مهارت‌های موردنیاز مدیران زنجیره تامین در سال 2021

آنچه در سال 2020 رخ داد، به‌تنهایی می‌تواند گویای ضرورت توسعه مهارت‌های مدیر زنجیره تأمین باشد. صنعت لجستیک در سال 2020، تحولات زیادی را تجربه کرد که بخش عمده‌ای از این تحولات، از تأثیر بی‌سابقه شیوع ویروس کرونا بر زنجیره‌های تأمین نشئت می‌گیرد.

صنعت لجستیک، از نخستین حوزه‌هایی بود که با سرعت و شدت بسیار زیاد در معرض پیامدهای ناشی از بحران پاندمی قرار گرفت. در این شرایط، پایگاه داده‌پردازی استاتیستیا، از افزایش 21 درصدی استفاده از شبکه‌های اجتماعی خبر داد و مشخص شد که مصرف‌کنندگان، برای سفارش محصولات و اقلام موردنیاز، به استفاده بیشتر از پلتفرم‌های اجتماعی روی آورده‌اند. به‌این‌ترتیب، به‌واسطه شیوع بیماری، از رشد تجارت الکترونیک، استقبال گسترده‌ای شد و مجموعه این تحولات در کنار هم، بازنگری در فرایندهای زنجیره تأمین و صنعت لجستیک در سال 2021 را به امری اجتناب‌ناپذیر تبدیل کردند.

در این مطلب قصد داریم به اساسی‌ترین مهارت‌های مدیر زنجیره تأمین در سال 2021 نگاهی داشته باشیم و بدانیم مدیران فعال در حوزه لجستیک، برای انطباق با فضای و الزامات جدید صنعت به چه قابلیت‌هایی نیاز دارند؟

1. به‌روزرسانی سیستم‌ها برای دریافت داده‌های مؤثر

داده‌ها و اطلاعات، سنگ بنای مهارت‌های مدیر زنجیره تأمین در سال 2021 هستند. با گسترش فرایندهای ردیابی دیجیتال و استفاده هر چه بیشتر از دستگاه‌های الکترونیکی هوشمند در صنعت لجستیک و همچنین به‌واسطه فناوری‌های ابری بلادرنگی که امکان نظارت مستمر را روی شبکه حمل‌ونقل مقدور می‌سازند، داده‌های مؤثر بیش از هر زمان دیگری در دسترس هستند. حالا به لطف دسترسی مستقیم به این داده‌ها می‌توان تأخیرهای حمل‌ونقل و زمان‌های توقف را به شکلی چشمگیر، کاهش داده و به درخواست‌ها و مسائل، با سرعت بیشتری رسیدگی کرد.

داشتن اِشراف و بینش بهتر نسبت به کل زنجیره (از مبدأ تا مقصد) و توانایی برقراری ارتباط مؤثرتر با همه شبکه‌ها، از مهم‌ترین مهارت‌های مدیر زنجیره تأمین در سال 2021 هستند. تحقق این دو، تا حد زیادی به استفاده از تبادل الکترونیکی داده‌ها و رابط برنامه‌نویسی کاربردی بستگی دارد. البته مدیران به‌موازات گسترش مهارت‌هایشان نباید اهمیت مشاوره با کارشناسان امر را به‌منظور تدوین یک استراتژی کنشگرانه‌تر و مبتنی بر داده دستکم بگیرند. این استراتژی، کلید رشد موفقیت‌آمیز همه زنجیره‌های تأمین در سال پیش رو خواهد بود.

2. افزایش استفاده از هوش مصنوعی برای بهینه‌سازی حمل‌ونقل

حفظ برتری رقابتی در بازار صنعت لجستیک حالا بیشتر از هر چیز به سه عامل شفافیت کل زنجیره تأمین، ارتباطات باز و پردازش بلادرنگ داده‌ها وابسته است. هر حلقه از زنجیره تأمین باید واجد این سه ویژگی باشد و این یکی از بزرگ‌ترین چالش‌هایی محسوب می‌شود که مدیران با آن روبرو هستند. متأسفانه، دستیابی به این ویژگی‌ها برای شرکت‌های کوچک با منابع محدود، کاری دشوار است و اینجاست که هوش مصنوعی، به غلبه بر این چالش‌ها کمک زیادی می‌کند.

امروز هوش مصنوعی، از طریق تجزیه‌وتحلیل، بهینه‌سازی حمل‌ونقل و ...، بیشتر از هر زمان دیگری با صنعت لجستیک ادغام شده است. استفاده از پیشرفت‌های فناوری و درک سازوکار آن‌ها، یکی دیگر از مهارت‌های مدیر زنجیره تأمین در سال 2021 است که ضمن تسهیل فرایند تجدید تدارکات، به افزایش اثربخشی مدیریت موجودی نیز کمک زیادی می‌کند.

