وسواس فکری چیست؟ انواع وسواس فکری و عملی را بشناسید؟

منبع: گپچه

لینک مطلب: http://gapche.ir/value.aspx?id=14

بدون شک برای شما هم پیش آمده که از ماشین پیاده شدید و پس از قفل کردن در‌ها و برداشتن چند قدم، به این فکر کردید که آیا در ماشین را قفل کرده ام یا نه؟ از این رو مجبور شدید دوباره ریموت دزدگیر را بفشارید تا از بسته شدن درها اطمینان حاصل کنید. گاهی ممکن است بارها شک کرده و مجبور شوید این کار را چند مرتبه تکرار کنید ولی این مسئله بدین معنی نیست که شما وسواس دارید! سوال اینجاست که عدم تمرکز یا حواس پرتی با خصوصیات افراد مبتلا به وسواس جبری عملی چه تفاوتی دارد؟ برای اینکه خصوصیات افراد مبتلا به بیماری وسواس فکری عملی و علایم وسواس فکری را بشناسیم تا بتوانیم راههای درمان وسواس را پیدا کنیم، بهتر است در ابتدا تعریف دقیقی برای وسواس ارائه کنیم و با انواع وسواس فکری آشنا شویم.

وسواس یا OCD چیست؟

طبق تعریف درسنامه DSM V یا همان درسنامه تشخیصی و آماری اختلالات روانی، وسواس یک اختلال در سلامت ذهن و روان است که تاثیر زیادی روی روند زندگی افراد در سن و اقشار مختلف می‌گذارد.

اختلال وسواس جبری از دو قسمت ساخته شده: وسواس های فکری و اجبار های رفتاری اما طبق تحقیقات و معیارهای جدید لازم نیست که شما هم وسواس و هم اجبار را تجربه کنید. بلکه حضور یکی از این دو برای مبتلا بودن به اختلال وسواسی جبری کافی است.

همچنین باید گفت که وسواس ها خود را به سه شکل کلی نشان می دهند:

• افکار: افکار وسواسی و غیر قابل کنترل، عباراتی هستند که در ذهن فرد به طور مرتب تکرار می شوند و فرد تلاش می‌کند حذفشان کرده یا با آنها مقابله کند.
• ترس ها : احساسات و انگیزه های ناگهانی هستند که فرد را نگران می کنند تا کار ناشایست و اشتباهی خارج از کنترل خود انجام ندهد.
• ایماژ ها یا تصاویر ذهنی: تصاویر ناخوانده و مزاحمی هستند که در ذهن فرد شکل می‌گیرند و معمولاَ عجیب و غریب یا ترسناکند.

درمان قطعی این اختلال کار آسانی نیست و فرد در ابتدا باید آن بشناسد تا بتواند برای درمانش اقدام کند. بنابراین بهتر است با انواع وسواس فکری آشنا شد.

این اختلال به چند دسته تقسیم می‌شود؟

این اختلال به طور کلی چندین دسته را شامل می‌شود. این دسته ها عبارتند از:

