ویژگی‌های موردنیاز رهبران سازمانی در زمان همه‌گیری کووید-19 (به همراه نسخه صوتی)

پیچیدگی رهبری در زمان کرونا در مقایسه با شرایط عادی، بسیار بیشتر است. شرایط نامتعارف، واکنش‌های به‌جا و متناسبی را از یک سازمان می‌طلبند و دلیل شکست بسیاری از سازمان‌ها، عدم آمادگی تیم رهبری و مدیریتی آن‌ها در بروز واکنش سنجیده و به موقع نسبت به تغییرات و شرایط غیرمنتظره است.

نظر به اهمیت این موضوع، در اینجا قصد داریم 4 نکته بسیار حیاتی را در ارتباط با ویژگی‌های رهبری در زمان کرونا با شما همراهان همیشگی هلدینگ فاخر در میان بگذاریم. بنابراین اگر می‌خواهید در تندباد حوادث، ناخدای بهتری برای کشتی‌تان باشید، این مطلب را تا آخر بخوانید!

1. یک فهرست اساسی و واضح از اولویت‌ها ایجاد کنید

مهارت در تعیین اولویت‌ها، اساسی‌ترین لازمه برای رهبری در زمان کرونا محسوب می‌شود. شما باید مجموعه‌ای از اولویت‌های اساسی و واضح وضع نموده و آن‌ها را همزمان با اعطای حد بالایی از اختیار و آزادی عمل به کارکنان، در محل کار اجرا کنید. در یک وضعیت پویا، تمرکز بیش از حد قدرت تصمیم‌گیری در رأس، سازمان را در ارائه پاسخ و واکنش سریع و مؤثر با مشکل مواجه می‌سازد. رهبران مؤثر، با در نظر گرفتن مجموعه مشخصی از اولویت‌های سازمان مثل حفظ ایمنی کارکنان و برخورد مناسب با مشتریان، به کارکنان در اتخاذ تصمیمات بهتر کمک می‌کنند. این رهبران، میدان مانور منطقی و مناسبی برای کارکنانشان فراهم می‌کنند تا آن‌ها بتوانند با توجه به اولویت‌ها و خطوط قرمز، استقلال در کار و تصمیم‌گیری را تجربه کنند. البته برای کارکنان باید حد و مرز واضحی تعیین شود تا بدانند چه زمانی و برای انجام چه کارهایی، نیاز به اخذ مجوز دارند؟ بنابراین تعیین آستانه‌ی اختیارات برای آن‌ها را حین رهبری در زمان کرونا فراموش نکنید.

رهبرانی که با اصول مدیریت در زمان کرونا آشنا نیستند، طور دیگری عمل می‌کنند. آن‌ها به‌جای تدوین فهرستی مشخص و سلسله‌مراتبی از اولویت‌ها، مجموعه‌ای از موارد با اهمیت یکسان را تعیین می‌کنند. به نظر می‌رسد فهرست آن‌ها چیزی شبیه به این باشد: در این زمان، ما باید کارآمد، مؤثر، ایمن، نوآور، سریع، چابک و باکیفیت باشیم! واقعاً چه کسی می‌تواند درک دقیقی از این اولویت‌های شعاری داشته باشد؟ بدترین حالت آن است که رهبران، اولویت‌های کاری مبهم و متناقضی را برای کارکنانشان تعیین ‌کنند.

اتخاذ تصمیمات سخت و تعیین اولویت‌های دشوار، در زمان بحران، بیش از هر شرایط دیگری، موضوعیت و اهمیت پیدا می‌کند. بنابراین حین رهبری در زمان کرونا، این انتخاب‌ها یا اولویت‌ها را تا می‌توانید، برای کارکنان واضح و شفاف کنید. تعیین اولویت‌های شفاف در شرایط بحران و آشفتگی، مبنای عمل مناسبی را در اختیار کارکنان قرار می‌دهد. هرچند که دستیابی به فهرستی از این اولویت‌های واضح و درعین‌حال، راهنما، بعضاً کاری بسیار دشوار است.

به طور خلاصه، بهترین رویکرد هدایت و رهبری در زمان کرونا آن است که:

• اولویت‌های واضح، متمایز و عملی تعیین کنید
• اطلاعات مناسب و کاربردی را در اختیار کارکنان قرار دهید
• با کاهش تمرکز قدرت تصمیم‌گیری در رأس سازمان و تفویض آن به سطوح پایین‌تر، کارها را با سرعت، کارایی و اثربخشی بیشتری انجام دهید

2. از روش‌هایی غیر از روش‌های دوحالتی برای حل مسائل استفاده کنید

یکی دیگر از مسائل مهم در خصوص رهبری در زمان کرونا، چگونگی فرایند تصمیم‌گیری سازمان است. برای حل مسائل، از روش‌های دوحالتی اجتناب کنید. رویکرد "سیاه/ سفید" و "همه‌/ هیچ" را کنار بگذارید! بعضی افراد بالأخص نوجوانان تمایل زیادی به استفاده از رویکرد دوحالتی یا اصطلاحاً "باینری" در حل مسائلشان دارند. "ماندن یا جدا شدن"، "عاشق بودن یا متنفر بودن" و مواردی از این دست، همه و همه مثال‌هایی از این نوع رویکرد هستند.

