حل یک مسئله ریاضی در شبکه کار کرده اند. هر ماینری که بتواند مسئله موردنظر را حل کند، می تواند بلاک جدید را به بلاکچین اضافه کند.
• پروتکل (Protocols): مجموعه قوانینی که تعاملات بر بستر شبکه را توضیح می‌دهد و معمولا این تعاملات شامل اجماع، تایید تراکنش و حضور در شبکه بلاک چین می‌باشد.
• کد کیو آر (QR): برچسب قابل خواندن برای ماشین که به صورت اطلاعات کدگذاری شده در الگوی سیاه و سفید می‌باشد. در ارزهای دیجیتال، اغلب از این کد برای به اشتراک گذاری آسان آدرس کیف پول استفاده می‌شود.
• ‏گس (Gas): اصطلاح مورد استفاده در پلتفرم اتریوم که به واحد اندازه گیری اقدام محاسباتی انجام تراکنش یا قرارداد هوشمند یا عرضه برنامه های غیرمتمرکز در شبکه اتریوم اشاره دارد. گس مانند سوخت شبکه اتریوم است.
• اوراق سفید (Whitepaper): گزارشی کامل از یک پروژه ارز دیجیتال که توسط توسعه دهندگان برای بیان تمام جزئیات سیستمشان منتشر می شود.

اصطلاحات و مفاهیم بلاک چین و دنیای رمزارزها - واژگان ترید (Trade)