همزمان با شش سالگی تلگرام؛ تا امروز بیش از نصف محتوای تولید شده به زبان فارسی، در سرورهای این مسنجر دفن شده و بی مصرف خواهند شد.

این مقاله کوتاه توسط خانم سمیه غلامی و مهران کاظمی نیا نوشته شده است.

The authors of the article are Somayyeh Gholami and Mehran Kazeminia.

وقتی مطلب و یا خبری را در تلگرام پست می کنید، و یا عکس و ویدیویی را در کانال ها و گروههای تلگرامی به اشتراک می گذارید، این محتوا یک پیام خصوصی محسوب می شود. حتی اگر میلیون ها نفر این محتوا را در تلگرام ببینند و آن را بپسندند، باز هم شما در یک محیط مسنجر (پیام رسان) هستید و هیچ موتور جستجویی به محیط مسنجرها دسترسی ندارد. خزنده های گوگل و بقیه موتورهای جستجو اصلا محتوای شما را نخواهند دید، و آن را ذخیره نمی کنند و به هیچ کس هم پیشنهاد نخواهند کرد. البته محتوای شما برای همیشه به عنوان یک پیام خصوصی در سرورهای تلگرام ذخیره می شود، ولی به هیچ جستجوگری در گوگل پیشنهاد نخواهد شد. مثلا اگر محتوای شما کاملترین و بهترین جواب برای پرسش یک جستجوگر در گوگل باشد و میلیون ها نفر قبلا محتوای شما را تحسین کرده باشند، باز هم جستجوگر نمی تواند مطلب شما را در گوگل پیدا کند. تنها روش این است که جستجوگر بتواند وارد تلگرام شود و با دانستن آدرس کانال تلگرامی شما، به مطلب مذکور دسترسی پیدا کند. مسلما این اتفاق کاملا بعید است و به این ترتیب محتوای ارزشمند شما عملا بی مصرف می شود.

محیط یک مسنجر دقیقا مانند محیط ایمیل است. یعنی یک محیط تاریک برای موتورهای جستجو می باشد. تلگرام، واتس آپ و ..... همگی مسنجر هستند و اساسا با یک شبکه اجتماعی مثل فیسبوک تفاوت دارند. برای مثال سالهاست که داخل فیسبوک یک مسنجر فعال شده است، ولی محتوای این مسنجر برخلاف قسمت های دیگر فیسبوک، برای موتورهای جستجو قابل دسترس نیست. پس نتیجه می گیریم که وقتی ما از تلگرام برای کارهای شخصی و خصوصی استفاده می کنیم، هیچ مشکلی وجود ندارد. ولی نباید فراموش کنیم که همه مطالب، تبلیغات و محتوای گروهها و حتی کانال های عمومی که میلیونها نفر عضو دارند، عملا تفاوتی با پیام های خصوصی ندارند و آنها نیز برای همیشه از امکانات موتورهای جستجو بی بهره خواهند بود.


Telegram Analytics
Telegram Analytics


در آگوست سال ۲۰۱۷ یکی از مسئولین دولتی ایران، آمار تکان دهنده ای را بصورت رسمی منتشر کرد. مطابق این گزارش، صرفا تعداد مطالب منتشر شده در کانال های عمومی تلگرام به زبان فارسی، با تعداد محتوای تولید شده در کل سایت های فارسی زبان برابری می کند. به عبارت دیگر نصف محتوای تولید شده به زبان فارسی در قسمت تاریک اینترنت ، یعنی داخل کانال های تلگرام منتشر شده است. حتی حجم محتوای کانال های عمومی تلگرام از آن زمان تا امروز، افزایش بیشتری هم داشته است.

محتوای کانال های تلگرام ، بسیار متنوع است. موضوعاتی مثل تحلیل های اجتماعی، فرهنگ، تاریخ، ادبیات، سینما، موسیقی، عکس، تکنولوژی و…… کانال های زیادی را به خود اختصاص داده اند . حتی معمولا شاعران، نویسندگان، معلم های مدارس ، اساتید دانشگاه ها در رشته های مختلف، کانال اختصاصی خود را دارند. قطعا بسیاری از کانال هایی که ذکر شد، توسط هیچ وب سایتی پشتیبانی نمی شوند. یعنی معمولا نسخه ای از محتوای آنها در هیچ وب سایت و یا حداقل در یک شبکه اجتماعی هم وجود ندارد. متاسفانه تمام این مطالب و همه عکسها و ویدیوهای موجود در این نوع کانال ها ، پس از انتشار برای اعضای کانال و احیانا پس از فوروارد در گروههای دیگر، عملا شانس دیگری برای دیده شدن مجدد نخواهند داشت. زیرا همانطور که گفتیم، موتورهای جستجو به این محتویات دسترسی ندارند، ضمن این که توان جستجو در داخل تلگرام نیز بسیار محدود است.


