دلار زدایی از اقتصاد روسیه

به گزارش #اقتصادبرتر وزارت خزانه داری آمریکا اعلام کرد ، روسیه بعنوان یکی از سرمایه گذاران برتر که بیش از ۱۷۰ میلیارد دلار در آمریکا سهام دارد ، در ماه مه ، میزان سهام خود ۱۲ میلیارد دلار کاهش داد.

تبدیل ذخایر ارزی روسیه به غیر دلار

بانک مرکزی روسیه به منظور کاهش وابستگی خود به دلار آمریکا ذخایر خارجی این کشور را به کمترین مقدار تاریخی کاهش داده است و حدود ۱۰۰ میلیارد دلار از ذخایر ارزی خود را به یورو، ین ژاپن و یوآن چین تبدیل کرده است. با توجه به آخرین گزارش دوره ای سه ماهه بانک مرکزی روسیه، سهام روسیه از ذخایر ارزی آمریکا طی سه ماهه اول سال ۲۰۱۸ به طرز چشمگیری کاهش یافته و از ۴۳.۷درصد به کمتر از ۲۱.۹ درصد رسیده است.

پوتین گفته است: روسیه تلاش دارد در راستای منافع ملی خود به تدریج دلار را از اقتصاد و تجارت خارجی این کشور حذف کند .

۳۲ درصد از ذخایرارزی روسیه از دلار به یورو تغییر یافته و سهم یوان چین از ذخایر ارزی روسیه به ۱۴.۷ درصد افزایش یافت. ۱۴.۷ درصد از سهام روسیه نیز به ارزهای دیگری همچون پوند انگلیس (۶.۳ درصد)، ین ژاپن (۴.۵ درصد)، دلار کانادا (۲.۳ درصد) و دلار استرالیا (۱ درصد) تبدیل شد.

میزان ذخایر ارزی و طلا از کل دارایی های بانک مرکزی از ژوئیه ۲۰۱۷ تا ژوئن ۲۰۱۸، ۴۰.۴ میلیارد دلار افزایش یافت و به ۴۵۸.۱ میلیارد دلار رسید. طی ماه های آوریل و مه، که تنش بین آمریکا و روسیه افزایش یافت، مسکو به طور بی سابقه ای دست به فروش اوراق قرضه خود در خزانه داری آمریکا زد.

این امر همزمان با تحریم های آمریکا علیه تجار روسی، از سوی شرکت ها و مقامات دولتی آمریکا صورت گرفت و آنها مبلغ ۸۱ میلیارد دلار از سهام خود را به طور گسترده به فروش رساندند. وزیر خارجه روسیه دراین خصوص اظهارداشت: زمان آن فرا رسیده که روسیه خود را از بند دلار آمریکا رها سازد. کرملین آشکارا اظهار داشت تحریم ها و فشارهای آمریکا باعث می شود روسیه برای یافتن ارزهای جایگزین برای دلار آمریکا به منظور تامین امنیت اقتصاد کشور خود اقدام کند.

کشورهای دیگری همچون چین و ایران نیز اقدامات مشابهی برای جلوگیری از تسلط دلار در تجارت جهانی دنبال می کنند. از یک سو روسیه به منظور انجام معاملات تجاری با کشورهای اروپایی نیازمند تسهیل نقل و انتقال پول بدون محدودیت تحریم آمریکا تلاش می کند تا بخش قابل توجهی از سهام خود را در فدرال رزرو به فروش رسانده و آن را به ارزهای اروپایی و یوآن چین تبدیل کند تا تحت تاثیر فشارهای آمریکا با مشکلات کمتری روبرو شود. از سوی دیگر این امر موقعیتی برای تقویت یورو برای استفاده در معاملات خارجی فراهم می کند . روسیه از سوی دیگر برای تحویل انرژی نوعی امنیت را فراهم می کند، و محدودیت هایی که آمریکا برای بانک های روسیه و شرکت های تولید انرژی ایجاد می کند، با این روش برای تراکنش مالی جهت فروش انرژی به اروپا با ارز یورو ساده تر خواهد بود.

فروش سهام ارزی روسیه در خزانه داری آمریکا به منظور ایده کاهش ارزش دلار در اقتصاد روسیه بعنوان اقدامی برای مقابله با تحریم های آمریکا انجام می شود . پوتین از ابتدای تشدید تحریم های آمریکا علیه روسیه تصمیم گرفت با دلارزدایی از اقتصاد این کشور اثرات تحریم های آمریکا را کاهش دهد.از طرفی با کاهش وابستگی روسیه به دلار، در تجارت جهانی و نیز افزایش ترویج تبادل روبل روسیه در معاملات تجاری بین المللی قوت می گیرد.

