انیمیشن Batman Beyond چگونه ژانر ابرقهرمانی را با دنیای سایبرپانک تلفیق کرده است؟

بدون شک سریال کارتونی «بتمن بیاند» به‌خوبی توانسته است دنیای ابرقهرمانان را با جهانی سایبرپانک مانند، به‌شکلی بی‌نظیر و بسیار جذاب تلفیق کند. در این مطلب به بررسی چگونگی این موفقیت خواهیم پرداخت.

انیمیشن بتمن بیاند (Batman Beyond) شهر خیالی گاتهام (Gotham) را در سال 2040 میلادی به ‌تصویر می‌کشد. در این زمان، شهر گاتهام به محیطی با ویژگی‌های سایبرپانک (Cyberpunk) تبدیل شده است که تمام ابرقهرمانان‌اش بازنشسته شده‌اند و تکنولوژی بر مردم سلطه پیدا کرده است. این مجموعه‌ی تلویزیونی، ژانرهای ابرقهرمانی و سایبرپانک را به‌خوبی با یکدیگر تلفیق کرده است و بسیاری از مضامین داستان‌های سایبرپانک را با شیوه‌ای عالی در خود جای داده است.

طبق واژه‌نامه‌ی آکسفورد، سایبرپانک «زیرشاخه‌ای از ژانر علمی‌تخیلی است که در جامعه‌ای مستبد و تحت سلطه‌ی فناوری کامپیوتری با مردمانی یاغی می‌گذرد.» سریال بتمن بیاند تماشاگران را به ‌سرعت وارد پادآرمان‌شهری (Dystopian) با تمام این ویژگی‌ها می‌کند. این شهر همان گاتهام است که در طول سال‌های زیادی که از بازنشستگی بتمن قبلی گذشته، گرفتار فساد گسترده و جنایت شده است. در فصل اول سریال، بسیاری از این مسائل به‌دلیل شرکت قدرتمند پاورز تکنولوژی (Powers Technology) و مدیرعامل آن درک پاورز (Derek Powers)، رخ می‌دهد.

پاورز تکنولوژی به‌عنوان بزرگ‌ترین شرکت گاتهام، در حالی که مردم شهر در فقر و فلاکت به‌سر می‌برند، با فعالیت‌های غیرقانونی، ثروت بسیار زیادی کسب کرده است و این ثروت را تنها بین چند نفر از مدیران خود پخش می‌کند. این شرکت، گازی کشنده را برای فروش تولید می‌کند که روی سیستم عصبی تأثیر می‌گذارد و موجب جهش ژنتیکی می‌شود. بی‌توجهی پاورز تکنولوژی به فقرا و اولویت قرار دادن نفع شرکت بر زندگی بشر توسط رئیس آن، هر دو از عناصر رایج سایبرپانک هستند که قدرت شرکت‌های بزرگ را نقد می‌کنند. 

بتمن بیاند در قسمت اول از فصل دوم خود نیز به مضامین سایبرپانک جالب‌تری می‌پردازد. در این قسمت، چالش جدیدی گاتهام را تهدید می‌کند؛ این چالش جدید، فرایندی به‌نام «اسپلایسینگ» (Splicing) (به معنی پیوند دهنده) است که که دی‌ان‌ای (DNA) انسان و حیوان را باهم ترکیب می‌کند و به آن‌ها قابلیت‌ها و ظاهری شبه حیوانی می‌دهد. بازپرس قضایی گاتهام، سم یانگ (Sam Young) که این فرایند را خطرناک می‌دانست، آن را به دلیل بر‌انگیختن رفتارهای تهاجمی در مردم، غیر قانونی اعلام می‌کند. این اتفاق باعث می‌شود تا مخترع این فرایند، ایبل کوویر (Abel Cuvier) با انسان‌هایی که هنوز این فرایند روی آن‌ها تأثیر نگذاشته است وارد جنگ شود. این درگیری سرانجام با ترکیب شدن دی‌ان‌ای بتمن جدید با دی‌ان‌ای خفاش به اوج خود می‌رسد.

