دتکتور گاز چیست؟ (دتکتور گاز متان)

دتکتور گاز وسیله‌ای برای رصد کردن و تشخیص غلظت‌ گازهای انفجاری، سمی و قابل اشتعال در جو یک محیط است. دتکتورهای گاز می‌توانند تغییرات کوچک در ترکیبات گاز هوا را تشخیص دهند و قبل از رسیدن گازها به سطوح خطرناک، اقدامات پیشگیرانه را انجام دهند.

دتکتور گاز که گاهی اوقات به عنوان نشت‌ یاب گاز، آشکارساز گاز و ردیاب گاز نامیده می‌شود، از فناوری‌های مختلفی برای تشخیص گازهای خطرناک در هوا استفاده می‌کند. طبق الزامات اداره استاندارد بایستی این تجهیزات در مکان های صنعتی، تجاری، مسکونی و آزمایشگاه‌ها نصب شوند. آشکارساز گاز نقش مهمی در ایمنی محیطی و حفاظت از سلامتی افراد دارند.

دتکتور گاز متان (CH₄) چیست؟

دتکتورهای گاز متان عمدتاً در معادن زغال سنگ، تاسیسات تصفیه فاضلاب، پتروشیمی و پالایشگاه، صنایع استخراج نفت و گاز و همچنین در کارخانجات فولاد و ذوب فلزات استفاده می‌گردد.

دتکتور گاز متان ابزاری دقیق، پویا و تعاملی است که برای پایش پیوسته، تشخیص زودهنگام و ارزیابی لحظه‌ای حضور گاز متان در محیط‌های صنعتی، شهری یا آزمایشگاهی طراحی شده است. دتکتور گاز متان را می‌توان حسگر مهندسی‌شده‌ای برای شناسایی دینامیک مولکول‌های فرار هیدروکربنی در سطحی فراتر از توان حواس انسانی دانست؛ ابزاری که به صنعت این امکان را می‌دهد تا در مرز علم و ایمنی، هوشمندانه عمل کند.
برخلاف تصور عمومی که آن را صرفاً یک هشداردهنده ساده می‌داند، این تجهیز، ترکیبی از مهندسی الکترونیک، علم مواد، دینامیک گاز و تحلیل سیگنال‌های محیطی است که به‌واسطه‌ی آن می‌توان وجود، غلظت و نرخ تغییر متان را در فضاهای ایزوله یا باز با دقتی میلی‌درجه‌ای تشخیص داد.
در ساختار دتکتورهای متان، از فناوری‌های متنوعی همچون سنسورهای مادون‌قرمز غیرپراکنشی (NDIR)، سامانه‌های کاتالیستی اکسایشی، پلیستوری، حسگرهای نیمه‌هادی اکسید فلزی (MOS) یا طیف‌سنج‌های نوری با تفکیک بالا بهره گرفته می‌شود. این سنسورها به‌طور انتخابی، ویژگی‌های مولکولی و طیفی متان را ردیابی می‌کنند و کوچک‌ترین نشتی را پیش از آنکه به سطح خطر برسد، شناسایی می‌کنند.
آنچه دتکتور متان را به ابزاری بی‌جایگزین در صنعت نفت و گاز، معادن زیرزمینی، مراکز تولید انرژی، ایستگاه‌های CNG، آزمایشگاه‌ها و حتی ساختمان‌های مسکونی تبدیل می‌کند، توانایی عملکرد دقیق در شرایط متغیر دما، رطوبت، فشار و اختلاط گازها است. این دستگاه نه‌تنها صرفاً برای هشدار ایمنی طراحی شده، بلکه جزئی از سیستم کنترلی هوشمند، مبتنی بر داده‌های زمان‌واقعی است که می‌تواند در فرآیندهای خودکارسازی صنعتی، ایمنی فعال و کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای نقش ایفا کند.

