مشاهدات کسی که به تماشا ایستاده | تحلیلگر داده
۱۵ راز افشا شده از گزارش آپارات که هر کسبوکار آنلاینی به آن نیاز دارد
[این مطلب بازنشر پستی است که در مردادماه ۱۳۹۶ در سایت اصفهانپلاس منتشر کرده بودم]
در مراحل مختلفی از تصمیمگیری برای کسبوکارها، چه استارتاپها و چه کسبوکارهای جاافتاده، نیازمند دادههای خاصی هستیم که فرایند ثبت، جمعآوری و نمایش آنها از حد و حدود کسبوکار ما خارج است. این دادهها معمولا بسیار کلی و عمومی هستند ولی به دلیل جامعیت و تاثیرگذاری در ترندهای کلی رفتاری کاربران و وضعیت بازار، تاثیر بسزایی در میزان موفقیت فعالیتها و تصمیمگیریهای ما دارند.
این دادهها بسیار ارزشمند بوده و به جز چند کسب و کار تکشاخ کسی نمیتواند به آنها دسترسی داشته باشد. شاید در ایران معدود شرکتهایی مانند دیجیکالا، کافهبازار، اپراتورهای تلفن همراه و … بتوانند لابهلای انبوه دادههای خود چنین دادههای رمزآلودی را پیدا کرده و در تصمیمگیریهای خود به عنوان یک مزیت رقابتی نسبت به کسب و کارهای کوچکتر استفاده کنند. قطعا بخش مهمی از این دادهها جزو داراییهای ارزشمند آنها محسوب شده و اگر نسبت به این داراییها آگاه باشند معمولا با استخدام تحلیلگران داده (Data Analyst) سعی در اکتشاف، جمعبندی و بکارگیری آنها در عرض سازمان خواهند داشت.
یکی از این کسب و کارهای فراگیر که اخیرا بنا به رتبهبندی الکسا برترین سایت ایرانی شده، آپارات است. آپارات سرویس محبوب اشتراک ویدیو در ایران است که در غیاب اجباری یوتیوب توانسته جایگاهی بسیار بالا در انتشار محتوای وب فارسی به دست آورد.
آپارات اخیرا در پی شکستن رکورد پخش ۱۰.۵ میلیون پخش ویدیو موفق در روز، گزارشی را تهیه و در سایت خود منتشر کرده است (لینک گزارش-ممکن است در آینده در دسترس نباشد). دادههای منتشر شده در این گزارش برای بسیاری از کسب و کارهای کوچکتر حکم طلا را دارند. آپارات دانسته یا ندانسته بسیاری از سنجههای مهم کاربران اینترنت ایران را منتشر کرده و رازهای مهمی را افشا کرده است.
من در ادامه مطلب به صورت موردی دادهها و بینشهای مهمی را که میتوان از این گزارش استنتاج کرد، بیان میکنم تا در آینده در صورت خارج شدن این صفحه از دسترس کاربران در سایت آپارات بتوان به آنها دسترسی داشت. شایان ذکر است که تمامی این دادهها مربوط به دوره زمانی حاضر (مرداد ۹۶) بوده و در صورت گذشت زمان طولانی از این تاریخ ممکن است برخی از آنها اعتبار خود را از دست بدهند.
من در این مطلب سعی کردهام بر اساس دادههای منتشر شده و با توجه به نسبتها و اعداد اعلام شده، استنتاجهایی را فراتر از حوزه آپارات و برای کل کاربران اینترنت ایران انجام دهم. بسیاری از این استنتاجها از قواعد و اصول سادهی ضرب و تقسیم به دست آمدهاند. گرچه از هیچ روش پیچیدهای برای این کار استفاده نکردهام ولی ممکن است خطاهایی را چه در پیشفرضها، چه در محاسبات و چه در نتیجهگیریها مرتکب شده باشم که قطعا با تذکر و نظر دوستان امکان اصلاح آنها وجود دارد.
