چـگـونـه مـثـل مـیــازاکـی طـراحـی کـنـیـم؟

سلام.
شنبه این هفته قرار است کمی درباره میازاکی و نحوه طراحی کردنش گفتگو کنیم و از او بیاموزیم. اگر از علاقه‌مندان به آثار این کارگردان مطرح ژاپنی هستید احتمالاً یادداشتِ «وقـتـی مـیـازاکـی بـرای دریـافـت اُسـکـارش حـاضـر نـشـد!» و «چــرا پـونـیــو ایـن قـدر دوسـت داشـتـنـی اسـت؟» را هم بپسندید.

آمـوزش بـه سـبـکِ مـیـازاکـی

اگر آثار آبرنگی «هایائو میازاکی» [مانند عکس ابتدای نوشته] را دیده باشید، حتماً تأیید می‌کنید که چقدر فوق‌العاده‌اند!
او این توانایی را دارد که خطوط مداد و لکه‌های آبرنگ را در هم بیامیزد و طرح‌هایی زنده، پویا و چشم نواز خلق کند. کارگردان کهنه کار ژاپنی حالا بیش از 50 سال است که به همین روش طراحی می‌کند.

اگر روزی میازاکی تصمیم می‌گرفت روش طراحی‌اش را آموزش دهد، علاقه‌مندان زیادی برای این آموزش سر و دست می‌شکستند.

خبر خوب این است که این اتفاق افتاده است! در دهه 2000 میلادی، «موزه استودیو گیبلی» در شهر «میتاکا» شروع به عرضه یک بسته‌ی آموزش طراحی کرد. داخل بسته چند ابزار طراحی هم وجود داشت. شعار بسته این بود:

"این بسته، ابزار طراحی میازاکی را در اختیار شما قرار می دهد!"

اما قسمت هیجان انگیزِ بسته، یک یادداشتِ راهنمای کوچک بود که در آن خود میازاکی در مورد نحوه‌ی استفاده از آبرنگ و روش رنگ‌آمیزی‌اش توضیح داده بود.

محتویات بسته شامل موارد زیر می‌شد:

1-یک مـداد
2-یک قلمــو
3-یک مداد تراش
4-یک دفتــــر طراحی
5-یک پالت آبرنگ (شامل 24 تیوب رنگ «هول-باین» [Holbein] به انتخاب میازاکی!)

«کودکان» و «افراد تازه کار» مخاطبان اصلی این بسته بودند. راهنمای داخل بسته، لحنی شاد، بانمک و صمیمی داشت. نکاتی هم مخصوص افراد تازه کار نوشته شده بود.

میازاکی به طور خلاصه روش کار خودش را در این یادداشت شرح می‌دهد. به همین دلیل هم این راهنما سالهاست که در اینترنت دست به دست می‌شود. وبلاگ گیبلی تا سال 2015 مرتباً تصاویری را از این یادداشت به اشتراک می گذاشت.

اینجا نگاهی به نسخه جدید و زبان انگلیسی آن می‌اندازیم تا ببینیم چه رازهایی از روش کار میازاکی دستگیرمان می‌شود:

چیزی که میازاکی در جای جای این راهنما به وضوح بیان می‌کند این است که او اصلاً آدم ولخرجی نیست.[درواقع بیشتر خسیس است تا ولخرج!]
او به هیچ وجه علاقه‌ای به ابزارهای گران قیمت ندارد. او تنها به دنبال قابل اطمینان بودن و راحتی ابزار است. پیشنهاد او برای رنگ های هول-باین هم فقط به این دلیل است که آنها "در کنار این‌که قیمت مناسبی دارند کمی کار را برایتان ساده تر می‌کنند."
این نگرش در کل استودیو گیبلی حاکم است. مثلاً «کازوئو اوگا» نقاش پس زمینه‌ زبردست و مشهور آثار گیبلی به استفاده از رنگ های درجه پایین در آثارش مشهور است.

میازاکی در یادداشت خود عمداً طوری صحبت می‌کند که یک آدم از مُد افتاده و قدیمی به نظر برسد. او با بیان جملاتی مثل "چهل سال است تنها به این شیوه نقاشی کرده"، یا اینکه چقدر "ابزار و مواد کارش ساده و ارزان قیمت‌اند" و یا اینکه "این تنها کاری است که من بلدم"، تواضع زیادی به خرج می دهد.[دقیقاً چه کار دیگری می‌خواسته بلد باشد!]

