نمایشنامه کاسپار یک شکنجه گفتاری

نمایشنامه کاسپار یک شکنجه گفتاری

به گزارش گلونی کتاب کاسپار اثر پیتر هاندکه از کتاب‌های پرفروش در ایران و جهان است.

درباره کتاب

هاندکه در نمایشنامه خود ماجرای پسری عجیب به نام کاسپار را به تصویر می‌کشد که گویا پیش از این در مکانی عادی زندگی نکرده است.

آن چه نویسنده قصد دارد در این اثر به نمایش بگذارد تاثیر سخن گفتن بر دیگری و نقش به سزای زبان در جوامع انسانی است.

او از آن چه که می‌تواند قضیه آدمی باشد روایت می‌کند و به نوعی شکنجه گفتاری را نمایان می‌سازد.

کاسپار نمایشنامه‌ای پست مدرن است ملهم از سرگذشت مرموز کاسپار هاوزر، پسری آلمانی که با سرووضعی غیرعادی در شهر پیدا می‌شود و از نامه‌ای که در دست دارد چنین بر می‌آید که از بدو تولد در مکانی تنگ و تاریک نگهداری می‌شده است.

اشخاص مختلفی به تعلیم و تربیت او گمارده می‌شوند، اما آنها بیش از آن که به او کمک کنند، به سلامت جسمی و روحی او لطمه می‌زنند.

هاندکه در نمایشنامه‌های خود به مقوله زبان می‌پردازد.

از نظر او زبان نه تنها حامل اندیشه، احساسات و تجربیات فردی است، بلکه مجموعه‌ای است از یک سسله قواعد که ساختار درونی آن از لحاظ کیفی در شکل گیری تصورات و دریافت‌ها و محسوسات ما موثر است.

او تأکید می‌کند که در جوامع صنعتی، که فرد خود را آزاد و رها از قید وبند بکن نکن‌های حاکمانه می‌انگارد، این خطر بسیار است که رسانه‌های همگانی با سوءاستفاده از زبان چنان به افکار عمومی شکل دهند که فرد ایدئولوژی حاکم را ایدئولوژی خود تلقی کند.

نمایشنامه کاسپار بر آن نیست که نشان دهد قضیه کاسپار هاوزر واقعا چگونه است یا واقعا چگونه بوده.

بلکه می‌خواهد نشان دهد که قضیه یک آدمی چه ممکن است باشد.

این نمایشنامه نشان می‌دهد که چگونه می‌توان کسی را با حرف زدن به حرف زدن واداشت.

ازاین رو این نمایش را «شکنجه ی گفتاری» هم می‌توان نامید.

پیشنهاد می‌شود که برای تجسم این شکنجه در بالای دهنه صحنه نوعی چشم جادویی نصب شود که همه تماشاگران بتوانند آن را به خوبی ببینند.

البته وجود این چشم نباید موجب شود که تماشاگران از تعقیب وقایع روی صحنه باز بمانند.

علمکرد این چشم آن است که با پلک زدن‌های عصبی خود مشخص کند که تلقین به قهرمان نمایش هر بار با چه حدتی صورت گرفته است.

هرچه قهرمان نمایش نسبت به این تلقین از خود مقاومت بیشتری نشان می‌دهد، تلقین با حدت بیشتری صورت می‌گیرد و در نتیجه شدت پلک زدن‌های چشم جادویی نیز افزوده می‌شود.

پایان پیام

نویسنده: نگار شاه وار