«نُصْرَتِی لَكُمْ مُعَدَّةٌ حَتَّى یُحْیِیَ اللَّهُ دِینَهُ بِكُمْ» 🔸تلاشگر در مسیر تمدن نوین اسلامی 🔸علاقه مند به حکمرانی رسانه و فضای مجازی 🔸پیگیر فناوری های نوین
آموزش سواد رسانه ای به کودکان
آموزش سواد رسانه ای به کودکان
حضور در فضای مجازی و استفاده از ابزارها و امکانات متنوع آن برای خانواده و فرزندان دلبندمان امری اجتناب ناپذیر است، پس چه خوب است قبل از آنکه فرزندانمان را تنها و بدون آمادگی در این فضا رها کنیم، فرصت ها و تهدیدات فضای مجازی را بشناسیم و خانواده خود را برای بهترین بهره برداری آماده کنیم. انجمن خانواده و اینترنت در راستای ایفای نقش اجتماعی خود با طراحی دوره های آموزشی متنوع در حوزه های مختلف ایمنی خانواده و کودکان در اینترنت به شما کمک می کند مهارت و دانش کافی در این خصوص را کسب نمایید.
مقدمه
بخش اول
مقدمه
حجم اطلاعات جهان بین سا‌ل‌های ۲۰۱۳ تا ۲۰۲۰ میلادی ۱۰ برابر افزایش می یابد. به‌طوری‌که در حال حاضر هر خانواده به طول میانگین سالانه اطلاعاتی معادل حافظه داخلی ۶۵ دستگاه گوشی هوشمند آیفون با حافظه داخلی ۳۲ گیگابایت تولید می‌کند.
این در حالی است که پیش‌بینی می‌شود که اگر روند یاد شده به همین صورت ادامه پیدا کند در سال ۲۰۲۰ میلادی میانگین حجم اطلاعات سالانه که یک خانواده تولید می‌کند به‌اندازه ۳۱۸ دستگاه گوشی هوشمند آیفون با حافظه داخلی ۳۲ گیگابایت شود. (رایورز)
اهمیت موضوع :
زندگی در چنین دنیایی مهارت‌ها و توانایی‌های مخصوص به خود را می‌طلبد و همان‌طور که والدین تلاش می‌کنند تا با فراهم کردن امکانات تحصیلی، آموزشی و ورزشی فرزندان خود را برای زندگی بهتر آماده کنند، ضرورت دارد توانایی‌های لازم برای استفاده درست از فضای مجازی و اطلاعات موجود در آن را نیز در فرزندان خود فراهم کنند.
انواع سواد
در جهان امروز دیگر نمی‌توان با توانایی در خواندن و نوشتن خود را باسواد دانست چرا که پیچیدگی زندگی موجب شده ما برای زندگی بهتر به انواع سواد و مهارت نیاز داشته باشیم سوادهای که می‌توان در قالب‌های زیر بیان کرد:
تعریف سواد رسانه ای
سواد رسانه‌ای (Media Literacy) در یک تعریف بسیار کلی عبارت است از یک نوع درک متکی بر مهارت که بر اساس آن می‌توان انواع رسانه‌ها و انواع تولیدات آن‌ها را شناخت و از یکدیگر تفکیک و شناسایی کرد.
سواد رسانه‌ای می‌تواند به مخاطبان رسانه‌ها بیاموزد که از حالت انفعالی و مصرفی خارج شده و به معادله متقابل و فعالانه‌ای وارد شوند که در نهایت به نفع خود آنان باشد. به عبارت دیگر، سواد رسانه‌ای به مخاطب کمک می‌کند تا از سبد رسانه‌ها به شکلی درست و هوشمندانه استفاده کند.
بخش دوم
ضرورت توجه والدین به مفهوم سواد رسانه‌ای
خانواده‌ها با حجم عظیمی از رسانه‌ها و کالاهای فرهنگی مواجهه‌اند که توجه ویژه به سواد رسانه‌ای، به انتخاب و استفاده آگاهانه خانواده‌ها در مصرف رسانه‌ها و کالاهای فرهنگی در محیط خانواده کمک می‌کند و موجب می‌شود که والدین هر فیلم، بازی، پویانمایی و یا رسانه مجازی را صرفاً به دلیل جذاب و سرگرم کننده بودن برای فرزندان خود خریداری و یا در منزل استفاده نکنند و در انتخاب هر رسانه و کالای فرهنگی هم به میزان سودمندی تربیتی آن و هم به ویژگی‌های رشدی فرزندان خود توجه کنند.
آثاراستفاده نادرست نوجوانان از کالاهای فرهنگی
- آسیب‌های جسمی
- آسیب‌های اخلاقی
- آسیب‌های اعتقادی
- افت تحصیلی
- خطر مواجهه با درندگان سایبری
- خطر مواجهه با قلدری اینترنتی
- نقض حریم خصوصی آن‌ها در فضای مجازی
- به خطر افتادن امنیت کودکان در فضای مجازی
- خطر مواجهه با محتوای غیراخلاقی
- چاقی مفرط به جهت کم شدن تحرک و ورزش و بازی‌های فعال؛
- آثار استفاده نادرست نوجوانان از کالاهای فرهنگی
- کاهش قدرت درک حقایق مانند مرگ
- از بین رفتن زشتی برخی رفتارها
- آموختن کلمات زشت و ناپسند
- دیدن رفتارهای سریع که باعث می‌شود قدرت تصمیم گیری در کودک کاهش یابد.
