آموزش نوشتن دادخواست به زبان ساده : قسمت اول

در راستای درخواست پرشمار مخاطبین ما در زمینه‌ی نگارش دادخواست‌های مختلف؛ گروه حقوقی موسسه داتا اقدام به تهیه مقاله ای جامع و مفید در خصوص نگارش دادخواست کرده است. در این مقاله؛ کارشناسان حقوقی داتا ضمن تعریف مفاهیم اولیه در مورد دادخواست به مباحثی همچون؛ ماهیت دادخواست، موارد نیاز دادخواست، ادبیات حقوقی دادخواست، نگارش قوانین مرتبط با خواسته و شیوه های پرکردن دادخواست پرداخته اند.

با استفاده از این آموزش شما قادر خواهید بود، دادخواست‌هایی از جمله: دادخواست تعدیل اقساط مهریه ، دادخواست مطالبه‌ی مهریه ،‌ ارائه‌ی دادخواست به دیوان عدالت اداری ، دادخواست انحصار وراثت ، دادخواست حکم رشد ، دادخواست واخواهی ،دادخواست طلاق توافقی و به طور کلی هر دادخواستی که مورد نیاز شما باشد را بنویسید.

البته باید در نظر داشته باشید که موسسه حقوقی آنلاین داتا دارای بانک قدرتمندی از دادخواست‌های پرکاربرد است که از اینجامی‌توانید به آن‌ها دسترسی داشته باشید.

تعداد پرشمار پرونده های قضایی یک واقعیت نگران کننده و تامل برانگیز میباشد که در سال های اخیر، از جانب مسئولان هر سه قوه نظام جمهوری اسلامی ایران مورد توجه قرار گرفته است و هر یک از زاویه دید متفاوتی به این مبحث پرداخته اند.

در تیرماه سال ۱۳۹۷؛ سید علیرضا آوایی وزیر دادگستری جمهوری اسلامی ایران، اعلام داشت که:

«سالانه ۱۶ میلیون پرونده قضایی وارد دستگاه قضایی میشود.»

البته این آمار نیازمند تحلیل بیشتر از جانب مسئولین ذی ربط میباشد که پرداخت به این موضوع از حوصله این نوشتار خارج میباشد ولی این حجم از پرونده های قضاییه یک پیام روشن به فعالان حوزه حقوق میدهد:

«مردم نیاز به کمک و راهنمایی در زمینه حقوق و پرونده های قضایی دارند!»

دادخواست چیست؟!

 معنی لغوی دادخواست، دادخواهی کردن است و در اصطلاح حقوقی به شروع اقامه دعوا از سوی «خواهان علیه خوانده» از طریق بستر دادگستری گفته می‌شود. در بسیاری از مواد قانونی دادخواست به معنی برگه دادخواست استفاده می‌شود یعنی برگه‌ای که شخص به وسیله آن دادخواهی خود را به دادگاه ارائه می‌کند.

دادخواست یک نوع درخواست نامه ویژه است که در ساختار و فرم ویژه مخصوص دادخواست، به دادگاه تسلیم میشود و اساسا؛ دادگاه های ایران پس از دریافت دادخواست به درخواست متقاضی رسیدگی مینمایند.

تنظیم و تسلیم دادخواست در برگه مخصوص دادخواست برای دعاوی حقوقی الزامی میباشد ولی در خصوص دعاوی کیفری الزامی در مورد شکایت و درخواست طرفین دعوی در فرم مخصوص دادخواست نمیباشد و این امکان وجود دارد که؛ طرح شکایت و دعوی به روی کاغذ عادی صورت پذیرد.

با تنظیم و تسلیم دادخواست به دادگاه؛ دادگاه مکلف به رسیدگی به پرونده میشود و متقاضی نیز بایستی نسبت به پیگیری و سپری کردن روند قانونی اقدام نماید.

نکاتی که در هنگام نگارش دادخواست باید به آن توجه کنید

• زبان نگارش دادخواست

طبق قانون؛ زبان نوشتاری دادخواست بایستی زبان رسمی کشور( فارسی) باشد و این بدان معنا میباشد که؛ قومیت های مختلف کشور نمی‌توانند دادخواست خود را با زبان و لهجه بومی خود به نگارش برسانند و اساسا دادخواست هایی که به زبان فارسی تسلیم دادگاه نشود، مورد پذیرش دادگاه قائل نمیشود.

• نوع شکایت (کیفری یا حقوقی)

همانطور که در بالا بیان نمودیم؛ شکایت و درخواست حقوقی بایستی در فرم ویژه و مخصوص دادخواست تنظیم شود ولی در خصوص شکایت های کیفری ، الزامی به تنظیم شکایت و درخواست در فرم ویژه دادخواست نیست ومتقاضی می توانند شکایت خود را روی ورق عادی و حتی به صورت شفاهی مطرح نماید.