او در توضیح روش کارش اشاره می‌کند که ابتدا موهای اضافی نوک قلموهایش را با استفاده از یک فندک می‌سوزاند. (به شوخی می‌گوید نگران سوختن بقیه قلمو نباشید.)
همچنین توصیه می‌کند رنگ را به میزان کافی روی پالت بسازید تا از دردسر قاطی شدن تیوب‌ها خلاص شوید. او آموزش می‌دهد چگونه رنگ‌گذاری کنید تا نیاز کمتری به تمیزکاری [cleaning] باشد.

یکی از جذّاب‌ترین بخش‌های یادداشت میازاکی مربوط به طراحی‌اش با مداد است. طراحی‌های او در نگاه اول شاید خط‌خطی و خام به نظر برسند اما تصویرِ نهایی به مرور از دل همین خط‌خطی‌ها بیرون می‌آید. معمولاً هیچ پاک کنی هم در کار نیست! (طبیعی است که در بسته‌ پیشنهادی‌اش هم پاک کنی وجود ندارد.)

نکته‌ بعدی ایجاد هایلایت و روشنی به وسیله لایه‌های رقیقِ رنگ است. او توصیه می‌کند به جای استفاده از آبرنگ سفید، جایی که قرار است روشن باشد را بدون رنگ رها کنید یا با لایه بسیار رقیقی بپوشانید.
همچنین توصیه می‌کند از رنگ‌گذاری چندلایه و متراکم در آبرنگ بپرهیزید. (برای این کار استفاده از تکنیک‌های دیگری مثل رنگِ روغن را مناسب می‌داند.)

میازاکی هیچ اشاره‌ای به ماهر بودن یا چیره دستی‌اش نکرده است. بلکه به عکس، گاهی هم در قالب گفتگوهای طنز میان کاراکتر‌ها، مهارت‌هایش را زیر سؤال برده است!

با این وجود مهارت و ذوقی که میازاکی به نمایش گذاشته غیر قابل انکار است. او توانایی بی‌نظیری در جان‌بخشیدن به خام‌ترین طرح‌ها را دارد. طرح‌هایی فریبنده و دقیق با کمترین جزئیات ممکن!

میازاکی برای اینکه به خوانندگان ایده بدهد که چه طرح‌هایی می‌توانند با بسته خلق کنند، دو طرحِ مفهومی که با محتویات همین بسته طراحی شده را هم داخل بسته قرار داده است.

اگرچه در بسته، اشاره‌ای نشده، اما این طراحی‌ها مربوط به یک انیمیشن تبلیغاتی به اسم «بیا تو خونه غذا بخوریم» [Let’s Eat at Home] محصول سال 2003 از استودیو گیبلی است.

این مجموعه انیمیشن تبلیغاتی، سفری خاطره انگیز به دهه‌های 60 و 70 میلادی ژاپن است که همچنان پس از بیست سال اثری زیباست. زیبایی که از طرح‌های ساده و آبرنگی میازاکی نیرو گرفته است. دو طراحی موجود در بسته عیناً در این مجموعه استفاده شده‌اند، با همان انرژی خطوطی که میازاکی آن‌ها را روی کاغذ طراحی کرده است.

نکته کلیدی کل این یادداشت شاید این باشد که ابزارها آن‌قدر هم که همه فکر می‌کنند مهم نیستند. میازاکی ابزارهایی را انتخاب می‌کند که ساده باشند، از سر راه ذهنش کنار بروند و به او اجازه‌ تمرکز روی اثرش را بدهند. این درس بزرگی است.

در پایان شما را به دیدن این مجموعه انیمیشن تبلیغاتی زیبا دعوت می‌کنیم:

انیمیشن تبلیغاتی بیا تو خونه غذا بخوریم (2003)

مجله دوبعدی، رسانه‌ای درباره پویانمایی(انیمیشن)، پی‌نما(کمیک) و چیز‌های پیرامونش است. اگر این نوشته را پسندیدید خوشحال می‌شویم انتشارات ما را دنبال کنید. هر شنبه یک محتوای جدید، تولید و با شما به اشتراک خواهیم گذاشت. اگر دوست دارید بیشتر با قصه ما آشنا شوید این مطلب برای شماست.

منابع:
animationobsessive
ghiblicon