سیاست روسیه آمریکا را بدهکارتر می کند

کرملین همواره به سازمان تجارت جهانی اعلام کرده است با تحریم های یک جانبه از سوی آمریکا و نقض قوانین تجارت جهانی دیگر به سیستم مالی تحت سلطه دلار آمریکا اعتماد نداشته و انحصار دلار برای اقتصاد جهانی خطرناک است. در همین راستا مسکو با کاهش ۸۵ درصدی سهام خود در خزانه داری آمریکا ،این کشور را بدهکارترکرد، طبق گزارش ها در ماه ژانویه ، روسیه سهام خود را از رقم ۹۶.۹ میلیارد دلار تا ماه دسامبر به رقم ۱۳.۲ میلیارد دلار کاهش داد و در ماه های آوریل و مه، با کاهش ذخایر خود در حدود ۸۱ میلیارد دلار بزرگترین ضربه را به ذخایر فدرال رزرو وارد کردند. این کاهش سهام حتی از سال ۲۰۱۰، هنگامی که روسیه اوراق قرضه خزانه داری آمریکا را به ارزش بیش از ۱۷۰ میلیارد دلار یکجا فروخت نیز چشمگیرتراست. چین رقیب جنگ تجاری آمریکا که بزرگترین سهامدار اوراق قرضه آمریکا محسوب می شود، در ماه مه درچهارمین ماه یعنی ماه مه ، به طور مداوم در حال فروش سهام خود می باشد. پکن در حال حاضر صاحب سهامی به ارزش ۱،۱۱ تریلیون دلار در حساب خزانه داری آمریکاست ،و از ماه مارس بیش از ۱۰ میلیارد دلار آن را از سهامی که به ارزش ۱،۱۱۳ تریلیون دلار بود فروخت.

*افزایش بدهی آمریکا

به گفته اداره بودجه کنگره بدهی آمریکا طی ۳۰ سال گذشته برابر با ۱۴۴ درصد از تولید ناخالص داخلی این کشور می باشد و بدهی این کشور همچنان روبه افزایش است. ژاپن دومین سهام دار بزرگ خزانه داری آمریکا است که دارایی آن از وزارت خزانه داری آمریکا با افزایش ۱.۱۰۱ تریلیون دلاری، پس از ماه اوت ۲۰۱۷ که افزایش ۱.۰۶۴ تریلیون دلاری را در خرید سهام داشت این بار، بالاترین میزان افزایش را تجربه کرده است. براساس تحلیل اخیری که صورت گرفته ، بدهی ملی آمریکا در سال ۲۰۱۲ به بیش از ۲۲ تریلیون دلار افزایش یافت و انتظار می رود در سه دهه آینده آمریکا بدهکارتر شود و تا سال ۲۰۴۹ بدهی این قدرت اقتصادی به ۱۴۴ درصد تولید ناخالص داخلی برسد.

*پایان فرمانروایی دلار بر اقتصاد ایران

در شرایطی که سایه نوسان‌های ارزی همچنان بر اقتصاد کشورهای مورد تحریم آمریکا و از جمله ایران سنگینی می‌کند و سیاست‌گذار همواره برای حفظ آرامش بازار و اقتصاد کشور به دنبال ارائه سیاست‌ها و برنامه‌های جدید در حوزه ارزی است، مجلس ایران تلاش می‌کند با ارائه طرح حذف دلار از معاملات تجاری، راهکاری برای عبور از دوره پرالتهاب و خاص اقتصادی و مقابله با اثرات نامطلوب رشد و نوسان‌های نرخ ارز پیدا کند، البته طرح مجلس برای مقابله با آثار نامطلوب رشد و نوسان‌های نرخ ارز، در کنار بحث حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی و توقف فعالیت دلالان ارزی شاید نقطه‌عطف سیاست‌ گذاری‌های ارزی در بازار باشد و بخشی از فضای ملتهب ارزی را که سال گذشته به دنبال سیاست‌های ناکارآمد و متنوع ایجاد شد، از میان بردارد اما نکته با‌اهمیت این است که آیا دلارزدایی از اقتصادی که وابستگی به این اسکناس خارجی دارد به همین سادگی انجام خواهد شد یا خیر ؟ برخی کارشناسان معتقدند در راهکارهایی که در راستای بهبود شرایط ارائه می‌شود، حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی اقدام بسیار منطقی و مناسبی است که می‌تواند شرایط را تاحدی به سمت بهبود‌ هدایت کند. به نظر می‌رسد اگر کالاها به نرخ واقعی به ‌دست مصرف‌ کنندگان برسد و سیاست‌ها دیگر شکل دستوری نداشته باشد، می‌تواند بسیار در آرام کردن بازارها موثر واقع شود. باید قبول کنیم سیاست ارز ۴۲۰۰ تومانی سیاست موفقی نبود و جامعه هدف را نشانه نگرفت. سیاست دستوری ارز ۴۲۰۰ تومانی، باعث هدررفت منابع زیادی شد و نفع دلالان و رانت ‌خواران را نشانه گرفت. واقعیت این است که اقتصاد زیر بار سیاست‌های دستوری نمی‌رود و ایران برای ایجاد ثبات در بازار ارز باید وابستگی خود به دلار را کاهش دهد.

*اکرم صدیقی. سردبیر سایت اقتصاد برتر

منبع: بخش بین الملل اقتصاد برتر