صنعت لجستیک چگونه تحت تاثیر ویروس کرونا قرار گرفت؟

تاثیر کرونا بر صنعت لجستیک، بسیار فراتر از آن چیزی بود که در ابتدا تصور می‌شد. البته این چندان هم عجیب نیست چون تقریبا هیچ‌کس فکر نمی‌کرد که جهان مدرن با چنین بحران عظیمی روبرو شود. به هر صورت، شیوع کووید 19، همه جنبه‌های کوچک و بزرگ زندگی انسان‌ها در سراسر جهان را تحت تاثیر قرار داد که صنعت لجستیک، یکی از مهم‌ترین آن‌هاست. به همین دلیل در ادامه این مطلب از هلدینگ فاخر، قصد داریم به دلایل و همین‌طور چگونگی تاثیر کرونا بر صنعت لجستیک بپردازیم.

مهم‌ترین دلایل اثرپذیری صنعت لجستیک از پاندمی کرونا

با شیوع ویروس کرونا، بخش‌های مختلف صنعت لجستیک مثل تحویل آنلاین، محموله‌های خارج از کشور و محموله‌های هوایی، با چالش منحصربه‌فردی مواجه شدند و هر قدر که پاندمی، گسترش بیشتری پیدا کرد، اوضاع هم پیچیده‌تر شد.

به‌طورکلی درباره تاثیر کرونا بر صنعت لجستیک، دو دیدگاه متفاوت وجود دارد:

• دسته‌ای از کارشناسان اعتقاد دارند که سهم قابل‌توجه بازار خرید آنلاین در معاملات باعث شده ویروس کرونا در مقایسه با ویروس سارس در سال 2003، تاثیر منفی کمتری روی اقتصاد داشته باشد.
• در آن سو، گروه دیگری از صاحب‌نظران معتقدند ازآنجایی‌که اصلی‌ترین دلیل بروز اختلال در اقتصاد، "ترس" است، در صورت ادامه روند همه‌گیری، ممکن است مشتریان با احتیاط بیشتری، دست‌به‌جیب شوند.

قضاوت درباره اینکه کدام‌یک از دو نظریه مذکور، با واقعیت همخوانی بیشتری دارد، حداقل در حال حاضر، چندان آسان نیست. بااین‌حال، تاثیر کرونا بر صنعت لجستیک، امری واضح و مشهود است. این تاثیرپذیری، دلایل مختلفی دارد که مهم‌ترین آن‌ها عبارت‌اند از:

• کاهش چشمگیر حمل‌ونقل مواد اولیه و کالاهای نهایی از مسیرها و بالأخص مناطقی که مستقیماً تحت تاثیر شیوع کووید 19 بوده‌اند.
• کمبود نیروی کار یقه‌سفید و یقه‌آبی به دلیل بیماری یا ضرورت رعایت دستورالعمل‌های قرنطینه.
• وضع محدودیت بر ظرفیت کاری شبکه‌های تأمین جهانی و مراکز توزیع منطقه‌ای. این امر باعث می‌شود که حتی اگر مواد اولیه هم در دسترس باشد، توزیع آن‌ها با مشکل روبرو شود و ازآنجایی‌که ویروس کرونا، یک پاندمی جهانی است، یافتن مسیرهای جایگزین، کاری دشوار است.
• بسیاری از مشتریان، به دلیل ترس از احتمال قرار گرفتن در معرض ویروس، با احتیاط بیشتری نسبت به خرید کالاهای غیرضروری اقدام می‌کنند. حالا اکثر مشتریان، به خرید آنلاین روی آورده‌اند و همین امر، فشار سنگین و کم‌سابقه‌ای را بر شبکه‌های لجستیکی وارد می‌کند.

با استناد به گزارش Harvard Business Review، مدیران تدارکات باید به بررسی فرایندهای کاری پرداخته و تأمین‌کنندگان اساسی و استراتژیکی را که در معرض خطر هستند، شناسایی کنند. آن‌ها باید از هرگونه عدم اطمینان در شرایط فعلی، به‌عنوان فرصتی برای بازطراحی فرایندها و تعیین سازوکارهای پشتیبانی‌کننده بهره بگیرند.

تاثیر کرونا بر صنعت لجستیک به زبان اعداد و ارقام

بسیاری از شرکت‌های حمل‌ونقل، رفت‌وآمد بخش چشمگیری از ناوگان لجستیکی‌شان را به کشور چین، کاهش داده‌اند و این بدان معناست که مسیرهای تجاری بین کشور چین با بسیاری از نقاط دیگر دنیا، مسدود یا محدود شده است. طبق برآوردها، همین امر در هر هفته، بیش از 350 میلیون دلار به صنعت لجستیک، ضرر می‌رساند.

به‌واسطه اینکه هفت بندر از ده بندر پرتردد دنیا در کشور چین قرار دارند، حمل‌ونقل جهانی، کاهش چشمگیری را تجربه می‌کند. به دلیل وضع قوانین مبنی بر منع رفت‌وآمد، کشتی‌ها به‌سادگی، اجازه ورود به بنادر را دریافت نمی‌کنند و همین مسئله، موجب تأخیر در بارگیری و تخلیه کالاها می‌شود.

