نگاهی متفاوت به دومین غول تکنولوژی چین و دنیا

در سال 2010 دنیای تکنولوژی شاهد تولد یک برند جدید و نوپا به نام شیائومی (Xiaomi) بود که با ایده ای نوین و خلاقانه توانست خیلی سریع بین مردم محبوب و شناخته شده شود. در این مقاله داستان شکل گیری و تولد برند شیائومی، طی کردن مسیرهای ترقی و رسیدن به بازار های جهانی را با هم مرور می کنیم.

لی جون؛ استیو جابز چینی!

«به نظرم استیو جابز اگر در چین به دنیا می‌آمد هیچ وقت نمی توانست موفق شود؛ جابز یک کمال گرای تمام عیار بود درحالی که فرهنگ چینی بر میانه روی استوار است.» این از سخنان لی جون (Lei Jun) بنیانگذار و مدیر عامل فعلی شرکت شیائومی است. لی بعد از فارغ التحصیلی در سال 1991 به استخدام شرکت کینگ سافت (Kingsoft) درآمد و با پیمودن پله های ترقی در طی 7 سال بعدی و در سال 1998 به ریاست کینگ سافت رسید. وی یک سال بعد یک سایت فروش آنلاین کتاب را با نام جویو (Joyo) به تقلید از سایت آمازون راه اندازی کرد که به موفقیت زیادی در کشور چین رسید. سایت آمازون در سال 2004 برای به دست گرفتن بازار چین و کم کردن رقابت به جای راه اندازی سایت خود در این کشور سایت جویو را به قیمت  75 میلیون دلار خریداری کرد!

لی سپس در سال 2007 به علت بیماری از شرکت کینگ سافت استعفا داد و اعلام کرد که برای بهبود بیماری نیاز به استراحت دارد. اما تنها پس از چند ماه پس از این تصمیم لی جون اقدام به سرمایه گذاری در شرکت UCWEB (عرضه کننده مرورگرهای UC Browser) کرد و سپس به ریاست این کمپانی رسید. سر انجام در سال 2010 پس از شش سال از فروش جویو در زمانی که لی با فروش جویو به یک سرمایه دار و حتی یکی از مهمترین سرمایه گذاران کسب و کار های جدید در چین بدل شده بود، شرکت شیائومی را تاسیس کرد.

لی جون به دلیل موفقیت ها و دستاوردهای زیادی که در کسب و کار تکنولوژی در طی چندین سال فعالیت خود در حوزه تکنولوژی کسب کرده، به عنوان استیو جابز چینی شناخته می شود.

تاریخچه شیائومی؛ تولد یک برند جدید

در سال 2010 لی جون به همراه 8 نفر دیگر و با سرمایه گذاری 4 کمپانی دیگر که شامل 2 شرکت چینی، یک شرکت سنگاپوری و شرکت آمریکایی Qualcomm، کمپانی شیائومی را با هدف تولید انواع تلفن هوشمند و نرم افزارهای مختلف در شهر پکن چین راه اندازی کرد. معنی نام شیائومی طبق سخنان لی جون از دو واژه xiao به معنی ارزن (برنج کوچک) و mi به معنی موبایل اینترنت (mobile internet) می باشد که احتمالا علت انتخاب بخش اول یعنی Xiao اشاره به ارزش توجه به فناوری های کوچک و کاربردی دارد و شیائومی این مسیر (سرمایه گذاری روی محصولات کوچک) را از ابتدای تاسیس خود پیش گرفته است.

البته لی اشاره کرده که mi مخفف ماموریت غیر ممکن (mission impossible) نیز می باشد و اشاره به سختی هایی دارد که در ابتدای راه با آن ها دست و پنجه نرم کرده اند. شاید کمتر کسی در سال های اولیه ورود شیائومی تصور می کرد که روزی شیائومی بتواند با شرکت های بزرگ رقابت کند و آنها را حتی به چالش بکشد، اما این کمپانی با سیاست های خلاقانه و سبک جدید مشتری مداری خود توانست به یک کمپانی بزرگ در سطح جهان تبدیل شود.

شیائومی در ابتدای راه خود رام MIUI را که مبتنی بر اندروید بود طراحی کرد. هدف از طراحی MIUI عرضه یک رابط کاربری بهتر و کارآمدتر از رابط کاربری اندروید در چین بود، چرا که در چین عرضه تمام قابلیت های اندروید با مشکلاتی مواجه است و نمی توان به همه امکانات روی اندروید دسترسی داشت، بنابراین شیائومی با هدف بهبود کاربری اندروید MIUI را عرضه کرد. این رابط کاربری با استقبال خوبی مواجه شد و در ادامه با به کار گیری آن در محصولات شیائومی بسیار فراگیر و محبوب تر از قبل نیز شد.