۱. وسواس های متعارف و کلی

افکار جنسی ناخواستهآلودگی و کثیفی ها

سرکوب و پیشگیری یا انحراف و خطای ذهنی در تصویر سازی های جنسی

پیشگیری یا انحراف در تکانه های جنسی در مورد دیگران

وسواس در مورد همجنس گرایی

وسواس در مورد رابطه با کودکان و محارم

وسواس درباره ایجاد رابطه خشونت آمیز در رابطه جنسی با دیگران

بیماری ها: هرپیس و ایدز

آلودگی های مسری محیطی: تشعشات

شوینده های خانگی: پاک کننده ها، حلال ها

فضولات بدن: ادرار، مدفوع

کثیفی

وسواس های مذهبیاز دست دادن کنترل

نگرانی در مورد تخطی از فرمان خداوند یا شرمساری

نگرانی بیش از حد در مورد درست یا غلط بودن رفتارها

ترس از انجام حرکت غیرعادی منجر به آسیب رساندن به خود

ترس از انجام حرکت غیرعادی و ارادی منجر به آسیب رساندن به دیگران

ترس از تصاویر خشونت آمیز در افکار فرد

ترس از فحش دادن یا رکیک و بدگویی

ترس از دزدیدن اجسام

دیگر وسواس هاآسیب رساندن ها

نگرانی در مورد مبتلا شدن به یک بیماری جسمی نظیر سرطان

خرافات در مورد خوش شانسی، بدشانسی، اعداد یا رنگهای خاص

ترس از مسیول بودن در قبال اتفاقی ناگوار مثل آتش سوزی، دزدی

ترس از صدمه زدن به دیگران بخاطر سهل انگاری

وسواس های مرتبط با کمالگرایی

نگرانی در مورد عینیت و برابری

نگرانی درباره نیاز به دانستن و به یاد آوردن

ترس از دست دادن یا فراموش کردن اطلاعات مهم در مواقع نیاز

عدم توانایی در تصمیم گیری برای نگهداری یا دور انداختن اجسام

ترس از دست دادن

۲. وسواس های رفتاری و جبری

وسواس های فکریشستشو و تمیزی

افکار تکراری درباره  پیشگیری از آسیب رساندن و احتمال وقوع رویداد و عواقب بد به دیگران

دعا کردن برای پیشگیری از آسیب رساندن و احتمال وقوع رویداد بد به دیگران

شمارش اعداد در حین انجام فعالیت ها و به پایان رساندنشان با یک عدد امن، خوب و صحیح

حذف کردن و انجام ندادن (مثال: جا به جا کردن یک کلمه بد با یک لغت خوب)

شستشو مفرط دست ها یا شستشو با آداب خاص

حمام کردن مفرط، مسواک کردن، نخ دندان کشیدن و آداب دستشویی رفتن مفرط و خاص

تمیز کردن افراطی اشیای خانه

تمیز کردن بیش از حد اجسام برای پیشگیری از آلودگی

دیگر وسواس هاچک کردن

گذاشتن اجسام در جای درست یا نظم دادن به آن ها تا زمانی که فرد احساس کند کارش را درست انجام داده

درخواست، گفتن یا اعتراف برای اطمینان یابی بیشتر

دوری از موقعیت هایی که ممکن است وسواس فرد را تشدید کند

چک کردن برای آسیب نرساندن به دیگران در زمان حال و آینده

چک کردن برای آسیب نرساندن به خود در زمان حال و آینده

چک کردن برای اینکه هیچ اتفاق بدی روی نداده باشد

چک کردن اینکه فرد مرتکب اشتباه نشده باشد

چک کردن بخش هایی از بدن و شرایط فیزیکی فرد

تکرار

دوباره خوانی و دوباره نوشتن

تکرار فعالیت های عادی مثل بیرون رفتن و داخل آمدن، بلند شدن و نشستن روی صندلی

انجام حرکتهای فیزیکی تکراری مانند لمس کردن، ضربه زدن یا چشمک زدن

تکرار فعالیت ها در شماره ای خاص مثلاً انجام کاری در سه مرتبه با این توجیه که رقم سه خوب، عدد درست و ایمنی به شمار می‌رود

از سوی دیگر وسواس های فکری عملی یا همان OCD هم دسته بندی مخصوص به خود را دارند و به چهار گروه اصلی تقسیم می شوند:

1. تقارن سازی
2. تمیزی
3. احتکار
4. افکار یا اعمال ممنوعه

حال که با تعریف و انواع وسواس فکری آشنا شدید، شاید بهتر بتوانید به نشانه های این اختلال در شخصیت خود پی ببرید. در مقاله بعدی سعی می‌کنیم تا به مرور نحوه تشخیص صحیح این پدیده، علت وسواس فکری و زمان شیوع این اختلال بپردازیم و راههای درمان قطعی وسواس را نیز به طور مفصل توضیح دهیم.