مبنای بسیاری از موارد نتیجه گرفته شده، بر این فرض اولیه استوار است که آپارات (طبق گزارش مذکور) ماهیانه به حدود ۷۰٪ از کاربران اینترنت ایران خدمات ارائه میدهد. این عدد آنقدر بزرگ و قابل توجه است که هر نسبت درونی آن را بتوان به کل جامعه اینترنتی ایران تعمیم داد. مثلا اگر آپارات میگوید ۷۶٪ کاربران فعال آپارات از کاربران موبایل هستند، همین سهم را میتوان به کل کاربران اینترنت ایران تعمیم داده و نتیجهگیری کرد که ۷۶٪ کاربران ایرانی از موبایل برای دسترسی به اینترنت و محتوای آن استفاده میکنند. این سهم ۷۰٪ی در کنار تعداد کل کاربران اینترنت ایران که رسما توسط مرکز آمار در سال ۹۵ اعلام شدهاست ما را به عددی میرساند که میتواند یک عدد معتبر از تعداد کاربران اینترنتی موبایل در ایران باشد.
در واقع ۲۹ میلیون بازدیدکننده منحصربهفرد و نسبت آن با کل کاربران آنلاین ایران طبق گزارش اسفند ۱۳۹۵ مرکز آمار ایران مبنای اصلی بسیاری از استدلالهای آتی در این نوشته است. این در حالی است که گزارش آپارات مشخص نکرده آیا همه این ۲۹ میلیون نفر از کاربران داخلی بودهاند یا نه! به نظر چنین نیست در نتیجه بخشی از این ۲۹ میلیون کاربر ماهانه احتمالا خارج از کشور هستند. در نتیجه بخشی از آمار گزارش آپارات دقت کافی نداشته و این امر منجر به پایین آمدن اعتبار استنتاجهای این نوشته نیز میشود. در هر صورت فرض اولیه گزارش آپارات و تبعا این نوشته آن است که تمام این ۲۹ میلیون نفر جزو کاربران داخلی ایران هستند.
در ادامه ضمن تشکر از آپارات برای افشای این رازها نظر شما را به مطالعه آنها جلب میکنم.
۴ راز درباره وضعیت بازار ویدئو در ایران
۱- ویدئو مهمترین فرمت رسانهای در ایران شده است
ذائقه ایرانیان نیز بالاخره منطبق بر ذائقه جهانی شده است. کسب مقام اول آپارات در سایت الکسا (وبسایتهای ایرانی در این تاریخ: مرداد ۱۳۹۶) این واقعیت را نشان میدهد که تماشای محتوای تصویری به صورت فیلم، ویدئو کلیپ و… سهم مهمی در گذران وقت ایرانیان در دنیای آنلاین دارد. این واقعیت در کنار این داده که ویدئوهای تفریحی بیشترین سهم موضوعی را در آپارات دارند نشان میدهد یکی از مهمترین کاربردهای اینترنت در ایران، دسترسی و تماشای محتوای ویدیویی تفریحی برای گذران اوقات فراغت است.
شاید بتوان دو دلیل عمده را برای این امر بیان کرد. اول افزایش سرعت و کیفیت اینترنت در سالهای اخیر در ایران است. دوم محدودیت در دسترسی به محتوای ویدیویی سنتی (تلویزیون) در ایران. در هر حال تصمیمگیران و تحلیلگران کسب و کار به خصوص در حوزه بازاریابی محتوی باید بدانند که اگر وارد حوزه ویدئو نشوند در بخش بزرگی از اوقات سپری شده در دنیای آنلاین محروم خواهند بود.
۲- آپارات پیشرو بلامنازع بازار پخش ویدئو در ایران است
یوتیوب ۱٫۵ میلیارد بازدیدکننده منحصربهفرد در ماه دارد. اگر نسبت جمعیت ایران به کل جهان را تنها مبنای مقایسه در نظر بگیریم، حجم بازار در ایران باید عددی نزدیک به ۱۵ میلیون باشد. (جمعیت ایران ۱ درصد از جمعیت کل جهان است) با این حساب ۲۹ میلیون بازدیدکننده منحصربهفرد حتی اگر بخشی از آن مربوط به کاربران خارج از کشور باشد باز نشان میدهد آپارات توانسته تقریبا تمام بازار ویدئو در ایران را از آن خود کند.
پس برای همکاری تجاری، انتشار محتوای ویدیویی و بازاریابی گزینهای بهجز آپارات را انتخاب نکنید.
۳- سرعت رشد بازار پخش ویدئو از سال ۲۰۱۴ کاهش پیدا کرده و این حوزه در حال اشباع است
با نگاهی به سرعت رشد تعداد بازدید روزانه در آپارات طبق نمودار زیر متوجه میشویم که سرعت رشد از سال ۲۰۱۴ کمتر شده است.