عناصر موجود در این اپیزود، بسیاری از نگرانی‌های مردم را در‌ مورد اصلاحات ژنتیکی و تأثیر آن بر روی اخلاق و رفتار انسان‌ مطرح می‌کند. ایجاد تغییرات ترسناک در شکل ظاهری افراد از مضمون‌های رایج ژانر سایبرپانک است؛ اما بتمن بیاند پا را از این حد هم فراتر می‌گذارد و این تغییرات را با نزدیک کردن ظاهر افراد به حیوانات، کاملاً به سمت زیست‌شناختی می‌برد. مبارزه‌ی کوویر و بتمن جدید هم پر از استعاره‌های سایبرپانکی است؛ مانند تغییر شکل پایانی شخصیت منفی که بسیار شیبه اتفاق‌های مانگا‌های «آکیرا» (Akira) یکی از معروف‌ترین‌ داستان‌های نوشته شده در این ژانر است. (آکیرا مجموعه مانگایی در ژانر سایبرپانک است که از سال 1982 تا 1990 میلادی در ژاپن چاپ می‌شدند و یکی از اولین مانگاهایی است که به‌طور کامل به انگلیسی ترجمه شده است. داستان این مانگا در یک توکیوی پساآخرالزمانی و در آینده‌ای بسیار دور جریان دارد.)

در قسمت دیگری از فصل دوم بتمن بیاند مفهوم واقعیت مجازی (Virtual Reality) با شیوه‌ای جالب به‌تصویر کشیده می‌شود. در این قسمت، چندین نفر از همکلاسی‌های تری مک گینیس (Terry McGinnis) (همان بتمن جدید) به استفاده از دستگاه‌های «وی‌آر» (VR) ساخته‌شده توسط ابرخبیث داستان یعنی اسپل‌بایندر (Spellbinder) (به معنی محسور کننده) معتاد می‌شوند. تعداد زیادی از این دانشجویان، برای پرداخت هزینه‌ی جلسه‌ی بعدی استفاده از این دستگاه، دست به جرم و جنایت می‌زدند و تعدادی دیگر از آن‌ها به‌خاطر استفاده از دستگاه‌های اسپل‌بایندر به کما می‌رفتند. داستان هم‌زمان که با نبرد هیجان‌انگیزی بین بتمن و ابرخبیث داستان تمام می‌شود، از طرف دیگر به قربانیان واقعیت مجازی وجه انسانی بیشتری می‌بخشد و نشان می‌دهد که آن‌ها مشکل‌های دیگری هم در زندگی شخصی خود داشته‌اند که دلیل پناه بردن آن‌ها به این دستگاه‌ها بوده است.

فناوری «وی‌آر» در جهان سایبرپانک، همواره وسیله‌ای برای رهایی از واقعیت‌های آزار دهنده‌ی پادآرمان‌شهرها بوده است؛ اما در این سریال، تاثیر آن بر روی روح و روان انسان‌ها نیز مورد بررسی قرار می‌گیرد. اگرچه این قسمت در سال 1999 میلادی پخش شده است، وحشتی که از فناوری به تصویر می‌کشد هنوز هم سوال‌های زیادی را در مورد وابستگی انسان‌ به فضای‌مجازی، به‌خصوص در این دوران که امکان دارد افراد زیادی به‌طور عادی شش ساعت از روز را در اینترنت بگذرانند، مطرح می‌کند.

سریال کارتونی Batman Beyond فقط بتمن را به آینده نفرستاده است، بلکه بین مفاهیم مطرح شده در سریال و زمان و مکان وقوع داستان نیز یکپارچگی ایجاد کرده است. ابرشروران، خطوط داستانی و مضمون‌های مورد بحث ‌قرار‌گرفته در این سریال در حالی که سوال‌های زیادی را در مورد آینده‌ی فناوری پیش روی ما می‌گذارند، مشکلات جامعه را نیز بازتاب می‌دهند.

منبع: وب‌سایت CBR