معرفی کامل ضمانت‌نامه بانکی برای شرکت‌ها

ضمانت‌نامه بانکی چیست؟

ضمانت‌نامه بانکی یک گواهی رسمی است که بانک برای یک شخص یا شرکت صادر می‌کند و به طرف مقابل تضمین می‌دهد که اگر این شرکت توافق خود را انجام ندهد، بانک ضرر وارد شده را می‌پردازد. برای درک بهتر، فرض کنید شما می‌خواهید یک قرارداد بزرگ را برای یک سازمان دولتی انجام دهید. دولت نیاز دارد مطمئن باشد که شما این کار را واقعا انجام می‌دهید و کار را نیمه‌کاره رها نخواهید کرد. در این شرایط، از بانک خود می‌خواهید که یک نامه رسمی بنویسد و به دولت اطمینان دهد که اگر شما کار را انجام ندادید، بانک مسئولیت پرداخت پول را برعهده می‌گیرد.

اما چرا بانک این کار را انجام می‌دهد؟ دلیل اصلی درآمدزایی است. بانک‌ها برای هر ضمانت‌نامه‌ای که صادر می‌کنند، کمیسیونی دریافت می‌کنند که منبع درآمدی مطمئن برای بانک محسوب می‌شود.

انواع ضمانت‌نامه

انواع مختلفی از ضمانت‌نامه برای اهداف مختلف وجود دارد که هر کدام برای شرایط خاصی طراحی شده است. ضمانت‌نامه شرکت در مناقصه برای زمانی است که شما برای یک پروژه دولتی یا شرکت بزرگ پیشنهاد می‌دهید و طرف مقابل می‌خواهد اطمینان داشته باشد که شما به شرایط مناقصه عمل خواهید کرد. این نوع ضمانت‌نامه، معمولا برای چند ماه صادر می‌شود و فقط برای مدت مناقصه و انجام کار اولیه معتبر است.

ضمانت‌نامه حسن انجام کار هنگامی درخواست می‌شود که شما قرارداد برای انجام یک پروژه یا خدمت می‌گیرید و خریدار می‌خواهد مطمئن باشد که کار به موقع و به شکل صحیح انجام خواهد شد. اگر کار را به درستی تحویل ندهید یا کیفیت مناسب نباشد، این ضمانت‌نامه فعال می‌شود.

ضمانت‌نامه عندالمطالبه برای وقتی است که شما پول پیش از خریدار دریافت می‌کنید و خریدار می‌خواهد اطمینان داشته باشد که پول را هدر نخواهید کرد و کار را انجام خواهید داد. اگر شما تعهد خود را انجام ندهید، خریدار می‌تواند از این ضمانت‌نامه استفاده کند و پول خود را پس بگیرد.

مراحل دریافت ضمانت‌نامه

اولین قدم این است که با یک بانک انتخاب کنید. بانک‌ها ترجیح می‌دهند به مشتریان قدیمی‌شان این ضمانت‌نامه را ارائه دهند زیرا شناخت بیشتری به این افراد دارند و ریسک کمتری برای آنها محسوب می‌شوند. اگر یک حساب جاری در بانک دارید و چند سال است با آن بانک کار می‌کنید، این شرایط بسیار به نفع شما است و فرآیند راحت‌تر و سریع‌تر انجام می‌شود.

قدم بعدی تهیه مدارک لازم است. معمولا بانک‌های ایران چند مورد اساسی را درخواست می‌کنند که شامل آگهی تاسیس رسمی شرکت، صورتجلسه انتخاب مدیران و صاحبین امضا، صورت‌حساب‌های سال گذشته، قرارداد یا مستند مربوط به کار، و یک درخواست رسمی با مهر شرکت است. این مدارک بسیار معمول هستند و شما هیچ نگرانی بابت آن نباید داشته باشید.

بعد از جمع‌آوری مدارک، باید به شعبه بانک مراجعه کنید. بهتر است مستقیما با مدیر یا معاون شعبه صحبت کنید و درخواست خود را مطرح کنید. آنها معمولا یک فرم استاندارد درخواست می‌کنند که باید پر کنید و در این مرحله مهم است که تمام اطلاعات را دقیق و کامل بیان کنید.