امکان ایجاد کانال در تلگرام، ربات های مبتنی بر هوش مصنوعی و بقیه قابلیت های این پلتفرم، باعث شده است که تلگرام در حال حاضر، فقط یک مسنجر معمولی نباشد. بلکه عملا تلفیقی از مسنجر و نوع خاصی از شبکه اجتماعی محسوب می شود. البته همانطورکه ملاحظه کردید، تلگرام فقط وقتی یک شبکه اجتماعی کامل محسوب می شود که موتورهای جستجو به محتویات عمومی، دسترسی داشته باشند. همچنین تفکیک مناسبی بین پیام خصوصی و محتوای عمومی بوجود آید. ژانویه امسال در مقاله دیگری، بصورت کامل ماهیت و مفهوم شبکه اجتماعی تلگرام را بررسی کردیم . ضمن اینکه در این مقاله از ضرورت دسترسی موتورهای جستجو به محتویات کانال های عمومی تلگرام نوشتیم. لینک زیر مربوط به نسخه اصلی این مقاله به زبان انگلیسی است. البته داخل مقاله، لینک فارسی نیز موجود است :

The necessity of reconciliation between Telegram messenger and search engines

پس از انتشار این نوع مقالات، خوشبختانه سه ماه پیش تلگرام امکان جدیدی را در اختیار کاربران خود قرار داد تا بتوانند بدون این که وارد تلگرام شوند، فقط محتوای بعضی از کانال های عمومی را روی وب مشاهده نمایند. مسلما این موضوع گام مهمی برای رفع نقص مورد اشاره در تلگرام است. با این که هنوز این امکان برای همه کانال ها موجود نیست و در محیط وب بعضی از انواع فایل ها در دسترس نیستند و ..... باید خوشحال بود که حداقل بخشی از محتوای فارسی زبانان، امکان زنده ماندن را پیدا کرده اند. قبلا راجع به این امکان تلگرام ، دو مقاله کوتاه فارسی نیز نوشته ایم که می توانید مطالعه کنید:

اکنون می توانید بدون این که وارد تلگرام شوید ، کانال های عمومی تلگرام را روی وب مشاهده نمایید.

بدون ورود به تلگرام از محتوای کانال های عمومی کپی بگیرید و .......
بدون ورود به تلگرام از محتوای کانال های عمومی کپی بگیرید و .......


چه باید کرد ؟

اصلا نباید این نقص تلگرام را کوچک دانست. خطر جدی برای بی مصرف شدن حجم بزرگی از محتواهای ارزشمند فارسی وجود دارد و نباید اجازه داد که به سادگی در سرورهای تلگرام دفن شوند. منصفانه نیست که مطالب و پست هایی که با استقبال میلیونی روبرو می شوند ، در صفحات گوگل هیچ جایگاهی نداشته باشند. می دانیم بسیاری از تولیدکنندگان محتوا از روی نا آگاهی ، به موضوع اهمیت نمی دهند. شاید اگر از اهمیت موضوع با خبر باشند ، برای مدیریت محتواهای خود، بهتر عمل نمایند . حتی وقتی مسئولین می خواستند جایگزین برای تلگرام انتخاب کنند ، بدون توجه به اهمیت موضوع ، بازهم می خواستند یک پیام رسان را جایگزین تلگرام کنند .

کاملا مشخص است که اطلاع رسانی بسیار مهم و ضروری است و باید اهمیت و ارزش اطلاعات و محتویات قابل دسترس، بارها تشریح گردد. همه باید بدانند که یک پیام رسان را برای چه موضوعاتی می توانند به کار ببرند، و محیط وب و یک شبکه اجتماعی، چه تفاوتی با پیام رسان دارد. توصیه می شود برای تولید محتوا در تلگرام و هر پیام رسان دیگری ، بصورت همزمان از شبکه های اجتماعی معتبر و یا وب سایت شخصی استفاده گردد. به عبارت دیگر ذخیره یک محتوای ارزشمند در پیام رسان، اصلا کافی نیست. ضمن این که لازم است تولید کنندگان محتوا، اطلاعات خود را راجع به رتبه بندی گوگل و همچنین استفاده مناسب از هشتک و کلمات کلیدی، بالا ببرند.

برای اطلاعات بیشتر راجع به مزایا و معایب تلگرام، می توانید مقاله زیر را نیز مطالعه کنید، لینک فارسی داخل مقاله وجود دارد:

Telegram, Filtering, and Iran floods (The concealment of digital records in Telegram)

به هرحال فراموش نکنید که اطلاع رسانی و یادآوری موضوع مقاله به نزدیکان خود، حتما موثر خواهد بود.

August 27, 2019

Somayyeh Gholami

Mehran Kazeminia



Website: soliset.com