پـایـپ لایـن؛ لـولـه‌کـشـی در صـنـعـتِ انـیـمـیـشـن!

سلام،
تصور کنید قرار است یک کوزه سفالی بسازیم. باید از کجا شروع کنیم؟ احتمالاً باید اول یک گِل مناسب تهیه کنیم. سپس سراغ یک چرخ کوزه‌گری برویم، پشتش بنشینیم و گِل را به شکل دلخواهمان در بیاوریم. حالا باید کوزه‌ی خیس را داخل کوره بگذاریم تا خشک شود. وقتی کوزه خشک شد نوبت لعاب دادن و رنگ آمیزی است. اگر همه این مراحل را درست پشت سر بگذاریم کوزه خوش رنگ و لعاب ما آماده استفاده می‌شود. حالا تصور کنید وقتی گِل را خریدیم آن را بدون شکل دهی داخل کوره بگذاریم! بعد سعی کنیم گِل پخته شده را با دستانمان به شکل کوزه دربیاوریم! این مثال ساده در حقیقت تصویری از «پایپ‌لاین» یا همان «فرآیندِ تولید» است. امروز قرار است کمی درباره فرآیندِ تولید در انیمیشن گفتگو کنیم. با ما همراه باشید.

خط لوله در انیمیشن!

«پایپ‌لاین» در معنای لغوی‌اش یعنی خط لوله! بله، ما در انیمیشین هم لوله‌کشی داریم، منتها نه از جنس لوله‌کشی ساختمان. در حقیقت پایپ‌لاین در اصطلاح انگلیسی‌اش به معنی «فرآیند رسیدن به یک نتیجه» هم به کار می‌رود. مثل اصطلاح ریل‌گذاری در فارسی که به جای سیاست گذاری استفاده می‌شود. اما چون ما چنین اصطلاحی در فارسی نداریم می‌خواهم در این یادداشت از واژه «فرآیندِ تولید» به جای «پروداکشن پایپ‌لاین» استفاده کنم.

فرآیندِ فراگیر

اما فرآیند تولید فقط هم محدود به مراحل، و تقدم و تأخرشان نیست. سخت افزارها، نرم افزارها، منابع و افراد هم در تشکیل یک فرآیند تولید نقش دارند. تصور کنید قرار است برای ناهار قورمه‌سبزی درست کنیم. سراغ یخچال که می‌رویم متوجه می‌شویم که اصلا سبزی قورمه نداریم! چون خیلی قورمه سبزی هوس کرده‌ایم یک تک پا تا سر کوچه می‌رویم و سبزی تازه تهیه می‌کنیم. حالا دست به کار می‌شویم! آستین‌ها را که بالا می‌زنیم یادمان می‌افتد اصلاً دستور پخت قورمه سبزی را بلد نیستیم! تلفن را برمی‌داریم و با یک سرآشپز حرفه‌ای(معمولاً مامان!) تماس‌ می‌گیریم و دستور را قدم به قدم دریافت می‌کنیم. در این مثال، مراحل «خرید سبزی» و «دریافت دستور پخت از طریق تماس» با مامان به صورت طبیعی در فرآیند «تولید قرمه سبزی» ما گنجانده شد.

فرآیندِ اختصاصی

در واقع یک فرآیند تولید درست باید مخصوص شما (تولیدکننده) و محصول مورد نظرتان طراحی شده باشد. چون هر تولید‌کننده توانایی‌های خاص خودش را دارد و تولید هر محصول هم نیازمندی‌های متفاوتی را می‌طلبد. بیایید سراغ یک نمونه واقعی برویم تا بهتر متوجه شویم. فرآیند زیر مربوط به ساخت یکی انیمیشن تلویزیونی به نام قطار بی نهایت است. در این فرآیند مراحلی وجود دارند که مربوط به نحوه تعامل با استودیو «سونمین» کره جنوبی می‌شود. در واقع چون چون بخشی از این انیمیشن بر پایه دورکاری با یک استودیو کره‌ای تعریف شده فرآیند تولید اختصاصی‌اش هم به این شکل درآمده‌است.

یکی از موارد مهمی که باعث ایجاد تفاوت در فرآیندهای مختلف تولید می‌شود تکنیک ساخت اثر است. تکنیک‌های مختلف ساخت انیمیشن هر کدام مراحل خاص خود را دارند. مثلاً در فرآیند تولید تکنیک سه‌بُعدی مراحل خاصی همچون مدل‌سازی و استخوان‌بندی و بافت وجود دارد که الزاما در سایر تکنیک‌ها نیست.

فرآیند تولید در انیمیشن

از تفاوت میان فرآیندهای تولید در انیمیشن صحبت کردیم. اما فرآیندها اشتراکات زیادی هم دارند. به طور کلی هر فرآیند تولیدی در انیمیشن شامل سه بخش اصلی می‌شود. این سه بخش عبارت اند از:

۱- پیش‌تولید (pre-Production)/ مقدمه:
مهم‌ترین چیزی که در پیش‌تولید اتفاق می‌افتد توسعه داستان، روایت و طراحی‌هاست. در این مرحله هسته اصلی یک فیلم انیمیشن شکل می‌گیرد.