بانک احتمالا تضمین دارایی خواهد خواست. به این معنی که بانک می‌گوید ما ضمانت‌نامه می‌دهیم اما سند یک ملک یا دارایی دیگری‌تان را به در رهن بانک قرار می‌دهیم تا اگر شما تعهد خود را انجام ندادید، بانک بتواند آن دارایی را بفروشد و خسارت را جبران کند. این موضوع کاملا معمول است مخصوصا برای ضمانت‌نامه‌های با مبالغ بزرگ یا شرکت‌هایی که بانک آنها را خوب نمی‌شناسد.

بعد از تحویل مدارک، معمولا بانک یک تا دو هفته زمان می‌خواهد تا درخواست را بررسی کند و ضمانت‌نامه را صادر کند. وقتی بانک ضمانت‌نامه را صادر کرد، می‌توانید آن را به طرف مقابل تحویل دهید. طرف مقابل می‌تواند مستقیما با بانک تماس گیرد تا اعتبار آن را تایید کند.

مدت زمان و هزینه

دریافت ضمانت‌نامه معمولا یک تا دو هفته طول می‌کشد اما این مدت زمان بستگی زیادی به بانک و کامل بودن مدارک شما دارد. اگر مدارکتان کامل و درست باشد و بانک شناخت خوبی نسبت به شرکت شما دارد، فرآیند سریع‌تر انجام می‌شود. برعکس، اگر بانک نیاز به بررسی‌های اضافی داشته باشد یا مدارکتان ناقص باشد، ممکن است زمان بیشتری نیز طول بکشد.

درباره هزینه و کمیسیون باید بدانید که بانک‌های ایران نرخ‌های مختلفی می‌گیرند که معمولا بین نیم درصد تا دو درصد از مبلغ کل ضمانت‌نامه است. برای مثال اگر شما ضمانت‌نامه یک میلیارد تومانی درخواست کنید و کمیسیون یک درصد باشد، شما باید ده میلیون تومان برای صدور ضمانت‌نامه به بانک بپردازید. برخی بانک‌ها نرخ‌های متفاوتی برای مدت‌های مختلف در نظر می‌گیرند، مثلا اگر ضمانت‌نامه برای یک سال باشد، کمیسیون بیشتری نسبت به ضمانت‌نامه شش ماهه دریافت می‌کنند.

یک نکته خیلی مهم این است که ضمانت‌نامه معمولا برای مدت خاصی معتبر است و بعد از آن مدت دیگر اعتباری ندارد. اگر ضمانت‌نامه برای شش ماه صادر شده باشد و تا آن زمان کار تمام نشود، باید ضمانت‌نامه جدید دریافت کنید یا ضمانت‌نامه قبلی را تمدید کنید که هزینه اضافی دارد. بنابراین بهتر است توجه کنید ضمانت‌نامه‌تان کی تاریخ‌گذاری شده و حداقل یک ماه قبل از اتمام مدت برای تمدید یا صدور جدید اقدام کنید.

اشتباهات رایج در دریافت ضمانت‌نامه

1. یکی از بزرگ‌ترین اشتباهاتی که افراد در مورد ضمانت‌نامه دارند این است که فکر می‌کنند ضمانت‌نامه یعنی پول قرضی که بانک به آنها می‌دهد. این کاملا غلط است و ضمانت‌نامه فقط یک تعهد است نه پول. بانک هرگز پول واقعی برای شما نمی‌دهد و شما فقط کمیسیونی که از ابتدا تعیین شده را باید پرداخت کنید. اگر کار خود را به درستی انجام دهید، بانک هرگز پولی برای طرف مقابل پرداخت نخواهد کرد و شما فقط همان کمیسیون اولیه را پرداخته‌اید.

2. اشتباه دومی که بسیاری از افراد مبتدی انجام می‌دهند، انتخاب بانک کوچک است تا بتوانند کمیسیون کمتری پرداخت کنند. این کار می‌تواند مشکلات زیادی ایجاد کند زیرا در خیلی از مناقصات و پروژه‌ها، کارفرما اگر ضمانت‌نامه شما از معتبرترین بانک‌های کشور نباشد، آن را قبول نمی‌کند. بهتر است بانک بزرگ و معتبری را انتخاب کنید مثل بانک ملی، صادرات، ملت یا بانک‌های معروف دیگر حتی اگر کمیسیون کمی بیشتر باشد. ضمانت‌نامه یک بانک معتبر برای طرف مقابل ارزش بیشتری دارد و احتمال قبولی آن خیلی بالاتر است.