اگر رهبران بتوانند برای حل مشکلات، از خودشان تدبیر و خلاقیت نشان دهند، تقریباً همیشه گزینه‌های سوم و چهارمی هم برای انتخاب وجود دارد. به‌عنوان‌مثال، اغلب رهبران معمولاً شرایط تصمیم‌گیری در مورد حفظ یا اخراج یک کارمندِ ناهنجار را تجربه می‌کنند. آن‌ها به این فکر می‌کنند که آیا باید آن کارمند را به بهای از دست دادن یکی از سرمایه‌های انسانی سازمان، اخراج کنند یا با پذیرش ریسک حاشیه‌هایش، او را در سازمان نگه دارند؟ اما آیا گزینه‌های دیگری وجود ندارد؟

اگر به اندازه کافی درباره مشکلاتی مثل این و راهکارهای آن‌ها فکر کنید، خواهید دید که در اکثر اوقات، گزینه‌هایتان به "یا اخراج" و "یا به خطر انداختن کسب‌وکار" محدود نیست. در این بین گزینه‌های دیگری هم مثل کاهش ساعات کاری آن کارمند یا بررسی گزینه‌های بازنشستگی قبل از موعد و ... وجود دارند که می‌توانید روی آن‌ها فکر کنید.

ایجاد تیم‌های خلاقی که برای حل مسائل در شرایط بحرانی، از رویکرد دوحالتی پیروی نمی‌کنند، می‌تواند ضمن افزایش بهره‌وری و ایجاد ارزش بیشتر برای مشتریان و ذینفعانِ مضطرب و تحت‌فشار، به انسجام و پایداری روابط بین اعضای سازمان منجر شود.

3. صادق، همدل، شفاف و ساده باشید

برای رهبری در زمان کرونا لازم است کیفیت روابطتان با کارکنان را ارتقا دهید و در این مسیر، باید رویکردی شفاف، صادقانه، همدلانه و ساده را اتخاذ کنید. البته این شاید بدیهی به نظر برسد اما این امر، چیزی از اهمیت موضوع کم نمی‌کند. ما در دوره‌ای زندگی می‌کنیم که حجم انبوهی از اطلاعات، با سرعت بسیار زیاد از منابع مختلف، در حال انتشار هستند و به صحت و اعتبار بخش چشمگیری از این اطلاعات، نمی‌توان اعتماد کرد.

بنابراین به‌عنوان یک رهبر، منبع اطلاعاتیِ معتمد و موثقی برای کارکنانتان باشید. به یاد داشته باشید که در هر فرایند ارتباطی، درک صحیح مخاطب از گفته‌هایتان، به‌مراتب بیشتر از چیزهایی که می‌گویید، اهمیت دارد و به همین علت، در وهله اول باید روی کیفیت درک مخاطب متمرکز شوید. بنابراین مهم است بدانیم که یک فرایند ارتباطی، قبل از آنکه یک فرایند ارتباطی باشد، یک فرایندی ادراکی است. به همین دلیل، تأکید و توجه بر آنچه مخاطب از گفته‌هایتان استنباط می‌کند، در شرایط بحرانی، ناپایدار و غیرقابل‌پیش‌بینی، اهمیت دوچندانی دارد. برای برقراری چنین ارتباطی، استفاده از قاعده ۱۰×۱۰×۱۰ می‌تواند مفید باشد؛ بنا به این قاعده: هر موضوع را ۱۰ بار به ۱۰ شیوه مختلف برای افراد توضیح دهید تا ۱۰% از آن را که مهم‌ترین بخش آن است، درک کنند!

آشفتگی، هراس، کج‌فهمی و مواردی از این قبیل، در یک فرایند ارتباطی مؤثر آن هم درباره موضوع رهبری در زمان کرونا، جایی ندارند. ارتباط مؤثر به معنای بیان و تشریح واضح این است که چه کارهایی، چطور و در چه زمانی باید انجام شوند و قاعده ۱۰×۱۰×۱۰ در این مسیر کمکتان می‌کند. یادتان باشد در شرایط خاص و ناپایدار که همه چیز تغییر می‌کنند، تا وقتی به خاطر تکرار مکرر نکات مهم، احساس خفگی نکنید، احتمالاً هنوز نتوانسته‌اید آن‌قدر که لازم است، ارتباط خوبی با مخاطب برقرار کنید!

4. داستان‌ها را بنویسید

یکی از وظایف مهم رهبری در زمان کرونا، ثبت وقایع است. داستان‌های عملکرد اعضا و تیم‌های کاری را برای غلبه بر مشکلات ناشی از شیوع ویروس کرونا، یادداشت کنید. افراد در شرایط بحرانی، قادر به انجام کارهای شگفت‌انگیزی هستند. بنابراین ماجرای اقدامات شگفت‌انگیز کارکنانتان را با جزئیات، ثبت نموده و تا جایی که ممکن است، از خلاصه‌نویسی بپرهیزید.

مثلاً داستانِ تلاش ستودنیِ فلان کارمندتان در بخش IT را بنویسید که در فلان تاریخ، تا صبح و به کمک بیشتر از 10 فنجان قهوه، بیدار ماند تا بتواند امکان دسترسی از راه دور سایر کارکنان به اتوماسیون اداری سازمان را فراهم کند. این یادداشت‌ها علاوه بر ارزش معنوی بی‌نظیرشان، بعدها می‌توانند در صورت وقوع مجدد شرایط غیرعادی، یک منبع الهام و یک بمب انگیزشی فوق‌العاده برای کارکنان باشند. پس اهمیت این اقدام را حین رهبری در زمان کرونا، دستکم نگیرید!

سخن آخر

رهبری در زمان کرونا و اساساً در هر موقعیت بحرانی و نامتعارف دیگر، به مسئولیت سنگین‌تری تبدیل می‌شود. در واقع شاید به واسطه بروز همین موقعیت‌های خاص باشد که بتوان فرق بین یک رهبر خوب از یک رهبر بد را تشخیص داد. در این مطلب چهار نکته کلیدی را با شما همراهان خوبمان در میان گذاشتیم که به‌واسطه آن‌ها می‌توانید رهبری در زمان کرونا را به فرایندی اثربخش‌تر تبدیل کنید.

نسخه صوتی این پست را بشنوید