گرچه نمودار “آمار بازدید” در نگاه اول فریبنده و جذاب است ولی نرخ رشد نشان میدهد که از سال ۲۰۱۴ به بعد کشش بازار نسبت به رشد در این حوزه کمتر شده و به قول معروف حجم بازار به سمت اشباع پیش رفته است. دلیل دیگر این کاهش نرخ رشد را شاید بتوان در جایگزینی تلگرام به عنوان یک سرویس پیامرسان قوی از سال ۲۰۱۴ به بعد دانست. تلگرام گرچه سرویس کاملا متفاوتی از آپارات است ولی به وضوح مهمترین رقیب آپارات در انتشار و اشتراکگذاری ویدئو در ایران است. کافیست نگاهی به کانالها و گروههای تلگرامی که عضو هستید بیندازید و تعداد ویدئوهایی را که در طی روز از طریق تلگرام تماشا میکنید با تعداد دفعاتی که همین کار را از طریق سایت آپارات انجام میدهید مقایسه کنید.
ولی همچنان نمیتوان این را به معنای بد برای آپارات تفسیر کرد چرا که در نبود رقیب جدی آپارات سهم عمده این بازار را در اختیار گرفته و به کل بازار سرویس داده است. این خبر بدی است برای رقبای آپارات و کسانی که سودای گرفتن بخشی هر چند کوچک از این بازار را در سر دارند. (نرخ رشد به میزان افزایش سنجه در مقایسه با دوره قبل گویند).
در هر صورت هرگز به دنبال راهاندازی یک سرویس مشابه و جنگ برای کسب مقام اول این حوزه نروید یا اگر میروید همانند یک چریک آنچنان روی حوزه خاصی تمرکز کنید که آپارات با آن حجم گستردگی و ارتش منظم نتواند به راحتی خود را برای مقابله شما سازماندهی کند.
۴- ۷۰ درصد از کاربران اینترنت ایران در ماه حداقل یکبار ویدئو میبینند
این یعنی تقریبا همه به محتوای ویدیویی دسترسی دارند. دیوایسها و سرعت اینترنت اکثر کاربران نسبت به دانلود و پخش ویدئو مناسب بوده و دیگر کمتر کسی دغدغه حجم مصرفی را در ازای تماشای ویدئو دارد. ۲۹ میلیون نفر کاربر فعال ماهانه که معادل ۶۷٫۴% کل جمعیت کاربران اینترنت کشور است (بر اساس گزارش اسفند ۱۳۹۵ مرکز آمار ایران). این رقم طبق آخرین گزارشها در سطح جهان برابر با ۶۹% (لینک) است. شباهت این دو عدد به هم تا حد زیادی اعتبار آمار آپارات را نشان میدهد.
بنابراین با اطمینان خوبی میتوان گفت از هر ۱۰ نفر حداقل ۷ نفر یک ویدئو در ماه (حداقل از طریق آپارات) تماشا میکنند. میانگین تعداد ویدئوی تماشا شده در ادامه بیان شده است.
چهار راز درباره سنجههای کلیدی فعالیت کسبوکارها در آپارات
۵- میانگین نرخ بازدید هر کانال در آپارات ۳۵ بازدید در روز است
با توجه به دادههای مربوط به سایر فعالیتهای کاربران میتوان مقادیر زیر را برای سنجههای ارزیابی فعالیت (ماهیانه) در آپارات در نظر گرفت:
به این معنا که اگر شما در آپارات به عنوان یک کسب و کار در حال فعالیت هستید، از نرخهای فوق میتوانید برای ارزیابی میزان موفقیت کانال خود در آپارات استفاده کنید. ویدئوهای کانال شما باید به طور میانگین روزانه ۳۵ (ماهیانه ۱۰۵۰) بازدید داشته، ۲۲ بار لایک بخورند، حداقل یک کامنت بگیرند و حدود ۲۰۰ بار دانلود شوند. اگر نرخ فعالیت کانال شما در این حدود است یعنی فعالیت کانال شما نزدیک به میانگین سایر کانالهاست.
نکته مهم دیگر در این آمار، بالا بودن تعداد دانلود ویدئو نسبت به لایک و کامنت است. تجربه کاربری آپارات تمرکز کمی در افزایش لایک و کامنت دارند. در واقع خصلت “شبکه اجتماعی” بودن آپارات ضعیف است و در مقابل وجه تمایز آپارات با یوتیوب در ارائه امکان دانلود ویدئو بیشتر مورد توجه کاربران آن قرار گرفته است.
