اثر پورنوگرافی بر مغز چگونه است؟ چگونه پورنوگرافی باعث تغییر ساختار مغز می‌شود؟

به قلم دکتر سنایی

اثر پورنوگرافی بر مغز

اثر پورنوگرافی بر مغز از طریق تغییر ساختارهای مغز که در طول سالیان تکامل شکل گرفته است صورت می‌پذیرد. هنگامی‌که یک موش نر را کنار یک موش ماده در قفس رها می‌کنید، چه اتفاقی می‌افتد؟ ابتدا حالت جنون‌آمیز موش نر را می‌بینید و سپس به‌تدریج موش نر از موش ماده خسته می‌شود. حتی اگر موش ماده تمایل بیشتری به جفت‌گیری داشته باشد، موش نر رابطه را کافی می‌داند (بی‌اعتنا می‌شود).

با این حال، اگر موش ماده را با موش ماده‌ی جدیدی جایگزین کنید، موش نر بلافاصله نیرو می‌گیرد. همچنین با حالت بسیار مشتاقی تلاش می‌کند تا با او آمیزش داشته باشد. شما می‌توانید این روند را با موش‌های ماده‌ی دیگری نیز تکرار کنید تا زمانی‌که موش نر خسته شود و حتی گاهی از حال می‌رود.

به این فرآیند اثر کولیج می‌گویند- پاسخ اتوماتیک به جفت‌های جنسی جدید. جالب اینجاست باوجود خروج اسپرم‌های مردان بر اثر فعالیت جنسی، هنگامی‌که آنها یک مورد جدید را می‌بینند، به‌سرعت فعال می‌شوند. این پاسخ اتوماتیک نیرومند به شهوت جدید، همان چیزی است که شما را به‌سمت پورنوگرافی اینترنتی و فیلم پورن می‌کشاند.

مثل آن موش آزمایشگاهی، شما یک مکانیزم اولیه در مغزتان دارید که باعث تحریک دوجانبه شما نسبت به زنان یا مردان، یا هر چیز دیگری که روی صفحه نمایش خود می‌بینید، می‌شود. (توجه: اثر کولیج در زنان نیز اتفاق می‌افتد. مطالعات نشان می‌دهند در شرایط مناسب زنان نیز عملکردی مشابه مردان خواهند داشت.)

مدارهای اولیه در مغز شما احساسات، محرک‌ها، برانگیختگی‌ها و تصمیم‌گیری‌های غیرارادی‌تان را مدیریت می‌کنند. آنها وظایفشان را چنان خوب انجام می‌دهند که در سیر تکامل، نیازی به تغییر و تکمیل آنها از هنگام پیدایش انسان‌ها تا زمان پیدایش پورنوگرافی پیدا نشده است. اثر پورنوگرافی بر مغز چنان است که باعث تغییر ساختار تکامل یافته انسان در طول تاریخ تکامل می‌شود.

دوپامین بیشتر لطفا!

برای تمامی پستانداران از جمله انسان‌ها، موش‌ها و …، میل و انگیزه‌ی انجام رابطه جنسی عمدتاً از شیمی اعصاب به‌نام دوپامین ایجاد می‌شود. دوپامین، قسمت عمده‌ای از بخش اولیه مغز را که مدار پاداش است، تحریک می‌کند. این قسمت همان جایی است که ما هوس و لذت را تجربه می‌کنیم و معتاد می‌شویم.

مدار پاداش، مجبورتان می‌کند تا کارهایی را که بقای شما را تامین می‌کنند و باعث انتقال ژن‌هایتان می‌شوند، انجام دهید. در راس فهرست پاداش‌های انسانی، غذا، رابطه جنسی، عشق، دوستی و هرچیز نو و جدیدی قرار دارند. اینها «تقویت‌کننده‌های طبیعی» نامیده می‌شوند که برخلاف مواد شیمیاییِ اعتیادآور هستند (با مواد شیمیاییِ اعتیادآور متفاوتند).

در حقیقت، وظیفه اصلی دوپامین در سیر تکاملی این است که شما را به انجام کارهایی وادار کند که به‌نفع ژن‌های شماست. هر چقدر میزان ترشح دوپامین بیشتر باشد، شما تمایل بیشتری به آن کار خواهید داشت. اگر هم دوپامینی ترشح نشود، شما آن محرک را به کلی نادیده می‌گیرید. به‌عنوان مثال، شکلات‌های پرکالری و یا بستنی از موادی هستند که دوپامین زیادی در مغز ترشح می‌کنند. یکی دیگر از نام‌های دوپامین، مولکول اعتیادآور است زیرا نقش اساسی در تمامی انواع اعتیادها ایفا می‌کند.