بعضی کشتی‌ها، در اسکله‌ها گیر کرده‌اند و منتظر بازگشت کارگران برای انجام عملیات بارگیری و تخلیه هستند و از سوی دیگر، مجوز خروج بسیاری از کشتی‌ها از مناطقی که در قرنطینه هستند، به‌آسانی صادر نمی‌شود. بعضی از کشورها هم مثل استرالیا از ورود کشتی‌هایی که مبدأ آن‌ها بنادر کشور چین هستند یا این بنادر، در مسیر راهشان قرار دارند، ممانعت به عمل می‌آورند.

بااین‌حال تاثیر کرونا بر صنعت لجستیک، صرفاً به کشتیرانی محدود نمی‌شود. با استناد به گزارش موسسه مدیریت عرضه آمریکا (ISM)، حدود 75% از مشاغل این کشور، به‌واسطه شیوع ویروس کرونا، اختلالات و مشکلات جدی را در زنجیره‌های تأمینشان تجربه کرده‌اند. این مشکلات همه حوزه‌های لجستیکی را اعم از حمل دریایی، هوایی و زمینی (کامیون و راه‌آهن) به شکلی جدی، تحت تاثیر قرار داده‌اند.

برخی از شرکت‌های هواپیمایی مثل Korean Airlines، Delta، American Airlines، Qantas و ... با هدف مقابله با تاثیر کرونا بر صنعت حمل‌ونقل و برای کسب درآمد و همین‌طور کمک به سبک شدن گلوگاه‌های توزیعی، هواپیماهای مسافربری‌شان را به امور باربری اختصاص داده‌اند.

ایجاد مشکل در حمل‌ونقل ریلی، یکی دیگر از مصادیق تاثیر کرونا بر صنعت لجستیک است. در این حوزه نیز اُفت شدیدی در میزان جابه‌جایی گزارش شده است. تنها در یک نمونه شاهد آن هستیم که تعداد قطارهایی که کالاها را از شهرهای لس‌آنجلس و لانگ‌بیچ به شیکاگو منتقل می‌کنند، از 50 قطار در هفته به 25 قطار کاهش یافته و در بسیاری از نقاط دنیا، وضع به همین منوال است.

تاثیر کرونا بر حمل‌ونقل جاده‌ای با کامیون

بخش ترابری با کامیون نیز از پیامدهای مخرب تاثیر کرونا بر صنعت لجستیک، در امان نمانده است. با وجود این اینکه این بخش، در مقایسه با بخش‌های دیگر، درصد سهم کمتری در صنعت دارد، اما با شیوع بیماری، موقتاً سطح بالایی از تقاضا را تجربه می‌کند. مهم‌ترین دلیل افزایش تقاضا این است که مشتریان با هدف پیش‌بینی نیاز و کمبودهای آینده، تا می‌توانند انبار موجودی کالاهایی را که برایشان اهمیت زیادی دارد، پُر می‌کنند.

محدودیت در ساعات کاری خرده‌فروشی‌ها نیز باعث شده که تاثیر کرونا بر صنعت لجستیک، بیش‌ازپیش خود را نشان دهد. بسیاری از شهرهای دنیا، ساعات کاری فروشگاه‌های عرضه‌کننده کالاهای غیرضروری را کاهش داده‌اند که همین موضوع، در فرایند تحویل کالاها به مراکز فروشی که بعد از ساعت کاریِ متداول اقدام به پذیرش محموله‌ها می‌کنند، مشکلات زیادی ایجاد کرده است. همین امر به‌نوبه خود می‌تواند به کمبود راننده و وسایل نقلیه برای توزیع بار منجر شود و شرایط را بیش‌ازپیش، پیچیده کند.

بنابراین، ارائه خدمات به مشتریان بیشتر در ساعات کاری کمتر، به یک چالش جدی تبدیل شده است. استفاده از رویکرد برنامه‌ریزی مسیر چندمرحله‌ای، می‌تواند یک راهکار خوب برای مدیریت این شرایط و کاهش زمان و مسافت رانندگی باشد. چنین رویکردی، با در نظر گرفتن عواملی مثل ازدحام ترافیک، شرایط جاده، پیش‌بینی آب‌وهوا و همچنین پنجره‌های زمانیِ تحویل، متناسب با ترجیح مشتریان، کمک می‌کند که فرایند حمل‌ونقل، از طریق بهینه‌ترین مسیرهای ممکن انجام شود.

سخن آخر

تاثیر کرونا بر صنعت لجستیک، بسیار عمیق‌تر از آن است که بتوانیم آن را در قالب یک مقاله کوتاه، مورد بررسی قرار دهیم. بااین‌حال در اینجا سعی کردیم مروری مختصر و درعین‌حال مفید روی این موضوع داشته باشیم. هرچند هنوز برای تعیین میزان دقیق خسارات ناشی از تاثیر کرونا بر صنعت لجستیک، کمی زود است اما شرایط فعلی، می‌تواند ضرورت تدوین طرح‌ها و برنامه‌های پشتیبان را در موقعیت‌های مشابه آتی، آشکار کند.