طرح محرک اقتصادی بایدن در دوره‌ی پاندمی: آزمایش ایده‌ی درآمد پایه‌ی همگانی

نوشته‌ی شیلا کولاتکار - نیویورکر (۱۵ مارس ۲۰۲۱)

ترجمه‌ی زهرا شمس

روز سه‌شنبه، ۹ مارس ۲۰۲۱، ایمی کاسترو بیکر روی ایوان جلوی خانه‌اش ایستاد و دو فرزند نوجوانش را تماشا کرد که برای اولین بار طی سال اخیر، سوار اتوبوس شدند و با هم به مدرسه رفتند. از ته دل احساس آسودگی می‌کرد. بیکر که پژوهشگر اقتصادی و استادیار دانشگاه پنسیلوانیاست، دوران بسیار دشواری را از سر گذرانده که برای بسیاری از والدین آشناست ـــ به‌خصوص برای مادران شاغل. بیکر یک مادر مجرد است و طی سال گذشته، مجبور شده بین مقتضیات شغل تمام‌وقت، سرکشی به مدرسه‌ی آنلاین بچه‌ها، آشپزی، نظافت و رفع و رجوع کارهای خانه تعادل برقرار کند. می‌گوید: «دیگر در خانه به نقطه‌ای رسیده‌ایم که باید تصمیم بگیرم خطر کدام یکی بیشتر است: کووید یا از دست رفتن سلامت روانی بچه‌هایم؟... نمی‌دانم آن وضع را می‌توانستم یک ماه دیگر تحمل کنم یا نه». اینها مشکلاتی‌اند که «برنامه‌ی نجات آمریکا» ـــ قانون ۱/۹ تریلیون دلاری برای بهبود وضع پاندمی که اخیراً به تصویب کنگره رسید ـــ قرار است به مصافشان برود. کمک‌هزینه‌های این قانون می‌تواند به کمک میلیون‌ها خانواده‌ای بیاید که با مسائل مشابه دست به گریبانند و تحت فشار مالی به‌مراتب شدیدتری از خانم بیکر زندگی می‌کنند.

این قانون که روز پنجشنبه به امضای جو بایدن رسید، انواع مختلفی از کمک‌هزینه عرضه می‌کند که قرار است به دشواریهای اقتصادی ناشی از پاندمی بپردازند. هیچ‌یک از جمهوری‌خواهان به نفع این قانون رای نداد؛ استدلال عمده‌شان این بود که پاندمی خیلی زود به سر می‌رسد و اقتصاد کشور نیاز به چنین کمکی ندارد. و البته درست است که برخی ابعاد این قانون، فراتر از مقتضیات پاندمی هستند و به سراغ نابرابری‌های اقتصادی‌ می‌روند که قبل از یورش کووید-۱۹ وجود داشته‌اند. طبق مفاد این قانون، افرادی که درآمد سالیانه‌شان کمتر از ۸۰ هزار دلار است، یک نوبت پرداخت به مبلغ ۱۴۰۰ دلار دریافت می‌کنند و همچنین سیصد دلار به مبلغ هفتگی بیمه‌ی بیکاری اضافه می‌شود، تا اوایل سپتامبر. اما نکته جالب‌توجه این قانون، پیش‌بینی «اعتبار مالیاتی کودک» (child tax credit) گسترده و کاملاً قابل‌استرداد است که ارزش آن برای هر کودک زیر شش‌سال ۳۶۰۰ دلار ، و برای هر کودک شش تا هفده سال ۳۰۰۰ دلار است. این اعتبار مالیاتی پتانسیل آن را دارد که شیوه‌ی مواجهه ایالات متحده با فقر را به‌کلی عوض کند.

به‌صورت عادی، فقط افرادی می‌توانند تقاضای «اعتبار مالیاتی کودک» بکنند که به قدر کافی درآمد دارند و اساساً مشمول مالیات بر درآمد هستند؛ که یعنی این اعتبارْ شامل حال کسانی که درآمدشان کمتر از ۲۵۰۰ دلار است نمی‌شود ـ در واقع دقیقاً همان کسانی که بیش از همه احتیاج دارند. اما «اعتبار مالیاتی کودک» در قانون جدید، ساز و کار متفاوتی دارد: از ژوئیه تا دسامبر ۲۰۲۱، دولت فدرال قصد دارد مبالغ مذکور را هر ماه نقداً برای والدین تمام کودکان بفرستد، فارغ از وضعیت اشتغال خانواده، و مابه‌التفاوت باقیمانده، سال آینده وقتی که خانواده‌ها برگه‌های مالیاتی‌شان را تسلیم می‌کنند پرداخت خواهد شد.