دوپامین مرکز لذت یا میل خواستن

اگرچه دوپامین اغلب به‌عنوان یک «مولکول سرخوشی» اشاره شده است، اما از لحاظ اصولی این اسم بی‌عیب و اشتباه نیست. دوپامین جستجو و تنوع‌طلبی در پاداش است. جستجو کردن پاداش برای خواسته‌ها و انتظارات. دوپامین انگیزه و حرکت برای دنبال نمودن پاداش‌های بالقوه یا اهداف بلندمدت را نیز فراهم می‌آورد. اگرچه بحث‌برانگیز است اما به نظر می‌رسد پاداش نهایی و احساسات خوب از opioid ها ناشی می‌شود. به زبان ساده، دوپامین خواستن است و opioid ها دوست داشتن.

?

همانطور که یک روانشناس، در اینباره توضیح داده است: «انتقال دهنده عصبی دوپامین سبب نمی‌شود که مردم لذت را تجربه کنند، بلکه بیشتر باعث ایجاد یک رفتار جستجوگرانه می‌شود. او افزود: «دوپامین موجب می‌شود تا ما بخواهیم، تمایل پیدا کنیم، با تلاش فراوان به دنبالش بگردیم و آن را جستجو کنیم. سیستم opioid سبب احساس لذت می‌شود. در عین حال او شرح داد که: «عملکرد سیستم دوپامین قویتر از عملکرد سیستم opioid است».

«ما بیشتر از آنکه لذت را بخواهیم، تمایل به جستجوی لذت داریم». این همان پدیده‌ای است که تنوع‌طلبی را به‌دنبال دارد.

تنوع، تنوع و تنوع بیشتر

دوپامین به دنبال چیزهای جدید و تازه است. یک اتومبیل جدید، یک فیلم جدید، یک گوشی جدید، در حقیقت ما همه معتاد دوپامین هستیم. درحالیکه در مورد هر چیز جدیدی، هیجان اولیه به سرعت با کم شدن دوپامین کم‌رنگ می‌شود.

حال در اینجا چگونگی کار اثر کولیج را شرح می‌دهیم. موش نر بعد از این که با موش ماده ارتباط برقرار می‌کند، میزان دوپامین در مغزش کاهش می‌یابد. ولی به محض اینکه یک موش ماده جدید جایگزین می‌شود، سطح دوپامین دوباره بالا می‌رود. آیا به‌نظر آشناست؟

تعجبی ندارد که موش‌ها و انسان‌ها در مورد واکنش به محرک‌های جنسی جدید، مشابه هم عمل می‌کنند. مثلاً هنگامی که محققان استرالیایی (نمودار) یک فیلم شهوت‌انگیز را بارها و بارها نشان دادند؛ تست آلت تناسلی افراد و گزارش‌های ذهنی آنها هردو بیان‌کننده این موضوع بودند که به‌تدریج برانگیختگی جنسی کاهش می‌یابد. درحقیقت، تکرار (همان کار قدیمی، همان کار قدیمی)، تنها باعث خسته‌کننده شدن موضوع می‌شود. خوگیری نشان دهنده کاهش دوپامین است.

پس از ۱۸ بار نمایش فیلم- دقیقاً هنگامی‌که افراد در حال چرت‌زدن بودند- محققان در دفعه‌ی نوزدهم و بیستم فیلم جدیدی پخش کردند. دنگ! مشاهده‌کنندگان و آلت‌های تناسلی‌شان مجددا تحریک شدند و ثابت کرد که مورد جدید و تازه، تاثیر زیادی دارد (بله! زنان نیز نتایج مشابهی را نشان دادند). اینجا نقطه‌ای است که اثر پورنوگرافی بر مغز و تاثیر فیلم پورن روی مغز بیشتر و بیشتر می‌شود.