• مشخصات هویتی خواهان یا درخواست کننده

دادخواست باید شامل؛ نام، نام خانوادگی، کد ملی، شماره شناسنامه، نشانی محل زندگی، نشانی محل کار و… باشد و در صورتی که طرح دعوی و تنظیم دادخواست توسط وکیل یا نماینده حقوقی انجام میشود بایستی مشخصات شناسایی و حقوقی وکیل مربوطه در دادخواست درج گردد.

بر اساس ماده ۵۶ آیین دادرسی مدنی؛ «هر گاه در دادخواست، خواهان یا محل اقامت او معلوم نباشد ظرف دو روز از تاریخ رسید دادخواست به موجب قراری که مدیر دفتر دادگاه و در غیبت مشارالیه جانشین او صادر می‌کند، دادخواست رد می‌شود. اما اگر نقص مربوط به سایر موارد ماده ۵۱ قانون مذکور باشد مدیر دفتر دادگاه به خواهان ابلاغ می‌کند وی نیز ظرف مدت ۱۰ روز از ابلاغ نسبت به رفع نقص دادخواست اقدام می‌کند اما اگر خواهان رفع نقص نکند مدیر دفتر دادگاه قرار رد دادخواست را صادر می‌کند.»

• مشخصات شناسایی شخصیت حقوقی (شرکت یا ارگان دولتی و غیر دولتی)

در مواردی که خواهان و تنظیم کننده دادخواست، شخصیت حقوقی میباشد اعم از؛ شرکتها، سازمان های دولتی، بانک ها و… بایستی مشخصات شناسایی و هویتی شخصیت حقوقی (منطبق با اداره ثبت اسناد و املاک کشور) به صورت کامل در دادخواست مربوطه لحاظ شود.

• مشخصات و نشانی طرف دعوی( خوانده)

خواهان یا شاکی در دادخواست بایستی نسبت به تکمیل مشخصات شناسایی، محل زندگی یا محل کار طرف دعوی یا خوانده  اقدام نماید و دادخواست هایی که فاقد این موارد باشند، ترتیب اثر داده نمی‌شوند.

نکته : در صورتی که نشانی محل سکونت یا محل کار خوانده( طرف دعوی) در اختیار خواهان نباشد، دادگاه ابلاغیه خوانده را در روزنامه های کثیرالانتشار آگهی مینماید و روند قانونی پرونده طی میشود.

• تعیین خواسته

خواهان بایستی به صورت شفاف، درخواست خود را در دادخواست اعلام نماید تا دادگاه به رسیدگی به موضوع درخواست بپردازد و در صورتی که؛ تعیین خواسته توسط خواهان به خوبی مشخص نشده باشد؛ دادگاه اقدام به توقیف دادخواست کرده و در مرحله بعد با ارسال اخطار رفع نقص؛ خواهان را موظف به اصلاح موارد نقص مینماید.

لازم به ذکر است؛ تعیین خواسته مهم ترین شالوده دادخواست میباشد که بایستی به صورت کامل تنظیم گردد.

تناسب و انسجام خواسته های مندرج در دادخواست

مقررات این امکان را برای خواهان ایجاد نموده است که؛ چندین خواسته را در یک دادخواست درج نماید ولی مشروط به آنکه؛ خواسته های مندرج دارای ارتبط با یکدیگر بوده و در قالب یک پرونده قابل رسیدگی باشند. بنابراین توصیه میشود؛ در خصوص درخواست های مندرج در دادخواست توجه لازم به عمل آید.

بهای خواسته در دعاوی مالی

دادخواست این گونه دعاوی بایستی شامل تعیین(تقویم) بهای خواسته (مبلغ ریالی) باشد و عدم تعیین بهای خواسته، سبب توقیف دادخواست میشود.

تعیین بهای خواسته فقط در دعاوی مالی الزامی میباشد و الزامی در خصوص درج آن در دادخواست سایر دعاوی غیرمالی وجود ندارد.

مثال : در دعوی تقاضای پنجاه میلیون ریال از طرف دعوی(خوانده)؛ نیازی به تعیین بهای خواسته نمیباشد، چون؛ در موضوع دادخواست به میزان بهای درخواست شده اشاره صریحی شده است.

نکته: تعیین بهای خواسته در خصوص تعیین هزینه دادرسی دادگاه مورد اهمیت می‌باشد و بر اساس میزان بهای خواسته شده و مقطع یا مرحله پرونده( بدوی، واخواهی، تجدید نظر و…) محسابه می‌شود.

ادامه مقاله آموزش نگارش دادخواست و نکات حقوقی مرتبط به آن را در روزهای آتی، از طریق وب سایت موسسه حقوقی داتاخدمت شما سروران تقدیم مینماییم.

خواهشمندیم؛ در صورت هر گونه سوال یا ابهامی با کارشناسان حقوقی موسسه داتا تماس حاصل فرمایید.