هایدی شیرهولتز، اقتصاددان ارشد و مدیر سیاست‌گذاری در موسسه سیاست‌های اقتصادی می‌گوید: این برنامه عملاً استانداردهای زندگی میلیون‌ها زن و فرزندان آنها را حفظ کرده و بالا می‌کشد. شیرهولتز امیدوار است این اعتبار مالیاتی در نهایت تبدیل به یک کمک‌هزینه دائمی بشود و می‌گوید: «زاویه‌ی مهم عدالت نژادی در این مساله را نباید نادیده گرفت. این کار کمک بسیار بزرگی به خانواده‌های رنگین‌پوست خواهد کرد، و بچه‌های سیاهپوست و هیسپانیک را تا حد زیادی از فقر بیرون می‌کشد. این یک اقدام پیشگامانه است».

این اعتبار مالیاتی از برخی جهات شبیه همان پیشنهاد اختلاف‌برانگیز برای تاسیس برنامه‌ی «درآمد پایه‌ی همگانی» است که می‌خواستند در چارچوب آن هر ماه برای کمک به امرار معاش خانواده‌ها برایشان پول نقد بفرستند. اجرای چنین برنامه‌ای در ایالات متحده هرگز ممکن به نظر نمی‌رسید، اما درس‌هایی که از بحران اقتصادی ۲۰۰۸، دولت ترامپ و پاندمی آموختیم رویکرد سیاست‌گذاران را تغییر داده و حالا حاضرند خیلی چیزها را امتحان کنند. بیکر می‌گوید: «این نشان‌دهنده‌ی یک چرخش در رویکرد ما نسبت به رفع فقر و حمایت از مراقبت بدون‌ دستمزد زنان است که عملاً حرکت اقتصاد را رقم می‌زند».

یکی از معدود آزمایش‌های مربوط به درآمد تضمین‌شده که از دهه ۱۹۷۰ به بعد در مقیاس بزرگ در ایالات متحده انجام شده، هم‌اکنون در شهر استاکتون ایالت کالیفرنیا در حال اجراست. پس از بحران اقتصادی ۲۰۰۸، استاکتون یکی از بالاترین نرخ‌های ورشکستگی و بازستانی ملک (foreclosure rate) در کل کشور را داشت. از فوریه ۲۰۱۹ تا کنون، این شهر ماهانه ۵۰۰ دلار برای ۱۲۵ فرد مشخص فرستاده است که مبلغ آن از طرف سازمان‌های خیریه فراهم می‌شود. اخیراً اولین سری از نتایج این برنامه که تحت هدایت شهردار سابق استاکتون، مایکل تابز، انجام می‌شود منتشر گردید. ایمی کاسترو بیکر و استاسیا مارتین-وست (استاد کالج مددکاری در دانشگاه تنسی نشویل) در صف مقدم ارزیابی نتایج این آزمایش هستند. درس‌هایی که پژوهشگران از ۱۲ ماه نخست این آزمایش آموخته‌اند می‌تواند بینش دقیق‌تری به دست بدهد که طرح محرک اقتصادی دولت فدرال (پرداخت بابت هر کودک) چگونه بر خانواده‌های دریافت‌کننده اثر می‌گذارد و دولت در آینده چگونه می‌تواند به مصاف نابرابری درآمد برود.

بیکر می‌گوید: یکی از بزرگترین مسائلی که خانواده‌های کم‌درآمد با آن مواجهند این است که درآمدشان از این ماه به ماه دیگر اغلب غیرقابل‌پیش‌بینی است. بخاطر افزایش تعداد مشاغل موقت و ناپایدار، و نوسان شیفت‌های کاری، خانواده‌های زیادی نمی‌توانند مطمئن باشند که پول کافی برای اجاره‌ی خانه و خرید غذای کافی خواهند داشت. ترکیب این موضوع با ماهیت غیرقابل‌پیش‌بینی هزینه‌ها، به‌خصوص هزینه‌های مربوط به کودکان، باعث می‌شود که این افراد، سطح بسیار بالاتری از استرس و اضطراب را تجربه کنند که به نوبه‌ی خود میتواند بهبود وضعیت مالی را برایشان دشوارتر کند.