پورنوگرافی اینترنتی و دیدن فیلم پورن خصوصاً به مدار پاداش گره خورده است

زیرا همیشه تنها با یک کلیک می‌توان به این تنوع و تازگی رسید. این تازگی می‌تواند یک شریک عاطفی جدید، صحنه غیرمعمول، عمل جنسی عجیب و غریب و یا … باشد (جای خالی را شما پر کنید). با باز کردن تعداد زیادی صفحه و کلیک کردن رویشان طی ساعت‌های طولانی، تعداد شریک‌های جنسی‌ جدیدی که هر ده دقیقه تجربه می‌کنید بیشتر از تعداد کل شریک‌های جنسی‌ خواهد بود که اجداد شکارچی‌مان در تمام طول عمرشان تجربه کرده‌اند. تحقیقات تایید کرده‌اند انتظار پاداش و تازگی چیزها، یکدیگر را با افزایش برانگیختگى جنسى و تغییر ساختار لیمبیک سیستم در مغز تقویت می‌کنند. پورنوگرافی اینترنتی چیزی است که دانشمندان آن را یک محرک فرابهنجار می‌نامند. اینها محرک‌هایی هستند که نسخه‌های اغراق‌آمیز از محرک‌های واقعی (شاید هم غیرواقعی) می‌باشند که ما اشتباهاً آنها را به‌عنوان محرک‌های بسیار باارزش حس می‌کنیم.

محرک‌های غیرطبیعی

این نیکولاس تینبرگن، برنده جایزه نوبل بود که سال‌ها پیش عبارت محرک فرابهنجار (یا فوق عادی) را ابداع کرد. او کشف کرد پرندگان، پروانگان و بسیاری از جانوران دیگر می‌توانند با ترجیح دادن تخم‌های ساختگی یا شریک‌های جنسی غیرواقعی، فریب بخورند. برای مثال، تینبرگن تخم‌های غیرواقعی بزرگتر از حد معمول ساخته بود و آنها را به صورتی خاص تزئین کرده بود و پرندگان ماده تلاش می‌کردند تا روی آن بنشینند در حالیکه تخم‌های خودشان بی‌وقفه در حال تغییر رنگ، لکه‌لکه شدن و فاسد شدن بودند.

انسان‌ها مانند پرندگان، ارزش یک محرک را با میزان فعالسازی مدار پاداش ارزیابی می‌کنند. به‌همین دلیل است که انگیختگی جنسی، سطوح بالایی از دوپامین و opioid را آزاد می‌کند- تکثیر (تولید فرزند)، مهمترین شغل ژن‌های شما است.

پورنوگرافی اینترنتی و دیدن فیلم پورن فقط شامل تنوع و تازگی جنسی مکرری نیست که باعث بیدار شدن سیستم پاداش‌مان می‌شود. دوپامین همچنین بر اثر احساسات و محرک‌های دیگری نیز آزاد می‌شود که همگی اغلب در پورنوگرافی اینترنتی هم یافت می‌شوند.

به طور مثال:

• احساسات قوی- مانند گناه، نفرت، خجالت، اضطراب و ترس.
• خواستن و جستجو – مدار پاداش اغلب مدار طلب و خواستن نامیده می‌شود.
• هر چیزی که انتظارات را نقض کند- شوک، غافلگیری یا خیلی بیشتر از چیزی که تصور می‌کنیم.

مطالعه کنید: با همسر معتاد به پورنوگرافی چه کنیم

از دیرباز در اطرافمان با کلمات و تصاویر شهوانی در ارتباط بوده‌ایم بطوریکه با دیدن موردی جدید، تاثیر عصبی شیمیایی روی انسان می‌گذارند. با این حال، تازگی مطالبی که پلی بوی ماهانه ارائه می‌دهد، خیلی سریع از بین می‌رود.

آیا کسی مجله پلی بوی را می‌تواند با تازگی موجود در سایت‌های اینترنتی مقایسه کند؟ چیزی‌که پورنوگرافی موجود در اینترنت را منحصر به‌فرد می‌کند این است که می‌توانید دوپامین خود را با یک کلیک و یا یک صفحه اینترنتی بالا نگه دارید.

بسیاری از این حالت‌های هیجانی مشابه (اضطراب، شرم، شوک، تعجب) نه تنها دوپامین را افزایش می‌دهند، بلکه هرکدام هورمون‌های استرس و انتقال‌دهنده‌های عصبی را نیز افزایش می‌دهند (نوراپی نفرین، اپی نفرین، کورتیزول). این استرس‌های عصبی، تا زمانی که اثرات قدرتمند دوپامین درحال تقویت شدن باشد، برانگیختگى جنسى را افزایش می‌دهند. با گذشت زمان، مغز یک کاربر پورن می‌تواند احساس اضطراب یا ترس را به جای احساس انگیختگی جنسی اشتباه بگیرد. این کمک می‌کند تا توضیح دهیم که چرا برخی کاربران پورن هر دم به‌دنبال صحنه‌های شوک‌آور بیشتری هستند. زیرا آنها نیاز بیشتری به این هورمون‌ها برای تحریک شدن و به هیجان آمدن و رسیدن به ارگاسم دارند. بنابراین اثر پورنوگرافی بر مغز و تاثیر ارضا شدن بر مغز هردم بیشتر می‌شود و تغییرات بیشتری را باعث می‌شود.