طبق گزارش ها رابط کاربری MIUI تا اواخر سال 2021 حدود 500 میلیون کاربر فعال داشته است.

در سال 2011 شیائومی اولین گوشی خود را با نام Mi One معرفی کرد و به طور رسمی وارد بخش تولید سخت افزار شد. هدف شیائومی از ورود به صنعت موبایل تولید گوشی هایی با کیفیت اما با قیمت پایین تر از نمونه های مشابه بود و بر خلاف سایر کمپانی ها تمرکز درآمدی خود را روی محتوا و محصولات جانبی انواع تلفن هوشمند قرار داد. گوشی های شیائومی در مقایسه با سایر نمونه های مشابه از برندهای سامسونگ و اپل قیمت خیلی پایین تری داشتند، در حالی که از لحاظ سخت افزاری و توان اجرایی عملکردی مشابه را ارائه می دادند و همین موضوع موجب محبوبیت بی نظیر شیائومی شد.

علت این موضوع نیز بر می گردد به سیاست فروش شیائومی که روی تمام محصولات سخت افزاری خود پس از کسر مالیات تنها حاشیه سود 5 درصدی خواهند داشت. این میزان سود در مقایسه با کمپانی های دیگر بسیار پایین تر است و شرکت هایی همچون اپل که هزینه های گزافی را برای تبلیغات محصولات خود انجام می دهند، هرگز حاضر به انجام چنین کاری نخواهند بود!

شیائومی با عرضه گوشی های با کیفیتی که قیمتی معقولانه داشتند، خیلی زود معروف به لقب “اپل آسیا” شد و طرفداران بسیاری پیدا کرد. کمپانی اپل معمولا به داشتن طرفداران پر و پا قرص و دو آتشه معروف است و این طرفداری به حدی است که آنها حاضرند برای خرید محصولات جدید اپل ساعت ها در صف های طولانی منتظر بمانند.

شیائومی هم با شعار «فقط برای طرفداران» با ایجاد یک محیط دوستانه با کاربران، توانسته یک جامعه هواداری بزرگ به وجود آورد که آنها هم اکنون فعالیت های زیادی را در گسترش و آشنایی با این برند چینی در کشور چین و سایر نقاط جهان انجام می دهند. این جامعه طرفداری حتی پا را از این هم فراتر گذاشته و روز 6 می را به عنوان روز شیائومی معین کرده اند و در این روز شیائومی کمپین های فروش مختلفی راه اندازی می کند و محصولات جدیدی نیز از این برند معرفی می شوند.

گسترش بازار و ورود به بازار هند

شیائومی با راه اندازی خط تولید موبایل خود توانست به یک برند معروف و محبوب در بازار چین تبدیل شود و در سال 2012 با فروش مجموع 7.2 میلیون و سال 2013 با فروش 18.7 میلیون گوشی هوشمند توانست به پنجمین برند گوشی پر استفاده در کشور چین تبدیل شود. به دلیل کیفیت بالا و قیمت مقرون به صرفه ای که گوشی های شیائومی داشتند کشور های همسایه چین هم مشتری این کمپانی شدند و در سال 2014 شیائومی عرضه محصولات خود را در بیرون از خاک چین شروع کرد.

این کمپانی با عرضه گوشی Mi3 رسما به بازار هند وارد شد و جالب است بدانید که تمامی موجودی گوشی شیائومی در وب سایت معتبر هندی  Flipkart در عرض تنها چند ثانیه به فروش رفت! شیائومی پتانسیل فعالیت در بازار هند را از همان سالها کشف کرد و در طی سالهای آتی تصمیم گرفت که چند کارخانه تولید گوشی و لوازم الکترونیکی را در داخل خاک هند تاسیس کرده و حتی برخی گوشی های خود را به صورت اختصاصی برای فروش در هند عرضه کند.

این سیاست شیائومی در بازار هند موفقیت آمیز بود و بالاخره در سال 2017 با پشت سر گذاشتن سامسونگ به برند اول فروش موبایل در هند تبدیل شد و توانست بر این غول کره ای در بازار بزرگ هند غلبه کند. این سلطه فروش در هند به عنوان یک جهش بزرگ برای شیائومی محسوب می شود و اکنون شیائومی در هند 7 کارخانه و حدود 3000 هزار فروشگاه دارد.