۲- تولید (Production)/ مرحله اصلی:
عمده این مرحله در فرآیند انیمیشن به متحرک سازی(انیمیت) اختصاص دارد. این بخش پرهزینه‌ترین و طاقت‌فرساترین مرحله ساخت است.

۳- پَس‌تولید (post-Production)/ نهایی‌سازی:
پس از تکمیل متحرک سازی ها، هر فیلمی نیاز به پردازش‌های نهایی جهت به نمایش درآمدن دارد که در مرحله پس‌تولید انجام می‌گیرد. مراحلی مثل صداگذاری و تدوین در این مرحله اتفاق می‌افتند.

هر کدام از این سه بخش اصلی به زیر بخش‌های فرعی زیادی تقسیم می‌شوند که در یادداشت‌های بعدی حتماً به آن‌ها خواهیم پرداخت.

فرآیندهای تولید بیشتر در بخش‌های صنعتی انیمیشن معنا پیدا می‌کنند نه بخش‌های تجربی. هر چقدر تیم تولید بزرگ‌تر باشد طراحی یک فرآیند خوب پراهمیت‌تر می‌شود.

فرآیندِ تسهیل‌گر

فرآیند تولید در واقع یک اصطلاح صنعتی است که از صنعت به انیمیشن راه پیدا کرده است. می‌دانید که مدیریت قیمت تمام شده و زمان تولید همواره در صنعت مسأله مهمی بوده است. وجه صنعتی انیمیشن هم از این قاعده مستثنا نیست. تولید یک فیلم انیمیشن مراحل متنوع و مختلفی دارد که هر کدام، منابع، سخت افزارها و متخصصین خودش را لازم دارد. در واقع هر فرآیند تولید سه وظیفه اصلی را دنبال می‌کند:

• افزایش بهره‌وَری
  افزایش بهره‌وری یعنی افزایش اثربخشی بدون این‌که کمیت افزایش پیدا کند(در واقع شما همان میزان پول می‌دهید ولی بیشتر آش می‌خورید!). این کار در فرآیند تولید با چیدمان درست مراحل و منابع صورت می‌گیرد. مثلاً یک مرحله خلّاق زمانی به شما سپرده می‌شود که شما از روحیه خوبی برخوردارید و بهتر کار می‌کنید.

• درگیر‌ نگه داشتن همه منابع
  مشکل درگیر نبودن منابع معضلی بود که در ابتدای شکل گیری صنعت انیمیشن وجود داشت. به دلیل اینکه انیمیشن یک فرآیند پیچیده است گاهی بعضی از نیروهای ثابت وقتی از یک وظیفه فارغ می‌شدند تا مدتی وظیفه‌ی دیگری نداشتند و به اصطلاح هرز می‌رفتند. این موضوع باعث افزایش هزینه‌ها و افزایش قیمت تمام شده نهایی می‌شد، چون نیروی ثابت حقوق ثابتی دریافت می‌کرد. همین موضوع برای سخت افزارها و منابع هم صادق بود. به تدریج با توسعه فرآیندهای تولید و پروژه های همزمان تا حد زیادی این مشکل برطرف شد.
• تحویل به موقع کار
  شاید تحویل به موقع کار، مهم‌ترین دغدغه‌ هر تهیه‌کننده و مدیری در حوزه انیمیشن باشد. رساندن به موعد تحویل شاید به دلیل وجوه خلاقی که دارد همیشه چالش بسیار زیادی همراه بوده است. یک فرآیند تولید خوب اجازه می‌دهد تا تخمین دقیق‌تری از زمان انجام کارها به دست بیاید و همین هم باعث می‌شود شانس اتمام پروژه در موعد از‌ پیش تأیین‌شده بالا برود. چیزی که از لحاظ تجاری بسیار پراهمیت است.
  

با یک فرآیند تولیدِ درست، همه نیروها باید بدانند در هر زمان چه وظیفه‌ای دارند و باید آن را چگونه انجام بدهند.

فرآیند تولید موضوع گستره‌ای است که حتماً در یادداشت‌های آینده بیشتر به آن خواهیم پرداخت. نظر شما چیست؟ به نظر شما یک فرآیند خوب چقدر در کیفیت محصول نهایی مؤثر خواهد بود.

در پایان از شما دعوت می‌کنم بخش کوتاهی از انیمیشن گامبال را درباره فرآیند تولید، تماشا کنید. در این اپیزود فرآیند تولید گامبال به دلیل کمبود منابع مالی از آخر به اول برمی‌گردد، البته با چاشنی طنز که امیدوارم از آن لذت ببرید:

دوبُعدی، مجله‌ای درباره پویانمایی(انیمیشن)، پی‌نما(کمیک) و چیز‌های پیرامونش است. اگر این نوشته برایتان مفید بوده انتشارات ما را دنبال کنید. پانزدهم و سی‌ام هر ماه، یک یادداشت جدید با شما به اشتراک خواهیم گذاشت. اگر دوست دارید بیشتر با قصه ما آشنا شوید این مطلب برای شماست.