چه چیزی پورنوگرافی را محرکی منحصر به فرد می‌سازد؟

امروزه دسترسی به فیلم‌های پورنوگرافی بسیار آسان است و به‌صورت بیست و چهار ساعته می‌توان به آن دسترسی داشت. همچنین این دسترسی به‌صورت رایگان و خصوصی و نامحدود می‌باشد. عرضه فیلم‌های پورنوگرافی و دیدن فیلم پورن به‌صورت متنوع است. نحوه‌ای که عرضه می‌شود و نحوه‌ای که مخاطب آن را استفاده می‌کند باعث می‌شود معمولاً دوپامین برای دوره‌های غیرمعمول طولانی بالا نگه داشته شود که این امر پورن‌های اینترنتی را با امری اجباری و بالقوه اعتیادآور تبدیل می‌کند. افرادی‌که معتقدند ما اعتیاد به پورن داریم وابستگی و اعتیاد به پورن را با اعتیاد به موادمخدر یا بازی‌های ویدئویی مقایسه می‌کنند. در حالی‌که اعتیاد رفتاری و اعتیاد به مواد در بعضی تغییرات خاص مغزی مشترک هستند ولی این تشبیه کمی ما را گمراه می‌کند. ما مدارهای مغزی برای رابطه جنسی داریم و این مدارها بخصوص در طول نوجوانی آسیب‌پذیرند (البته تا زمانی‌که زنده‌ایم، تا حدودی آسیب‌پذیر هستیم).

به‌عبارت ساده‌تر

می‌توان گفت در مغز انسان هیچ مداری برای الکل، کوکائین یا یک بازی کامپیوتری وجود ندارد. درحالیکه همگی اینها می‌توانند دوپامین مرکز پاداش را افزایش دهند (پیش شرط لازم برای اعتیاد) اما هیچکدام توانایی تغییر شکل الگوی انگیختگی جنسی‌مان را ندارند. در حالیکه پورنوگرافی می‌تواند مدار گسترده مغزمان را برای تمایلات جنسی و تکثیر کاملاً تغییر دهد.

چون ارگاسم، قدرتمندترین تقویت‌کننده‌ی طبیعی است و کار عالی تکثیر ژن‌هایمان را برعهده دارد؛ مغزمان تلاش می‌کند هر چیز مرتبط با این تجربه قدرتمند را به‌خاطر بسپارد.

این کار با مرتبط نمودن هر چیز و عملی که در حین این رویداد بزرگ و اوج لذت جنسی صورت می‌پذیرد انجام می‌شود که در مورد پورنوگرافی شامل موارد زیر می‌شود: چشم‌چرانی، جستجوگری، تنوع سیری‌ناپذیر، یادگارپرستی (هر چیزی که در لحظه ارگاسم در کنار فرد باشد و یا چشم فرد به آن بیفتد می‌تواند به‌عنوان یک عامل قوی در رسیدن به ارگاسم عمل کند)، بازیگران متعدد فیلم‌های پورنوگرافی، تب‌های متعدد (Multiple Tabs) یا به‌عبارت دیگر انتخاب‌های متعدد، انجام کارهای عجیب، شوک، غافلگیری، اضطراب، و غیره. از آن پس فرد نسبت به هر یک از این موارد ذکرشده، شرطی‌‌شده و تنها به‌واسطه آنها تحریک می‌شود. و دیگر یک شریک جنسی واقعی فرد را تحریک نمی‌کند.

طرق تاثیر پورنوگرافی بر مغز

اعتیاد شرط لازم برای تغییرات مغزی یا تاثیر پورنوگرافی بر مغز یا تاثیر فیلم پورن روی مغز نمی‌باشد. بلکه اثرات آن را باید به‌صورت طیفی دانست.

پورنوگرافی اینترنتی یا دیدن فیلم پورن در واقع محرک فوق‌العاده‌‌ی منحصر به فرد و یک دستگاه تولید دوپامین است. سوال متداول و مرسوم این است که: «عواقب احتمالی این دوپامین چه هستند؟». شاید سوال کمی دقیقتر به این‌صورت باشد: «پیامدهای احتمالی این دوپامین در پاسخ به یک نوع محرک خاص چه می‌باشند؟ (در این مورد، محرک پورنوگرافی اینترنتی و صفحه نمایش کامپیوتر است)».