3. فراموش کردن تمدید ضمانت‌نامه در موقع نیاز نیز یک اشتباه رایج است که بسیاری از شرکت‌های ایرانی انجام می‌دهند. ضمانت‌نامه تاریخ معینی دارد و اگر به موقع تمدید نشود، باید دوباره درخواست کنید و مجددا هزینه اضافی پرداخت کنید.

4. عدم خواندن شرایط ضمانت‌نامه نیز می‌تواند مشکل‌ساز باشد. بانک شرایطی برای ضمانت‌نامه نوشته است که مثلا بعضی ضمانت‌نامه‌ها قابل انتقال هستند و بعضی نیستند یا بعضی‌ها قابل تمدید هستند و بعضی خیر. اگر این شرایط را نخوانید و از آنها مطلع نباشید، ممکن است بعدا با مشکلات کوچک یا بزرگی مواجه شوید. قبل از اینکه نسخه نهایی ضمانت‌نامه را دریافت کنید، تمام شرایط را با دقت بخوانید و اگر موردی را دیدید که به خوبی متوجه آن نشدید، از بانک یا یک مشاور حقوقی سؤال کنید.

نکات حقوقی

ضمانت‌نامه بانکی در ایران قابل انتقال یا فروش به شخص یا شرکت دیگری نیست. به این معنی که اگر ضمانت‌نامه برای شرکت الف صادر شده باشد، شما نمی‌توانید آن را به شرکت ب بفروشید یا به شخص و شرکت دیگری تحویل دهید. ضمانت‌نامه فقط برای شرکت یا شخص مشخصی که از ابتدا در آن ذکر شده صادر می‌شود و فقط برای همان فرد یا شرکت معتبر است.

بانک حق دارد در شرایط خاصی ضمانت‌نامه را لغو کند. اگر شرایط بنیادی تغییر کند، مثلا شما بدهکار جدی به بانک شوید یا حساب بانکی‌تان را ببندید یا مشکلات مالیاتی برایتان پیش بیاید، بانک می‌تواند ضمانت‌نامه را لغو کند. بنابراین باید خیلی محتاط باشید و ارتباط خوبی با بانک حفظ کنید تا ضمانت‌نامه‌تان معتبر باقی بماند.

اگر ضمانت‌نامه در میان کار و هنگام انجام پروژه لغو شود، ممکن است شما با مشکلات قانونی جدی روبرو شوید. برای مثال، اگر دولت یا خریدار می‌دانست که ضمانت‌نامه شما معتبر است و بر همین اساس با شما قرارداد امضا کند، اما بعدا در نیمه‌ی راه ضمانت‌نامه لغو شد، دولت یا خریدار می‌تواند از شما طلب خسارت کند.

جمع‌بندی

دریافت ضمانت‌نامه بانکی برای شرکت‌های بزرگ و متوسط کار عادی است و به قدری که فکر می‌کنید، پروسه سختی نیست. نکته مهم این است که بدانید چه چیزی درخواست می‌شود، مدارک خود را به‌درستی و کامل تهیه کنید و با بانک معتبری کار کنید که شناخت خوبی نسبت به شما و شرکت‌تان دارد. اگر این مراحل را به ترتیب و با دقت انجام دهید، فرآیند خیلی ساده‌تر و سریع‌تر پیش خواهد رفت.

ضمانت‌نامه یک ابزار کسب‌و‌کاری است که می‌تواند درهای زیادی را برای شما باز کند. اگر به درستی از آن استفاده کنید، می‌توانید قرارداد‌های بزرگ‌تر بگیرید، در مناقصه‌های مهم‌تر شرکت کنید، و کسب‌و‌کار خود را با سرعت بیشتری توسعه دهید. اگر سؤالی برایتان باقی مانده یا شرایط خاصی دارید، بهتر است مستقیما با شعبه بانک‌تان تماس بگیرید یا از یک مشاور حقوقی یا تجاری مشورت بگیرید تا در موقعیت خاص شما بهترین راهنمایی را دریافت کنید.