دتکتور گاز ضد انفجار متان

در محیط‌هایی که حضور گاز متان همیشگی یا محتمل است، دتکتور گاز تنها زمانی می‌تواند عملکردی قابل‌اعتماد داشته باشد که خود، بخشی از ریسک نباشد. خاصیت ضدانفجار بودن (Explosion-proof) در دتکتورهای متان بمعنای طراحی مهندسی‌شده‌ای است که مانع از آن می‌شود کوچک‌ترین جرقه، قوس الکتریکی یا افزایش دما درون محفظه الکترونیکی دستگاه، به یک حادثه فاجعه‌بار در محیط بیرونی تبدیل شود.
این ویژگی صرفاً با استفاده از یک پوشش محکم فلزی حاصل نمی‌شود؛ بلکه نتیجه‌ی رعایت دقیق استانداردهای بین‌المللی نظیر ATEX، IECEx یا UL Class I Division است، که طراحی، جنس، ضخامت و حتی نوع آب‌بندی محفظه الکترونیکی را با دقت میلی‌متری مشخص می‌کنند.
دتکتور ضدانفجار متان، در واقع ترکیبی از مهار انرژی درونی و مقاومت در برابر فشار بیرونی است. محفظه‌ی آن به‌گونه‌ای طراحی شده که حتی در صورت بروز انفجار داخلی ناشی از نقص الکترونیکی، گاز داغ و شعله نتوانند به محیط اطراف منتقل شوند.
مسیرهای عبور سیم‌ها، اتصال کابل‌ها، شیارهای تهویه و دریچه‌های بازدید، همگی با اصول دقیق مهندسی ایمن‌سازی شده‌اند تا دستگاه بتواند در میان ابری از گاز متان، با نهایت اطمینان کار کند، بی‌آن‌که خود به عامل شعله‌ور شدن گاز تبدیل شود. به‌عبارتی دیگر، ضدانفجار بودن این دتکتورها نه یک ویژگی اضافه، بلکه بخشی از فلسفه وجودی آن‌ها در محیط‌های پرریسک است؛ فلسفه‌ای که امنیت را در ذات طراحی تعریف می‌کند، نه صرفاً در عملکرد هشداردهنده.

گاز متان شاید تنها یکی از سوخت‌های گازی معمولی به نظر برسد. اما وقتی کمی عمیق‌تر نگاه کنیم، با یکی از عناصر بنیادین در سازوکار زیستی، صنعتی و حتی اقلیمی زمین روبرو می‌شویم. برخلاف باور عمومی که متان را صرفاً یکی از اجزای گاز طبیعی یا سوخت‌های فسیلی می‌داند، این ترکیب ساده، نقشی بسیار مهم و تعیین‌کننده در چرخه کربن و آینده اقلیم بشر ایفا می‌کند. در این مقاله، سفری متفاوت به دنیای متان خواهیم داشت و زوایایی کمتر گفته‌شده از آن را مرور خواهیم کرد.

متان ساده‌ترین عضو خانواده آلکان‌هاست و فرمول شیمیایی آن CH₄ است. اما جذابیت این گاز تنها در سادگی ساختارش نیست، بلکه ویژگی‌های فیزیکی خاصی دارد که آن را از سایر گازهای صنعتی متمایز می‌کند. متان در دمایی بسیار پایین (حدود منفی ۱۶۱.۵ درجه سانتی‌گراد) به مایع تبدیل می‌شود، که ذخیره و حمل آن به‌صورت مایع (LNG)  را به چالشی بزرگ در مهندسی تبدیل کرده است. نکته جالب دیگر این است که به دلیل ساختار چهاروجهی و تقارن بالا، متان لحظه دو قطبی بسیار کمی دارد، که همین موضوع باعث می‌شود تشخیص آن در برخی فناوری‌ها مثل حسگرهای گازی مادون‌قرمز کار آسانی نباشد.

دتکتور گاز برند پروسنس prosense

شرکت پروسنس Prosense بعنوان یکی از پیشروان در زمینه تولید دتکتورهای گاز ثابت صنعتی شناخته شده است و بخاطر رشد سریع و قابل توجه خود چندین بار جایزه پیشرفت و تکنولوژی اروپا را دریافت کرده است.
برند پروسنس با داشتن طیف وسیعی از دتکتورهای گاز نیاز صنعتی کلیه کارخانجات را پوشش می‌دهد.
محصولات پروسنس دارای گواهینامه‌ و تاییدیه های گرید یک اروپایی مانند SIL2 ATEX IECEx IMQ TUV IEC-EN IEP12 FTZU و ExVeritas می‌باشد.

از سال 1395 شرکت آداک فرآیند سپهر نمایندگی رسمی و انحصاری پروسنس در سراسر ایران می‌باشد. در کارخانه پروسنس به طور مستمر بر روی تحقیق و توسعه متمرکز است تا محصولاتی نوآورانه به بازار عرضه کند. پروسنس، که ، در عین حال قادر است برای موارد خاص، راه‌حل‌های سفارشی و خلاقانه‌ای ارائه دهد.
شرکت از سال ۲۰۰6 شروع به فعالیت کرده و از 2008 دارای گواهینامه کیفیت IS09001 - ISO10002 وISO14001 و گواهی‌نامه‌های QAN و QAR برای کلیه فعالیت‌های تولیدی را کسب کرده است.
پروسنس با ارائه خدمات مشتری سریع و ارتباطات آسان، تجربه‌ای بی‌نظیر را برای مشتریان خود فراهم می‌آورد. دتکتورهای گاز این شرکت به راحتی نصب و کالیبره می‌شوند و نگهداری آن‌ها ساده است، در حالی که نرم‌افزار کاربردی آن زمان را برای خدمات فنی به شکل چشمگیری کاهش می‌دهد.