در حالی که عواقب بسیار زیادی می‌توان برای آن ذکر کرد، اما شاید مهمترین عواقب موارد زیر باشند:

۱) شرطی‌سازی جنسی

که به دو روش کلی زیر می‌باشد:

• اولین نوع شرطی‌سازی جنسی را می‌توان به صورت زیر خلاصه کرد: «آها، این طریقی است که افراد رابطه جنسی دارند و من باید این کار را انجام دهم». اکثر تحقیقات و مقالات رایج در مورد این نوع شرطی‌سازی جنسی، به ویژه در نوجوانان متمرکز هستند.
• نوع دوم را می‌توان به‌صورت زیر خلاصه کرد: «آها، این دقیقا همان چیزی است که مرا سرحال می‌آورد (تحریک می‌کند)». شکل عمیق‌تر و گسترده‌تر این یادگیری ممکن است شامل موارد زیر باشد: تماشای فیلم‌های پورنی که بیشتر از فعالیت جنسی واقعی هیجان‌انگیز هستند، یا نیاز به کلیک‌های پی در پی از ویدیویی به ویدیویی دیگر تا اینکه تا اینکه فرد از لحاظ جنسی برانگیخته بماند، و یا لیست بی‌پایانی از گزارشات کاربران از یادگار پرستی‌های خود (فتیشیسم جنسی).

۲) تغییرات مغزی وابسته به اعتیاد

که این مورد بسیار دیده می‌شود. این تغییرات مغزی پیچیده بوده و به‌صورت یک طیف عمل می‌کند. یعنی لازم نیست تا فرد کاملاً معتاد شود تا این تغییرات در مغز او ایجاد شوند. بلکه به میزانی که فرد بیشتر به تماشای پورنوگرافی می‌پردازد تغییرات بیشتری در مغز او به‌وقوع می‌پیوندد.

در اینجا یک موضوع مهم مطرح است. هم شرطی شدن جنسی و هم اعتیاد، یک تغییر کلیدی مشترک بر روی مغز می‌گذارند. این تغییر توسط همان سیگنال بیولوژیکی (دوپامین) آغاز می‌شوند و در همان ساختار (هسته اکومبانس) رخ می‌دهند.

• تغییر مغز «شرطی شدن» نامیده می‌شود (البته در اعتیاد کامل تغییرات اضافی مغزی دیگری نیز اتفاق می‌افتد).
• این تغییر در مرکز پاداش مغز (هسته اکومبنس) روی می‌دهد.
• سیگنال اولیه، دوپامین می‌باشد.

شرطی شدن زمانی اتفاق می‌افتد که

مغز خاطره‌ای از پورنوگرافی داشته باشد، مثل صداها، بوها، احساسات و خاطرات مرتبط با دریافت پاداشی بزرگ مانند خودارضایی با پورن- که ایجاد گذرگاه‌هایی در ذهن‌مان می‌کند که می‌تواند مرکز پاداش‌مان را در آینده منفجر کند.

این نشانه‌ها به صورت قدرتمند و سخت در ذهن ما می‌مانند و از آن پس هر کدام از آن صداها و بوها باعث تحریک مرکز پاداش مغز می‌گردد و فرد بیشتر و بیشتر به‌دنبال تکرار این صداها، بوها، هیجانات و خاطرات است.

زیاده‌روی در مصرف مواد یا پاداش‌های طبیعی (پورن، غذای ناسالم) باعث افزایش سطح دوپامین می‌شود که مغز ابتدایی شما آن را به این صورت تفسیر می‌کند: «این فعالیت واقعا و واقعا ارزشمند است و شما باید آن را دوباره و دوباره انجام دهید».

البته هیچ‌چیز برای مغز ابتدایی شما مهمتر از گسترش ژن‌هایتان نیست، حتی اگر این کار نگاه‌کردن به صفحه نمایش باشد. در حقیقت دوپامین به ما کمک می‌کند آنچه را که باعث بقای ژن‌های ما می‌شود به‌خاطر سپرده و تکرار کنیم تا از این طریق بقای ژن‌هایمان تضمین شود و این کار از طریق تغییر سیم‌کشی مغز و یا به‌عبارت دیگر تغییر ساختار مغز صورت می‌پذیرد. بنابراین پورنوگرافی باعث می‌شود ساختار مغز تغییر کند.