از مکسا تا رصد2؛ گزارش‌گر لحظه‌به‌لحظه‌ای که کار مدیران بانکی را راحت می‌کند

حدود سیزده سال پیش اولین کار حرفه‌ای‌ام را با شرکت خصوصی «اٌرویس» و با توسعه سامانه گزارش‌گیری در بانک‎های تجارت و سینا شروع کردم. بعد از آن در سال 1389 در واحد کنترل کیفیت فناپ، مشغول به کار شدم. بعد از گذشت شش ماه، این واحد به یک شرکت مستقل تبدیل و نام آن «مکسا» شد. فعالیت اصلی مکسا که مخفف مدیریت کیفیت سامانه‌های اطلاعاتی بود، ارائه‌ خدمات و محصولات مرتبط با بهبود کیفیت و کارایی به تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان نرم‌افزار بود.

از آنجایی‌که برای ابزار پایش کارایی سیستم‌ها، به یک ابزار مانیتورینگ نیاز بود که به‌طور جامع همه جوانب سیستم مثل زیرساخت، تراکنش‌ها، بیزنس و ... را پایش کند، تولید سامانه جامع مانیتورینگ «رصد» آغاز شد. یکی از ابزارهای مورد نیاز آن هم سامانه جامع مانیتورینگ یا به‌طور کلی یک Umbrella Monitoring بود. تولید این سامانه که بعدها به «رصد» مشهور شد از همان روزهای اول فعالیت مکسا شروع شد. با استقبال مدیران فناپ و بانک پاسارگاد از رصد و با ایده‌های جذاب مانیتورینگ از طرف آنها مثل پایش تراکنش‌های شتابی، این سامانه روزبه‌روز تکمیل‌تر شد.

سال 1392 تصمیم بر آن شد تا واحد‌ها و محصولات مکسا در داتین ادغام شوند. از همه تیم‌ها و محصولات مکسا فقط یک قسمت باقی ماند به نام «مانیتورینگ». این بخش فعالیت خود را آغاز کرد و ما در چند سال گذشته، وظیفه پایش سامانه‌های مختلف واحدهای داتین مثل کور، سوئیچ، کارت، هوش تجاری و ... را برعهده گرفتیم. در این چند سال آنقدر تقاضا برای انجام این کار زیاد بود که ما به فقدان مساله مانیتورینگ و حساسیت آن در کشور پی بردیم. با راه‌اندازی روال‌های مانیتورینگ و ابزارهای مورد نیاز برای مانیتورینگ شعب و پایانه‌ها، پروژه راه‌اندازی مرکز مانیتورینگ بانک پاسارگاد را آغاز کردیم. بعد از آن رصد به عنوان یک ابزار کلیدی مانیتورینگ در ناک (Network operations center) بانک قرض‌الحسنه رسالت و بانک قوامین استفاده شد.

بعد از پیروزی در مناقصه بانک سپه، در جلساتUAT یا تحلیل نرم‌افزار، با توجه به نیازمندی‌ها و تغییراتی که بانک سپه مد نظر داشت، برنامه مانیتورینگ را تا زمان اجرای مانورها پیش بردیم. در مانور اول اعلام شد علاوه بر مانیتورینگ لحظه‌ای، در انتهای مانور گزارش‌هایی با جزئیات کامل از هر شعبه و کاربران آن موردنیاز است. بنابراین در تمامی مانورها، با نمودارهای لحظه‌ای در رصد فعالیت‌های شعب و کاربران قابل پایش بود. همچنین یک گزارش ماتریسی مدیریتی از فعالیت‌های شعب و کاربران آن نیز در رصد ایجاد شده بود.

اصولا این گزارش ماتریسی پس از اتمام مانورها استفاده می‌شد که ویژگی مطلوب آن سهولت در مشاهده فعالیت‌های هر شعبه در سطح مدیران و هیات‌مدیره بود. همچنین به دلیل آنلاین بودن گزارش‌ها در حین مانور، مشکلات و باگ‌ها شناسایی می‌شد. سرعت گزار‌ش‌گیری باعث می‌شد تا جلسات تحلیل مانور بلافاصله پس از پایان مانور برگزار و مشکلات پیش آمده به‌صورت کامل بررسی شود.

اهمیت این کار سمت مشتری هم بود؛ به‌دلیل جامعیت سامانه رصد در همه زمینه‌ها زمانی که کندی در سیستم‌های بانکی داشتیم، از طریق نمودارهای رصد و بعضا پیامک‌های تعریف شده سریعا به مسئول مربوطه اطلاع‌رسانی می‌شد. این امر زمان پیدا کردن مشکل توسط تیم‌های عملیات را کوتاه می‌کرد و بانک و مشتری زمان کمتری این کندی را متوجه می‌شدند.

تولد رصد دو

درحال حاضر حدود 9 ماه است که پروژه رصد دو را آغاز کرده‌ایم. رصد یک در بین بانک‌ها، نام شناخته شده‌ای است و برای ثبت آن تلاش‌هایی هم کرده‌ایم. در رصد یک محدودیت‌های جزئی وجود داشت که با رصد دو با دیدی بازتر و کلی‌تر برنامه‌ریزی شده است تا این موارد رفع شود. به‌طور مثال در پشت رصد یک، یک ابزار پایش مانیتورینگ وجود دارد اما در رصد دو محدودیتی در تعداد ابزارها نیست. در رصد ۱ محدودیت‌هایی از قبیل پایش تجهیزات ذخیره‌سازی وجود دارد که در رصد ۲ این قبیل محدودیت‌ها نیست. پیش‌بینی ما این است که حداقل تا سال آینده بحث توسعه این پروژه طول خواهد کشید. بحث رفع باگ و پشتیبانی نیز در ادامه اضافه خواهد شد.

رصد در بانک‌های سپه، قرض‌الحسنه رسالت، قوامین و همچنین به صورت کامل برای تمامی سرویس‌های داتینی و مشتریان داتین عملیاتی است. هدف عمده ما این است که رصد به بانک‌های داتینی ختم نشود و در بانک‌های دیگر هم این سامانه پیاده و اجرا شود.