در جست‌و‌جوی آزادی | کارنامه هنری ترانه علی‌دوستی و باران کوثری

ترانه علیدوستی

ترانه، که اکثراً او را با شهرزاد و مرغ آمینش می‌شناسیم، به طور بین‌المللی با نقش رعنا در فیلم فروشنده شناخته می‌شود؛ اما شروع این شهرت به کلاس‌های بازیگری امین تارخ و انتخاب شدن برای نقش ترانه پرنیان در فیلم «من، ترانه 15 سال دارم» برمی‌گردد. ترانه با این فیلم در 18 سالگی به جوان‌ترین برنده سیمرغ بلورین تبدیل شد و سال بعد، برای همین فیلم جایزه بهترین بازیگر زن را از انجمن «منتقدین و نویسندگان سینمای ایران» و جشنواره فیلم «لوکارنو» سوئیس دریافت کرد. البته حضور ترانه در جشنواره‌های بین المللی تنها به نامزدی برای جوایز محدود نمی‌شود و در چندین جشنواره، مثل «وزول فرانسه» و «فیلم توکیو»، جزوی از هیئت داوران بوده. با نگاه به اکثر فیلم‌های ترانه مثل «اورکا» و «برادران لیلا» متوجه الگوی خاصی در انتخاب نقش‌ها می‌شویم، او همیشه سعی کرده زنانی را به تصویر بکشد که روی پای خود می‌ایستند و برای حقوقشان می‌جنگند که این تماماً نشان دهنده خط فکری فمینیستی این بازیگر در زندگی شخصی اوست. وی در اوایل سال 1401، یکی از پایه‌گذاران «بیانیه سینماگران زن ایران» در رابطه با آزار جنسی بود که به نوعی، پیوستن به جنبش جهانی «me too» محسوب می‌شد و در اواسط همان سال با انتشار عکسی بدون حجاب، به جنبش "زن زندگی آزادی" پیوست و از زنان ایرانی حمایت کرد که منجر به ممنوع‌الکاری او شد. اما همیشه تنها دغدغه اجتماعی ترانه حقوق زنان نبوده، درست مثل سال 2017 که با وجود نامزدی فیلم «فروشنده» در اسکار، به دلیل دستور دونالد ترامپ برای لغو صدور ویزا مهاجران ایرانی، از حضور در این مراسم خودداری کرد. آخرین فیلم او «برادران لیلا» است که به دلیل حواشی جشنواره کن سال 2022 توقیف شد؛ اما چند ماه بعد به صورت غیررسمی در اینترنت منتشر گردید.

باران کوثری

اولین تجربه بازیگری او تحت عنوان بازیگر خردسال در فیلم «بهترین بابای دنیا (1370)» اتفاق افتاد و تا سال 1380 تنها در فیلم‌های مادر کارگردانش، رخشان بنی اعتماد، حضور داشت. اما کارنامه حرفه‌ای باران، با شروع از، اولین فیلم نسبتاً ترسناک ایرانی (خوابگاه دختران) در سال 83 تا بازی در سریال کمدی «آفتاب پرست» در سال 1401، به خوبی نشان دهنده این است که او تنها به واسطه مادرش، وارد حرفه بازیگری نشده و دارای استعدادی ذاتی است که در طی سالیان، آن را با نقش‌های متفاوتش به چالش کشیده. دو سال بعد از شهرت با خوابگاه دختران، او محبوبیت را با سریال صاحبدلان به دست اورد و برای نقش‌آفرینی در دو فیلم خون بازی و روز سوم، اولین سیمرغ بلورین خود را از بیست و پنجمین جشنواره فیلم فجر دریافت کرد. در سریال «ملکه گدایان»، باران را در قامت افرا، سرپرست کودکان کار می‌بینم اما در زندگی شخصی، او به عنوان سفیر انجمن خیریه یاری سوئد در ایران معرفی شده‌است. این انجمن یک سازمان مستقل مردمی است و با شعار «کودک خیابانی کمتر، دانش‌آموز بیشتر» مشغول به کار است.

باران سابقه داوری در جشنواره بین‌المللی فیلم وزول و جشنواره بین‌المللی فیلم کودک و نوجوان را نیز دارد. از دیگر سریال‌های جالب باران، می‌توان «شبکه مخفی زنان» را نام برد که او در این سریال ایفای 4 نقش پروین اعتصامی، وارتو طریان، ایران تیمورتاش و پرخیده را بر عهده داشته و مورد تحسین و در عین حال، انتقاد واقع شده. آخرین فیلم او «چرا گریه نمی‌کنی» ساخته علیرضا معتمدی، به دلیل حمایت او و بقیه عوامل فیلم از جنبش «زن زندگی آزادی» اکران نشد و باران کوثری برای دومین بار پس از سال 88 ممنوع‌الکار شد.

نویسنده: یاسمین سامی