در سال های بعد شیائومی شروع به گسترش فعالیت خود در سایر کشور ها کرد و امروزه در در اکثر نقاط جهان می توان محصولات شیائومی را خریداری کرد. در سه ماهه اول سال 2021 شیائومی در 12 کشور از قاره های مختلف بزرگترین سهم فروش موبایل را داشت و در ادامه همان سال نیز توانست را با تصاحب 14.1 از کل سهم بازار پس از دو کمپانی اپل (17.4 درصد) و سامسونگ(20.1 درصد) در جایگاه سوم برترین عرضه کنندگان گوشی های هوشمند در جهان قرار بگیرد.

سیاست فروش و مدل کسب درآمد چهار بخشی

برند شیائومی تنها فروشنده موبایل هوشمند و لوازم جانبی آن نیست و در حوزه های دیگری نیز فعالیت دارد که شاید حتی فکرش را هم نکنید. لی جون گفته است که مدل کسب درآمد کمپانی شیائومی به چهار زیر بخش تقسیم می شوند:

• گوشی های هوشمند
• اینترنت اشیا و محصولات سبک زندگی
• سرویس های اینترنت
• سایر سرویس ها و محصولات دیگر

بر طبق همین خط مشی شیائومی در سال های اخیر به غیر از حوزه موبایل، با انواع برند های مختلف تقریبا در تمامی حوزه ها همکاری کرده و به تولید انواع گجت های دیجیتال، لوازم هوشمند برای خانه و سایر محصولات هوشمند با کاربری های مختلف در حوزه سبک زندگی پرداخته است.

از جمله این محصولات می توان به انواع دستبند سلامتی، تلویزیون هوشمند، پاوربانک، محصولات خانگی مانند ترازوی هوشمند، پلوپز، جاروبرقی، مسواک، ریش تراش، شارژر بی سیم خودرو و حتی آبگرمکن و چندین و چند محصول دیگر اشاره کرد که واقعا از برند غول تولید کننده موبایل انتظار نمی رود که همچنین محصولاتی را تولید کند. البته همچنان بیشترین سهم از درآمد کمپانی شیائومی از فروش انواع گوشی هوشمند است و چیزی حدود 25 درصد سهم درآمدی شرکت از سایر حوزه ها و محصولات نام برده شده می باشد.

موضوع بعدی در مدل فروش شیائومی، فروش آنلاین محصولات خود بدون هرگونه واسطه است. این کمپانی همواره ترجیح می دهد که به جای استفاده از خرده فروشی ها و استفاده از واسطه ها، خود مستقیما محصولات را به کاربران بفروشد. این کار باعث از بین رفتن هزینه های ناشی از دلالی و واسطه ای می شود و کمپانی می تواند با قیمت پایین تری محصولات خود را به دست مشتری برساند. شیائومی در این زمینه به موفقیت های بسیاری دست یافته و توانسته به رکورد فروش 2.11 میلیون گوشی در 24 ساعت دست یابد که به خاطر همین موضوع موفق به ثبت رکورد گینس در “بیشترین میزان فروش موبایل در یک پلتفرم در طول 24 ساعت” شود.

ارزش بازار شیائومی در زمان حال حدود 44 میلیارد دلار است که برای یک شرکت با عمری حدود یک دهه عالی است. جالب است بدانید که ارزش بازار شیائومی در سال 2021 حتی به 114 میلیارد دلار نیز رسید که بالاترین میزان ارزش شرکت از زمان تاسیس آن تا به الان بوده است. همچنین در زمینه کسب درآمد نیز شیائومی توانسته از ابتدای شروع فعالیت خود تا به الان روندی صعودی داشته باشد و به درآمدی حدود 50 میلیارد دلار در طول یک سال نیز برسد که یک عدد فوق العاده برای یک استارت آپ با طول عمر یک دهه ای محسوب می شود.

چالش های موجود و آینده شیائومی

مسیر طی شده در طول این سالها برای برند Xiaomi همیشه هموار نبوده و در این مسیر با چالش هایی زیادی دست و پنجه نرم کرده است. یکی از مهم ترین چالش ها مربوط به اصالت برند و جلب اعتماد مشتریان می شود، زیرا همانطور که می دانید در حوزه دیجیتال و به خصوص تلفن های هوشمند مردم ریسک پذیری پایینی دارند و ترجیح می دهند از برند هایی خرید کنند که اعتبار و کیفیت خود را ثابت کرده اند.

اما از آنجایی که شیائومی یک برند نوپا چینی است و مردم دنیا دل خوشی از اجناس چینی ندارند و به راحتی به کیفیت آن اعتماد نمی کنند، در سال های اولیه شیائومی مجبور بود که چالش سنگین شناخته شدن به عنوان یک برند با کیفیت و جدا کردن خود از تفکر عامه درباره بی کیفیت بودن برندهای چینی و Made in China را پشت سر گذارد که تا حد زیادی در این زمینه موفق بوده است. چالش بعدی شیائومی مربوط به موضوع شباهت محصولاتش به سایر برند ها می شد، تا جایی که در برخی مدل ها مانند گوشی Mi4 شباهت بسیار زیادی به آیفون 6 به چشم می خورد و این باعث متهم شدن شیائومی به کپی برداری از محصولات برند اپل و فروش آنها با سیستم عامل اندرویدی شد.