- زمان و صرف آن برای کودک بی‌معنا می‌شود
- عدم مهارت در تمایز قائل شدن میان دنیای مجازی و دنیای واقعی
- فراموش کردن شخصیت واقعی خود و از بین رفتن انگیزه لازم برای ساختن آینده واقعی خود
بخش سوم
پیچیدگی‌های آموزش سواد رسانه‌ای به کودکان
انتقال مفاهیم سواد رسانه‌ای به کودکان و نوجوانان دارای پیچیدگی‌ها و ظرافت مخصوص به خود است و اگر به این موضوع توجه نشود افزایش سواد اتفاق نخواهد افتاد و تأثیر اقدامات رضایت بخش نمی‌شود.
مهارت های ضروری سواد رسانه‌ای
بر مبنای آنچه گفته شد انتقال مفاهیم و مهارت‌های سواد رسانه‌ای به کودکان و نوجوانان امری ضروری و مهم است که می‌بایست با شناخت دقیق نیازهای رسانه‌ای، سطح درک و تحلیل کودکان و نوجوانان، خلقیات و روحیات آن‌ها انجام شود.
دسته بندی مهارت های ضروری سواد رسانه
دسته بندی مهارت های ضروری سواد رسانه ای برای کودکان و نوجوانان
آنچه کودکان و نوجوانان باید در مورد سواد رسانه‌ای بدانند
- مهارت‌های عمومی کار با رایانه
- مهارت‌های کلیدی استفاده از نرم افزارهای اداری مانند Office
- مهارت‌های استفاده از اینترنت
- مهارت‌های کنترل مخاطرات امنیتی در اینترنت.
- آشنایی با آسیب‌ها و مخاطرات تهدید کننده کودکان و نوجوانان در فضای مجازی
- آشنایی با انواع بازی‌های رایانه‌ای و دسته‌های آن‌ها
- آشنایی با نظام سنی بازی‌های رایانه‌ای و ضرورت توجه به آن
- آشنای تأثیرات مثبت بازی‌های رایانه‌ای و نقش آن‌ها بر افزایش مهارت‌های جسمی، علمی و تفکری
- آشنایی با آسیب‌های ناشی از استفاده‌ی غیر صحیح از بازی‌های رایانه‌ای
- آشنایی با امکانات و قابلیت‌های فضای مجازی برای زندگی بهتر
- آشنایی با کالاهای فرهنگی
- آشنایی با انواع رسانه و کارکردهای آن‌ها
آشنایی با تأثیر رسانه بر روی جامعه و افراد
- آشنایی با روش‌های مواجهه با اخبار منتشر شده در رسانه‌ها و لزوم تفکر انتقادی در برابر آن‌ها
- آشنایی با روش‌های تبلیغ
- آشنایی با مفهوم بازیگری و تفاوت شخصیت اصلی افراد باشخصیت آن‌ها در فیلم‌ها و سایر برنامه‌های فناوری و رسانه؛
- آشنایی با تفاوت میان دنیای واقعی و دنیای مجازی و تلاش برای تمایز این دو دنیا؛
- آموزش روش نقد کردن برنامه‌های رسانه‌ای و فناورانه؛
- آموزش کسب اطلاعات صحیح در دنیای واقعی و دنیای مجازی و مباحث مرتبط با آن
- آموزش روش تشخیص شایعه از خبر
نتیجه گیری
بیشتر والدین سعی می‌کنند تا فرزندانشان آموزش‌های مختلف مانند آموزش‌های درسی، موسیقی، زبان خارجی، مهارت‌های ورزشی و … را بیاموزند تا از این طریق برای زندگی بهتر در بزرگ‌سالی آماده شوند و بتوانند به‌صورت مستقل زندگی خود را مدیریت کنند.
یکی از آموزش‌های ضروری و متناسب با شرایط کنونی زندگی انسان و غلبه فضای مجازی بر بسیاری از امور زندگی برای همه و به‌خصوص کودکان و نوجوانان، آموزش سواد رسانه‌ای و مهارت‌های مرتبط با آن است. چراکه بخش زیادی از زندگی روزمره ما را تعامل با انواع رسانه‌ها تشکیل می‌دهد.
این مهارت‌ها به فرزندان ما کمک می‌کند تا بتوانند از بین حجم انبوه اخبار و اطلاعاتی که از سوی رسانه‌های به آن‌ها داده می‌شود اخبار صحیح را از ناصحیح تشخیص دهند و خود را در برابر آسیب‌های ناشی از مواجهه با داده‌های نا ثواب مصون بدارند.
مطلبی دیگر از این انتشارات
چرخه پیشگیری و مقابله با خطرات فضای مجازی برای کودکان و نوجوانان
مطلبی دیگر از این انتشارات
اخبار جعلی در پاندمی کرونا ، اینفودمیک
مطلبی دیگر از این انتشارات
تأثیر فضای مجازی بر لبههای گسست اجتماعی