یکی از سوالاتی که محققان استاکتون در پی پاسخ آنند این است که آیا پرداخت‌های نقدیِ ثابت می‌توانند بی‌ثباتی درآمد را کاهش بدهند؟ و آیا ممکن است فواید دیگری مانند استرس کمتر و انعطاف‌پذیری بیشتر برای گشتن به دنبال شغل بهتر هم به همراه داشته باشند؟ بیکر می‌گوید محققان تا به اینجا از نتایج آزمایش هیجان‌زده‌اند. در اولین سال اجرای برنامه، به نظر می‌رسد که پرداخت‌های ماهانه‌ی تضمین‌شده واقعاً توانسته‌اند بی‌ثباتی درآمد ماهانه را کاهش بدهند. افراد دریافت‌کننده به ثبات بیشتری رسیده و موقعیت بهتری برای تصمیم‌گیری عاقلانه درباره‌ی آینده، تعیین اهداف شخصی و قبول ریسک داشته‌اند. در نهایت، احتمال حرکت از یک کار پاره‌وقت به یک کار تمام‌وقت، برای این افراد بیشتر بوده. این دقیقاً خلاف استدلالی است که محافظه‌کاران اغلب در مورد «درآمد پایه‌ی همگانی»مطرح می‌کنند: اینکه پول فرستادن برای افراد، انگیزه‌ی کارکردن را از آنها می‌گیرد.

درخصوص پاندمی، بیکر پیش‌بینی می‌کند که «اعتبار مالیاتی کودک» به شکل مشابهی عمل خواهد کرد. او می‌گوید: «چیزی که پاندمی نشان داده این است که نیازهای افراد بسیار متغیر و متفاوتند. مبلغ ناچیزی در حد ۳۰۰ دلار در ماه میتواند تفاوت بین گرفتن پرستار بچه و نگرفتن آن باشد، یا استفاده کردن یا نکردن از کوپن غذا. پاندمی به نوعی چادر را کنار زد و نشان داد که خانوارها، خصوصاً خانوارهای دارای فرزند، چقدر برای گذران امورشان تقلا می‌کنند». از زمان شروع برنامه‌ی استاکتون، شهرداران بیش از ۵۰ شهر در سراسر آمریکا قول اجرای آزمایشی این برنامه را به شهروندان خود داده‌اند. تا کنون ۱۰ برنامه مشابه اعلام شده یا شروع به کار کرده‌اند، در شهرهایی از جمله سینت‌پاول، پیتزبورگ، اوکلند و نیواورلئانز.

از بیکر پرسیدم دیدن اینکه چنین طیف وسیعی از گروه‌ها از ایده‌ی درآمد پایه‌ی همگانی استقبال کرده‌اند برایش عجیب نیست؟ گفت چرا، اما این تغییر را بخشی از یک جریان تاریخی بزرگ‌تر می‌بیند: «وقتی به عقب نگاه می‌کنیم، می‌بنییم که هر جهش بزرگی که در «تور ایمنی اجتماعی» (social safety net) داشته‌ایم، در پی یک افت اقتصادی رخ داده، و بعد یک دوره آشوب مدنی». او اشاره می‌کند که بعد از رکود بزرگ ۲۰۰۸، یک افول اقتصادی طولانی رخ داد که با آشوب در هردو سر طیف سیاسی چپ و راست همراه بود: مثلاً جنبش اشغال وال‌استریت، تی‌پارتی، انتخاب دونالد ترامپ، و جنبش جان سیاهپوستان مهم است (Black Lives Matter). هنجارهای سیاسی از جا کنده شده‌اند، و چیزهایی که پیش از این غیرقابل‌تصور بودند حالا به نظر می‌رسد در شرف تبدیل به واقعیت‌اند. بیکر می‌گوید: «مردم به سازماندهی رو آورده و در حال مقابله‌اند. شاید این دوره از تلاطم بدین معنا باشد که مردم برای گفتگو بر سر بازار و تور ایمنی آماده‌اند».