3. متنوع سازی مراکز تأمین

درک اینکه شرکت در سطح تأمین‌کننده با چه افراد یا مراکزی کار می‌کند، در مسیر آماده‌سازی برای رویارویی با مشکلات و اختلالاتی که احتمال بروز آن‌ها در آینده می‌رود، نقش مهمی دارد. آگاهی از استانداردهای تأمین‌کنندگان، مراکز توزیع، دستگاه‌های مسیریاب، برقراری روابط تجاری و چگونگی تناسب بین همه اجزا و مؤلفه‌ها، باید از دیگر مهارت‌های مدیر زنجیره تأمین در سال 2021 باشد.

یکی دیگر از نکات مهم برای مدیریت بهتر زنجیره تأمین، اتخاذ سیاست متنوع سازی در ارتباط با تأمین‌کنندگان و همچنین ظرفیت حمل‌ونقل است. به‌این‌ترتیب، چنانچه مشکلی برای یک یا حتی دو تأمین‌کننده پیش بیاید، کل سیستم دچار اختلال نخواهد شد. به‌عبارت‌دیگر، دسترسی به چند تأمین‌کننده در مواقع نیاز و امکان پوشش زنجیره به‌واسطه آن‌ها، حل‌وفصل مسائل مربوط به مراکز تأمین را به کار ساده‌تری تبدیل می‌کند. به همین سبب، هر چه تعداد تأمین‌کنندگان بیشتر باشد، شرکت در وضعیت بهتری قرار می‌گیرد.

4. قابلیت مدیریت بر پایه استثنا

مدیریت بر پایه استثنا یکی دیگر از مهم‌ترین مهارت‌های مدیر زنجیره تأمین در سال 2021 است که برخورداری از آن ضروری به نظر می‌رسد. با استناد به تعریف پایگاه Supply Chain 24/7، مدیریت استثنا یا مدیریت موارد خاص به معنای دانستن زمان و چگونگی بروز واکنش و انتخاب بهترین روش برای پاسخگویی در راستای رفع خطر ایجاد اختلال و مدیریت رویدادهای ناخوشایند است. باید بپذیریم که امور، همیشه مطابق با آنچه از قبل پیش‌بینی شده، جلو نمی‌رود و با علم به این واقعیت، لازم است برای مدیریت موقعیت‌های استثنایی نیز استراتژی و برنامه مشخصی داشته باشیم.

گاهی تغییر در ظرفیت حمل‌ونقل شبکه‌های لجستیکی، می‌تواند منجر به تغییر مسیرها و تعریف مجدد فرایندها شود که انجام این امور، مهارت در مدیریت بر پایه استثنا را می‌طلبد. دانستن نحوه برخورد با موارد خاص و استثنائی، بروز واکنش سریع و مؤثر را ساده‌تر می‌کند و به همین دلیل است که در فهرست مهارت‌های مدیر زنجیره تأمین، روی این قابلیت، تأکید مؤکدی می‌شود. یادمان نرود که بحران کرونا نیز، نوعی شرایطی خاص و استثنایی بود!

5. استقرار سیستم‌های خودکارتر

افزایش کارایی زنجیره تأمین، به ارتقای سطح اتوماسیون و بهبود هوش تجاری نیاز دارد. بااین‌حال باید بدانیم که اتوماسیون و فناوری‌های هوشمند، نمی‌توانند به‌تنهایی، حلال همه مشکلات باشند و رفع مشکلات زنجیره تأمین در بسیاری مواقع، صرفاً با سرمایه‌گذاری در حوزه اتوماسیون تحقق نمی‌یابد. علاوه بر این، علاج درد، بدون شناخت عامل، امکان‌پذیر نیست و این گزاره حکم می‌کند که متناسب با نیازها و به پشتوانه‌ی هوش تجاری که یکی از ضروری‌ترین مهارت‌های مدیر زنجیره تأمین است، از سیستم‌های اتوماسیون استفاده کنیم.

مدیران زنجیره تأمین برای اینکه از استقرار سیستم‌های خودکار نتیجه مطلوبی بگیرند باید از چیستی، چرایی، چگونگی، زمان و مکان مناسب برای اجرای طرح‌های اتوماسیون، درک روشنی داشته باشند. مقیاس‌پذیری و قابلیت تنظیم از دیگر ویژگی‌های مهمی هستند که قبل از استقرار سیستم‌های خودکار باید آن‌ها را مدنظر قرار دهید.

سخن آخر

آنچه خواندید، پنج مورد از مهم‌ترین مهارت‌های مدیر زنجیره تأمین در سال 2021 بود که در راستای بهبود عملکرد این زنجیره، باید آن‌ها را در خودتان خلق و تقویت کنید. آگاهی از این مهارت‌ها، نوعی پیش‌زمینه ذهنی برای مدیران ایجاد می‌کند تا بتوانند از زمان و منابع در دسترسشان، استفاده بهینه‌ای داشته باشند.

گسترش مهارت‌های مدیر زنجیره تأمین، با درک موقعیت فعلی و ارزیابی روابط تجاری شرکت آغاز می‌شود. مجدداً تأکید می‌کنیم که ارتقای توانمندی در بعضی جنبه‌های گفته‌شده در این مطلب، مستلزم کمک گرفتن از افراد متخصص است. فراموش نکنید در بسیاری مواقع، مشاوره با متخصصان امر است که بستر اولیه را برای رشد مهارت‌ها فراهم می‌سازد.