برداشت از سیارک، بررسی در زمین

فضاپیمای OSIRIS-Rex (Origins, Spectral Interpretation, Resource Identification, Security-Regolith Explorer) در سپتامبر ۲۰۱۶ مأموریت خودش را به مقصد سیارک Bennu آغاز کرد تا نخستین فضاپیمای آمریکایی باشد که نمونه‌های دست‌اولی از سطح یک سیارک را جمع‌آوری کرده و به زمین بازمی‌گرداند. البته پیش از ایالات متحد ژاپن توانسته بود این مأموریت را با موفقیت به انجام برساند. ارزش نمونه‌های جمع‌آوری‌شده از سطح سیارک‌ها در حال حاضر مطالعه آنها در آزمایشگاه‌های زمینی برای پی بردن به رازهای تشکیل منظومه شمسی‌ست، چرا که سیارک‌ها از زمان تشکیل منظومه شمسی تقریبا بدون تغییر باقی مانده و رازهای خود را حفظ کرده‌اند.

فضاپیمای ORISIS_Rex در اواخر سال ۲۰۱۸ به سیارک مقصد خود رسید ولی برخلاف تصور دانشمندان تا آن زمان سطح این سیارک شنی نبود و تصاویر ارسال شده از فضاپیمای رسیده به سیارک نشان می‌داد که سطح Bennu صخره‌ای‌ست و تخته‌سنگ‌های آن مزاحم عملیات نمونه‌برداری هستند. بنابراین فضاپیمای بخت‌برگشته مجبور شد دو سالی دور سیارک بگردد تا مهندسان ناسا بتوانند یک محل مناسب برای فرود و نمونه برداری و البته یک روش دقیق‌تر برای رسیدن به ناحیه هدف که حالا کوچک‌تر از پیش‌بینی‌های قبلی بود، پیدا کنند.

در روز ۲۰ اکتبر امسال سرانجام بازوی رباتیک ۳.۳ متری این فضاپیما در دهانه‌ای با نام Nightingale با سطح سیارک Bennu برخورد کرد و مکانیزم TAGSAM (Touch-and-Go Sample Acquisition Mechanism) چند دقیقه‌ای فرصت پیدا کرد تا نمونه‌هایی از سطح سیارک را جمع‌آوری نماید، قبل از آنکه فضاپیما از سطح سیارک دور شود. وقتی سر این بازو با سطح سیارک تماس برقرار نمود، جریانی پرفشار از گاز نیتروژن به سطح سیارک برخورد کرد تا گردوغبار به پا شود و مقداری از این گردوغبارها در محفظه این مکانیزم به دام افتاد. طبق برنامه قرار بود فضاپیما ۶۰ گرم نمونه برداشت کند ولی به نظر می‌رسد که این فضاپیما در اثر تماس با سیارک بیش از ۱ کیلوگرم نمونه با خودش از سطح سیارک بلند کرده و همین باعث شده یک تخته‌سنگ مانع بسته شدن در محفظه مکانیزم شود و مقداری از نمونه‌های برداشت‌شده در فضا راها شوند. به همین دلیل مسئولان پروژه تصمیم گرفتند مرحله کاهش سرعت چرخش فضاپیما را برای اندازه‌گیری میزان تغییر لختی دورانی آن قبل و بعد از تماس با سیارک و برداشت نمونه و تخمین جرم نمونه‌های برداشت‌شده حذف کنند، چرا که این خطر وجود داشت که مقادیر بیشتری از نمونه‌های ارزشمند جمع‌آوری‌شده به فضا نشت کند. در نتیجه مرحله قرارگیری سر بازوی رباتیک مکانیزیم TAGSAM که وظبفه جمع‌آوری نمونه‌ها را به عهده داشت، در کپسولی که قرار است نمونه‌ها را به سطح زمین برگرداند، پیش از موعد برنامه‌ریزی‌شده و با سرعت بیشتر به انجام رسید.

فضاپیمای ORISIS_Rex تا ماه مارس ۲۰۲۱ در مجاورت Bennu باقی می‌ماند و بعد از آن سفرش به سوی زمین را آغاز می‌کند تا در ماه سپتامبر ۲۰۲۳ در روی زمین فرود آید و محموله همراهش را به دانشمندان ناسا تحویل دهد.