۶- نرخ تماشای ویدئو در آپارات ۵۰ درصد است
از هر دو نفر که به صفحه یک ویدیو وارد میشوند یک تماشای موفق اتفاق میافتد. در واقع نرخ تماشای ویدئو ۵۰ درصد است. (نرخ تماشا: چند درصد از افرادی که صفحه یک ویدئو را باز میکنند آن را میبینند). این عدد از تقسیم ۲۱ میلیون بازدید روزانه صفحات بر ۱۰.۵ میلیون بازدید موفق ویدئو به دست آمده است. (فرض اساسی: کاربر فعال یعنی کسی که تماشای موفق ویدئو دارد)
۷- هر کاربر فعال به طور میانگین ماهیانه ۶۵ دقیقه ویدئو در آپارات تماشا میکند
هر کاربر فعال به طور میانگین ماهیانه ۶۵ دقیقه ویدئو در آپارات تماشا میکند. که با فرض هر ویدئو ۶ دقیقه یعنی ۶.۵ ویدئو در ماه. این عدد از تقسیم ۶۳ میلیون دقیقه نمایش ویدئو در روز (حجم ماهیانه: ۱٫۸۹ میلیارد دقیقه در ماه) بر تعداد کل کاربران فعال (۲۹ میلیون نفر) به دست آمده است.
یک راز درباره ذائقه مصرف محتوا در ایران
۸- ایرانیان بیشتر دنبال محتوای تفریحی و خبری هستند.
مردم ایران بیشتر دوست دارند به چه محتوایی دسترسی داشته باشند؟ دنبال چه موضوعاتی میگردند و تولید محتوا یا سرویس در چه حوزهای از قبل بازار مناسب خود را دارد؟ پاسخ به این سوال مهم در نمودار زیر به خوبی پیداست.
طنز یا بهتر است بگویم محتوای تفریحی با ۱۵.۱٪ مقام اول را دارد. خبری در رتبه دوم و حوادث در مقام سوم قرار گرفتهاند. موسیقی، ورزشی و کارتون هم در سطح دوم علاقهمندی مردم ایران قرار دارند. در نمودار زیر میتوان محبوبیت موضوعات مختلف را به خوبی با هم مقایسه کرد:
۲ راز درباره خصوصیات کاربران اینترنت در ایران
۹- دهه شصتیها (نسل هزاره) همچنان مهمترین کاربران اینترنت در ایران هستند
گرچه این آمار کمی بدیهی به نظر میآید ولی رسمی بودن انتشار آن از طرف یکی از پربازدیدترین سایتهای ایرانی میتواند گواه خوبی بر صحت بسیاری از ادعاها و تصورات ما باشد. اکثر کاربران ایرانی اینترنت در بازه سنی ۲۵ تا ۳۴ سال هستند. یعنی دقیقا کسانی که در دهه ۶۰ به دنیا آمدهاند. کسانی که در دنیا معروف به نسل هزاره بوده و مهمترین کاربران اینترنت در همه جای دنیا هستند. کاربران زیر ۲۴ سال در رتبه دوم قرار دارند و احتمالا سرعت رشد سهم آنها بیشتر از بقیه گروههای سنی در آینده باشد.
طبق ادعای آپارات در این گزارش، ۲۹ میلیون کاربر فعال آپارات در یک ماه برابر با ۶۷٫۰۴ درصد کل کاربران اینترنت است. در این صورت کل کاربران فعال اینترنت در ایران برابر است با ۴۳۲۵۷۷۵۷ نفر. (که از گزارش مرکز آمار ایران به دست آمده است). اگر فرض کنیم توزیع سنی کاربران آپارات را میتوان به کل کاربران اینترنت تعمیم داد در این صورت با توجه به دادههای ارائه شده میتوان ترکیب جمعیتی کاربران اینترنت را چنین برآورد کرد (منبع آمار مربوط به یوتیوب):
در نمودار زیر سهم بازههای سنی آپارات با یوتیوب مقایسه شده است.
۱۰- کاربران ایرانی بیشتر از چه سرویسدهندههای اینترنتی استفاده میکنند؟
پاسخ به این سوال ورای دعواهای بازاریابی و برندینگ و آمارهای مختلف در نمودار زیر به خوبی نمایان است:
رای بسیاری از کسب و کارها چه از لحاظ فنی و چه از لحاظ بازاریابی مهم است بدانند کاربران از چه سرویسدهندههایی برای اینترنت خود استفاده میکنند. در این میان ایرانسل مخابرات و همراه اول تقریبا قابل پیشبینی هستند ولی از میان سایر سرویسدهندههای خصوصی به وضوح میتوان دید شاتل و آسیاتک مقامهای بهتری دارند.
