هنر سفالگری در دوره سلجوقیان


به گزارش گلونی در دوران سلجوقیان تمدن، صنعت و هنر ایرانی همچنان سیر تکاملی خود را طی نمود.

هنر سفالگری در دوره سلجوقیان به بالاترین مرحله رشد و شکوفائی خود رسید.

نقاشی با رنگ‌های متنوع بر روی لعاب خامه‌ای و سفید یا آبی فیروه‌ای و یا ظروفی با تزئینات مینای زرد و سفید و قرمز و هفت رنگ تولید می‌گردید به نحوی که سفالین لعابدار دوره سلجوقی در ردیف بهترین آثار هنری سفال محسوب می‌شود.

در این نقاشی‌ها و صحنه‌های خلق‌شده روی این ظروف اغلب داستان‌های بهرام و آزاده در کسوت فضای اسلامی را به نمایش می‌گذارد.

رساله خطی نفیسی در کتابخانه ملی در استانبول ترکیه موجود است که در آن روش و فن سفالگری سلجوقی را در سال ۷۰۱ (ه.ق) توسط ابوالقاسم استاد سفالگر اهل کاشان موجود است.

یکی از ویژگی‌های این دوره تکامل خط و انعکاس آن در سفالینه کتیبه‌دار است.

معروف‌ترین این سفالینه کاسه است که در موزه برلین نگهداری می‌شود.

هنر سفالگری در دوره سلجوقیان

این مقاله را درباره مرگ آزاده بخوانید

پرفسور پوپ در مورد سفال دوره سلجوقی در کتاب ۱۶ جلدی سیری در هنر ایران می‌نویسد: «اگر چه تا قبل از دوره سلجوقی مرکز عمده تولید صنعت سفال شهرهای مشهور ری، کاشان، ساوه، سلطان آباد و نیشابور بود ولی هنر سفالگری ایران یک هنر ملی بود که در بیش از پنجاه شهر ایران این هنر رایج بوده است.»

ذکر این نکته که در قرن دوم و سوم هجری عمده مرکز سفال سازی ایران شهرهای ساوه و نیشابور بودند واجب است، اما مرکز سفالگری ایران از قرن پنجم تا یازدهم هجری قمری شهر کاشان بود.

مهم‌ترین واقعه تاریخ سفال‌سازی ایران در زمان سلجوقیان رقم می‌خورد و آن استفاده از بدنه مصنوعی در سفال است که متشکل از مواد مختلفی مانند پودر گوارنز، فریت خاک سفید و نرمی است که معادل آن در نزدیک کاشان است و پتاس آن ساخته می‌شد.

سبک نقاشی که به سبک پیش از مغول معروف است بر روی سفالینه‌های این دوره در شهرهای کاشان، ری، ساوه و گرگان و سلطان آباد بیانگر آن است که این شیوه در قبل از این مورد استفاده واقع نشده است.

این ظروف ظریف منحصر به فرد مرغوب با اشکال زیبا مختلف و دیوارهای بسیار نازک و ترد در رنگ‌های متنوع از سفید خالص تا لاجوردی، ظروف تک رنگ در مجموعه سفالینه‌های دوره سلجوقی به چشم می‌خورد که موجب تحسین هر بیننده‌ای است.

در دوران سلجوقی به تولید دو نوع سفالینه رنگی مبادرت می‌گردند، رنگ‌های که در تقابل یکدیگر بوده و در نهایت ضدیت جذابیت خاصی به این سفالینه‌ها می‌داده.

در این دوره به تقلید از مصنوعات فلزی و گچ سفالینه‌های زیبائی خلق گردیده است.

پایان پیام

نویسنده:‌ فاطمه نصیری راد