این دسته از موضوعات در حوزه نقض حق ثبت اختراع یا پتنت (Patent) هم برای شیائومی اتفاق افتاد که باعث به وجود آمدن مسائل حقوقی و درگیری های مالکیتی با صاحبان پتنت ها شد و در نتیجه در برخی کیس ها نیز شیائومی محکوم شد. البته این موضوع برای هر شرکتی ممکن است اتفاق بیفتد، اما به وجود آمدن چنین مشکلاتی در سال های ابتدایی فعالیت یک برند می تواند لطمه های جبران ناپذیری به آن بزند که شیائومی توانست به خوبی آنها را مدیریت کند.

شاید چالش بعدی شیائومی ورود به بازار ایالات متحده باشد، جایی که قوانین بسیار سخت گیرانه تر هستند و رقبای قوی تری مانند اپل وجود دارند که کار را برای ورود هر برند جدید به بازار سخت می کنند. از طرفی با تحریم هواوی توسط آمریکا و افت کلی شرکت شاید شیائومی ترجیح می دهد که در ورود همه جانبه به آمریکا با احتیاط تر عمل کند تا به سرنوشت هواوی دچار نشود.

شیائومی در دوران حضور دونالد ترامپ به عنوان رئیس جمهور آمریکا متحمل تحریم شد و دیگر شرکت های آمریکایی اجازه سرمایه گذاری در این کمپانی را نداشتند. البته این شرکت در سال گذشته پس از توافق با مقامات ایالات متحده موفق به رفع تحریم و بازگشت دوباره شرایط به حالت عادی شد. هم اکنون سهم فروش کلی شیائومی در بازار آمریکا از سال گذشته تا به الان کمتر از 1 درصد بوده که این نشان از وجود چالش و موانع بزرگ برای مطرح شدن در بازار ایالات متحده را دارد.

شیائومی در ایران

مطمئنا خیلی از شما گوشی، پاور بانک یا دستبند های سلامتی Xiaomi را در دست دوستانتان دیده اید یا خودتان تهیه کرده اید. کسانی که این محصولات را از نزدیک دیده اند متوجه کیفیت، زیبایی، ظرافت و خلاقیت در محصولات شیائومی شده و اکثر کسانی که محصولی از این برند را خریداری کردند، به یک مشتری دائمی این شرکت تبدیل شده اند.

در چند سال گذشته ایران هم یکی از آن دسته کشورهایی بوده است که برند Xiaomi در آن با استقبال خوبی مواجه شده و این کمپانی توانسته سهم قابل توجهی از فروش گوشی های هوشمند در داخل کشور را به تصرف خود دربیاورد و خود را به یک رقیب جدی و کاملا مصمم برای تصاحب جایگاه سامسونگ در بازار گوشی ایران تبدیل کند. گوشی های شیائومی در ایران روز به روز در حال محبوب تر شدن هستند و با این سطح از استقبال مردم، مشکل کمبود قطعات جانبی و تعمیراتی که در ابتدای ورود شیائومی به بازار ایران وجود داشت، به نظر می آید که از بین خواهد رفت.

جمع بندی

شیائومی اکنون پس از گذشت حدود یک دهه از عمر خود توانسته در بسیاری از حوزه ها به عنوان یک برند قابل اطمینان شناخته شود و به سطحی از محبوبیت رسیده که مشتری ها شروع به طرفداری و تبلیغ این برند به همدیگر می کنند. این شرکت 50 میلیارد دلاری به خوبی توانسته خود را در حوزه موبایل مطرح کند و در برخی مناطق حتی گوی سبقت را از رقبا برباید. اما همچنان چالش های بزرگی پیش روی شیائومی است و باید دید که آیا شیائومی می تواند با عبور از مشکلات و حفظ پیشرفت مداوم، خود را به بزرگترین تولید کننده موبایل در جهان تبدیل کند یا خیر!

این موضوع را باید در نظر گرفت با توجه به رقابت سنگین این برند و اپل و سامسونگ و پیشرفت برق آسای برند چینی امکان تحریم این برند توسط ایالات متحده مانند شرکت هوآوی در راستای تامین رقابت ناسالم اپل با برند های دنیای تکنولوژی و حفظ رتبه جهانی انجام دهد.