اگر آپارات سهم درصدی هر یک را منتشر میکرد میتوانستیم به صورت حدودی تعداد کاربران هرکدام از سرویسدهندههای اینترنت در ایران را برآورد کنیم.
۴ راز درباره ابزارهای مورد استفاده کاربران اینترنت در ایران
۱۱- موبایل در حال بلعیدن وب است
بله دقیقا با همین شدتی که گفتم؛ موبایل همه چیز را بلعیده است. بخش مهمی از کاربران ایرانی، اینترنت را اولین بار با موبایل تجربه کردهاند. آمار برتری موبایل مدتهاست نقل محفل همه کسب و کارها شده است. حالا میتوان با اطمینان به یک آمار موثقتر و جامعتر تکیه کرد:
۱۲- اندروید با اختلاف رهبر بازار سیستمعامل کاربران اینترنت است.
با توجه به برتری موبایل در نزد کاربران ایرانی، دادههای زیر چندان دور از انتظار نیست.
حدود ۴ میلیون دستگاه iOS و ۳۱ میلیون دستگاه اندرویدی در ایران وجود دارد. در نتیجه میتوان نتیجه گرفت که اندرویدیها تقریبا ۷٫۶ برابر آیاواس ها هستند.
۱۳- اپل در بهنگام نگهداشتن کاربرانش موفقتر از اندروید و ویندوز است
سهم نسخههای مختلف هر یک از سیستمعاملها عبارت است از:
همانطور که مشاهده میشود کاربران اندروید در ایران هنوز به اندروید ۷ مهاجرت نکردهاند. شاید بخشی از دلیل این امر محدودیتهایی است که موبایلهای اندروید در بهنگامسازی سیستمعامل خود دارند. از طرفی انتظار میرود بخش مهمی از افرادی که از لحاظ فناوری کمتر حرفهای هستند از دستگاههای اندروید استفاده کنند و از این رو کمتر به دنبال بهنگامسازی سیستمعامل خود باشند.
این در حالی است که در مورد سیستمعامل iOS وضعیت به کلی فرق میکند. قابلیت عالی دستگاههای اپل در بهنگامسازی سیستمعامل به خوبی در نمودار مربوطه نمایش داده شده است. اکثر کسانی که از محصولات اپل استفاده میکنند سیستمعامل خود را به آخرین نسخه آن (۱۰) ارتقا دادهاند.
بنابراین برنامهسازان اندروید کار سختتری در ساخت برنامههای سازگار با انواع مختلفی از نسخههای سیستمعامل اندروید دارند. در حالی که برنامهسازان iOS با خیال راحت میتوانند برنامه خود را تنها روی آخرین نسخه آن توسعه دهند.
قصه ویندوز کمی متفاوتتر از اندروید و iOS است. کاربران ایرانی بیشتر (تقریبا ۵۷%) از ویندوز ۷ استفاده میکنند. طول عمر ویندوز ۸ کمتر از آن بود که تعداد قابل توجهی از مشتریان را به خود جذب کند و ویندوز ۱۰ هم با وجود امکان آپدیت رایگان چندان مورد توجه کاربران ایرانی قرار نگرفته است.
در این میان عدم وجود داده کافی از نسخههای ویندوزفون قابل توجه است. ویندوزفون همانند وضعیت بد جهانی، در ایران هم چندان مورد توجه کاربران قرار نگرفتهاند.
۱۴- مرورگرها
بسیاری از برنامهسازان آمارهای دیگری از نسبت استفاده از انواع مرورگرها را دارند و از طرفی هر کسبوکار آنلاینی به راحتی با پیگیری آمار تحلیلی کاربران خود میتواند نسبتی از میزان استفاده از انواع مرورگرها را به دست آورد. با این وجود آمار مربوط به آپارات میتواند از اعتبار بالاتری نسبت به باقی سایتها برخوردار باشد.
نسبت و حجم استفاده از انواع مرورگر به طور مستقیم و غیرمستقیم به نوع دستگاه و سیستمعامل کاربران اینترنت بستگی دارد. از طرفی یک کاربر منحصربهفرد ممکن است از طریق چندین مرورگر به اینترنت وصل شود.
