ویدیو سلفی اینستاگرام _ ورژن آمریکاییِ سیستم تشخیص چهره چین یا یک احراز هویت ساده ؟

روز دوشنبه سال 1400 خورشیدی، بر روی اسکرین تعدادی از کاربران اینستاگرام پیامی ظاهر شد با این مضمون: " ما به یک ویدیو سلفی از شما نیاز داریم از زوایای مختلف تا بتوانیم هویت شما را تایید کنیم و مطمئن شیم شما انسان هستید !!!! "

پس از گرفتن ویدیو، پیام دیگری ظاهر می شود که می گوید: " این ویدیو پس از 30 روز پاک می شود و برای موارد مرتبط با سیستم تشخیص چهره و جمع آوری داده های بایومتریک استفاده نخواهد شد !!! ".

خب اصلا بیایید ببینیم منظور از تشخیص چهره و داده های بایومتریک چیه؟ سیستم تشخیص چهره در واقع یک سیستم هوشمند شناسایی ابعاد و ویژگی های منحصر به فرد صورت انسان است که توانایی احراز هویت اشخاص را به صورت اتوماتیک بدون نیاز به شخص ثالث به ما میدهد. داده های بایومتریک در واقع مجموع ویزگی های منحصر به فرد انسان است که قابلیت جمع آوری و تحلیل دارند. مثلا اثر انگشت که یک عنصر منحصر به فرد است، الگوی صدای اشخاص و نهایتا تلاش برای رسیدن به یک تحلیل روانشناسیِ رفتاری بر مبنای چنین داده هایی !!!!

منظور اینستاگرام از این پیام این بود که تمامی این ویدیو ها به صورت دستی توسط کارکنان فیسبوک چک می شوند و در طی این پروسه، از هوش مصنوعی برای تشخیص چهره استفاده نخواهد شد و داده های بیومتریک جمع آوری نخواهد شد !!!! تصورش رو کنید میلیون ها ویدیو سلفی باید توسط کارکنان فیسبوک به صورت دستی چک شوند، یا دارند ما رو دست میندازند یا واقعا اینقدر ابله تشریف دارند !!!

این اقدام زمانی جالب تر می شود که بدانیم این قابلیت در واقع از یک سال پیش در حال توسعه بوده و قرار بوده به صورت همگانی برای تمام کاربران فعال شود که بنا به دلایلی ناکام مانده است و به صورت محدود بر روی برخی از اکانت ها تست شده است. پس این ماجرا سر درازی دارد و ماجرای یک روزه و دو روزه هم نیست.

حالا بیایید یه فلش بک بزنیم به دو هفته پیش زمانی که خبری منتشر شد مبنی بر احتمال تعطیلی پروژه سیستم تشخیص چهره فیسبوک. در آن زمان جروم سنتی رییس بخش هوش مصنوعی شرکت متا ( همون فیسبوک خودمون ) اعلام میکند که با توجه به نگرانی های اجتماعی مرتبط با سیستم های تشخیص چهره، به دنبال راهی هستیم که بین اجرایی کردن آن و جامعه یک بالانس ایجاد کنیم. او در ادامه همچنان این سیستم را یک ابزار قدرتمند میداند که پتانسیل بالایی دارد.

حالا مشخص تر شد که فیسبوک با فعال کردن این سیستم در اینستاگرام برای چه پروژه ای جا باز میکند. در واقع اینستاگرام فیک بودن یوزرها را هدف نگرفته بلکه مبحث "ناشناس" بودن یا همان حق anonymity برای نشر عقیده را هدف گرفته است. ناشناس بودن یک حق شهروندی برای تمام مردم دنیاست.

برای این که بدونید دقیقا از چه مسئله هولناکی صحبت میکنم میتونم اشاره کنم به سیستم تشخیص چهره چین که مسلمانان اویغور را از ترس شورش یا اتحاد مورد شناسایی قرار داده تا بتواند الگوی رفتاری و رفت و آمد آن ها را شناسایی کند. در این حالت نقشه ای رفتاری از هر شخص ترسیم خواهد شد که محدوده روابط او با دیگران مشخص می شود. عناصر به اصطلاح خطرناکی که دولت تشخیص میدهد از این طریق قابل شناسایی و برخورد خواهد بود !!!!

حالا در چنین فضایی، فیسبوک سیستمی مشابه را قصد دارد در سایه یک ساختار متوهمانه خصوصی به خورد ما بدهد. در این سیستم شما توهم اراده و اختیار دارید ولی در عمل به دلیل نیاز مبرم اقتصادی_اجتماعی تان به شبکه های مجازی تن به احراز هویت میدهید و ناشناس بودن تان از بین می رود. مطمئنا در سیستم های دیکتاتوری، این مسئله می تواند منجر به خطر افتادن جان فعالینی شود که به ارائه اطلاعات حساس می پردازند، سیستم های بسته ای مثل چین یا روسیه !!!!

در نهایت باید گفت این مسئله به شدت نگران کننده است و بار دیگر نیازِ به داشتن فضاهای اینترنتی غیر متمرکز را بیشتر و بیشتر کرد. به امید روزی که بتوان در فضایی برابر با آسودگی فعالیت کرد .... !!!!