سعید محمدی زاده ، نقد و بررسی فیلم فریادی و دیگر هیچ

سعید محمدی زاده نویسنده ، کارگردان و تهیه کننده اهل لرستان است. او سابقه کارگردانی چندین فیلم کوتاه، مستند، سینمایی و سریال را در کارنامه دارد و همچنین چهار کتاب به نام های آواز سکوت، حمام آخرت، کهنه سربازان و روی جاده نمناک را به چاپ رسانده است. سعید محمدی زاده برنده جوایز معتبر ملی و بین المللی بسیاری شده است.

فیلم فریادی و دیگر هیچ وی اگرچه برای ۲۰ سال پیش است و مشخصاً با دوربین های قدیمی فیلمبرداری شده، اما هنوز هم جای تفکر دارد و سمبولیسم (نمادگرایی) فراوان به ارزش های بسیار این اثر می‌افزاید. هر پلان از این فیلم چنان زیبا و پر از جزئیات است که میتواند یک قاب عکس باشد!

اگزیستانسیالیست مذهبی بودن شخصیت اول این فیلم کاملا مشهود است و سیر تکامل این فرد به خوبی نشان داده میشود.

دختر جوانی به نام المیرا ارغوان در روز تولد خود ابتدا با مردی کور و سپس با کاریکاتورهایی که نامزدش از ساکنین ساختمان کشیده است روبه‌رو میشود. هرکدام از این کاریکاتور‌ها نماد افراد و طبقه‌ای از جامعه هستند.

برخی از افراد این کاریکاتورها: مردی تروریست که قصد تباه کردن نیمه روشن زمین را دارد، زنی که جلوی گوشی بزرگ فریاد میزند، زندانی که روی یک کفه و وزنه بسته شده به پایش‌ در کفه دیگر ترازو که وزنه از خود زندانی سنگین‌تر است و پزشک دیوانه‌ای که روی چند موش در حال آزمایش است.

دختر جوان در همان روز نامه‌ای از طرف شهرداری دریافت میکند که به او پیشنهاد خرید قبر را میدهد.

دختر جوان در خیالات خود افراد کاریکاتور را بالای سر قبر خودش که کیک تولد کنار آن است میبیند که این افراد همزمان گریه میکنند، میخندند و دست میزنند.

او پس از اینکه مدتی را در تفکرات خود میگذراند و به نوعی تکامل روحی پیدا میکند، به دور از کسانی که تحت هدایت مردی کور درحال زندگی بیهوده و دور تسلسل هستند، درمیابد‌ که تنها راه خوشبختی و زندگی به دور از پوچی، تکیه بر خدا است و دختر در نهایت مثل یک تندیس وسط میدان می‌ایستد و به آسمان (یعنی خداوند) اشاره میکند.

در یک صحنه از فیلم، دختر در حال تفکر در خانه‌اش است و پشت سر او نقاشی های بسیار زیبایی از صلیب عیسی (ع)، کتاب، ستاره داوود، افرادی که به سوی سیب ممنوعه دست دراز کرده‌اند، باتلاق شهوت و طناب دار وجود دارند و در کنار این نقاشی ها شعر "به کجا چنین شتابان" که همگی به شخصیت دختر و سیر تحول روحی او مرتبط هستند.

صحنه های پر از جزئیات، کارگردانی دقیق و فیلمنامه پر از نماد که در کنار موسیقی ملایم و عالی قرار گرفته‌اند از نکات مثبت این فیلم هستند. ایجاد رفتار های متضاد و استفاده از رنگ های مختلف سکانس های زیبایی را به وجود می‌آورند که قطعا هر بیننده‌ای را جذب خود میکنند.

مرز میان خیال و حقیقت بسیار کوتاه است که این موضوع بسیار جالب است که زیرکی نویسنده را نشان میدهد.

این فیلم بیشتر ارکان یک اثر اگزیستانسیال مذهبی را دارد: پوچی، عشق و پذیرش

طبق گفته آلبر کامو یک اثر اگزیستانسیالیستی باید از پوچی به پذیرش برسد که فیلم فریادی و دیگر هیچ این موضوع را به خوبی در خود جای داده است.

اما این اثر چند اشکال هم دارد که مهمترین آن ها تصویربرداری بد (البته در چند صحنه) است.

مشکل دیگر این است که این اثر فقط مخصوص روشنفکران و منتقدان ساخته شده، فیلم های نماد محور اصلا برای مردمان عادی مناسب نیست که فریادی و دیگر هیچ هم فیلمی سراسر نماد است.