همانطور که در آمار فوق میبینید نزدیک به ۷۰ درصد از کاربران ایرانی از مرورگر پرطرفدار گوگل کروم، برای اتصال به اینترنت استفاده میکنند. سرعت و سبکی این مرورگر و دسترسی در تمام سیستمعاملها از مهمترین عوامل محبوبیت این مرورگر است.
از طرفی نسبت تعداد کسانی که از مرورگر سافاری استفاده میکنند به تعداد کل کسانی که iOS دارند نشان میدهد که کاربران آیاواس تمایل بیشتری به استفاده از مرورگر اصلی سیستمعامل خود دارند. در حالی که بسیاری از کاربران اندروید به جای استفاده از مرورگر اصلی این سیستمعامل ترجیح میدهند از مرورگر کروم استفاده کنند.
با توجه به آمار فوق برنامهسازان وب باید کروم را در اولویت اول خود برای توسعه و تست قرار دهند. اندروید، سافاری و فایرفاکس در اولویتهای بعدی قرار دارند و قطعا IE بهتر است هیچ وقت در اولویت قرار نگیرد.
۱۵- عرض صفحه نمایش
آمار مربوط به اندازه صفحه نمایش دستگاهها جزو جالبترین آمار منتشر شده در گزارش فوق است. موبایلها همچنان حرف اول را میزنند. تبلت و دسکتاپ در مقامهای بعدی قرار گرفته است.
این آمار میتواند تا حدودی محبوبیت اندازه صفحات دستگاههای مختلف را برای طراحان و برنامهنویسان وب نشان داده و از آن برای طراحی ریسپانسیو وبسایتها استفاده کنند.
دادهها مهماند
گزارش رکورد ۱۰٫۵ میلیون تماشای موفق آپارات دادههای مهمی را دربردارد که دسترسی و اطلاع از آنها برای بسیاری از کسبوکارهای کوچکتر امکانپذیر نبوده و در عین حال بعضا در توسعه درست و مناسب محصول و خدمات آنلاین بسیار حیاتی و موثر هستند.
قطعا اعتقاد ندارم آپارات در انتشار آمار فوق اشتباه کرده است. این اعداد و ارقام (برخلاف عنوان این مطلب) دادههایی نیستند که برای آپارات حکم راز (مزیت رقابتی) داشته باشند. از طرفی این کار آپارات را برای رشد و توسعه اکوسیستم کسبوکارهای آنلاین بسیار مثبت و موثر میدانم و امیدوارم کسب و کارهای بزرگ دیگر هم در صورت امکان دادههایی از این دست را منتشر کنند.
نمونههایی از گزارشهای کافهبازار را میتوانید در این لینکهامشاهده کنید:
- گزارش های فصلی کافه بازار
- گزارشی از وضعیت شبکه اینترنت کاربران کافه بازار
- گزارش فصل بهار دستگاه های اندرویدی کاربران کافه بازار
بسیاری از استارتاپها در محاسبه حجم کل بازار و تبعا بازار هدف نیازمند آماری کلی از خصوصیات و مدل رفتاری کاربران اینترنت ایرانی هستند و به خاطر نبود آماری دقیق و مورد اجماع مجبورند از حدس و گمان استفاده کنند. آمار منتشر شده در گزارش آپارات و تبعا نتایج گرفته شده از آنها در این مطلب میتواند ذهنیت کلی خوبی به توسعهدهندگان کسب و کارهای آنلاین دهد گرچه شاید دقت و صحت برخی از آنها جای بحث و مجادله داشته باشد.
در نهایت اگر اشتباهی در نتایج فوق میبینید بسیار خوشحال خواهم شد در بخش نظرات آنها را ذکر کنید. از طرفی اطمینان دارم بسیاری از شما با کنجکاوی بیشتر از آنچه من داشتم میتوانید نتایج جالب توجه دیگری از آمار اصلی منتشر شده به دست آورید. در این صورت برای تکمیل مطلب فوق آنها را در بخش نظرات بیان کنید.
مطلبی دیگر از این انتشارات
گزارش ویرگول در سال ۹۷؛ آنچه سال گذشته در ویرگول اتفاق افتاد
مطلبی دیگر از این انتشارات
نابازاریابی، نامحصول، نامشتری
مطلبی دیگر از این انتشارات
رشد استارتاپتان را با این سه مدل دادهمحور تحلیل کنید