نصب ‌macOS روی کامپیوترهای شخصی - بخش دوم

به بخش دوم از سری مقالات آموزشی نصب macOS روی PC خوش اومدید، توی این قسمت راجع به مقدمات، تعاریف و ابزارهای مورد نیاز برای نصب این سیستم‌عامل صحبت میکنم.

توی قسمت اول راجع به سخت‌افزار موردنیاز و مناسب صحبت کردم و میتونید توی اون مقاله سوالات، ابهامات و مشکلات مربوط به سخت‌افزار رو در بخش کامنت بپرسید تا من یا دیگر دوستان شما رو راهنمایی کنیم.

قبل از هر چیزی میخوام به صورت اجمالی و مختصر راجع به ساختار Boot سیستم‌عامل مک توضیحاتی بدم.

تمامی سخت افزارهای کامپیوتری از لحظه‌ی روشن شدن، اول توسط میان‌افزار/سفت‌افزار ( Firmware ) پروسه‌ی Boot شدن رو طی میکنن و در این مرحله پس از بررسی سخت‌افزارهای سیستم از نظر سلامت کارکرد و تنظیم مقادیر از پیش تعیین شده برای کارکرد صحیح قطعات، مابقی پروسه‌ی Boot رو به سیستم‌عامل محول میکنن تا در نهایت به Desktop یا محیط آماده به کار سیستم‌عامل برسیم.

بدون‌شک این تعریف ساده و کلی در تمامی ابزارهایی که یک سیستم‌عامل رو اجرا میکنن یکسان هست.

در سیستم‌های کامپیوتری قدیمی Bios ( بایوس - مخفف Basic Input/Output System ) و در سیستم‌های جدید UEFI ( مخفف سرنام Unified Extensible Firmware Interface ) مرحله‌ی اول Boot رو به عهده دارن.

در PCهایی که استفاده میکنیم، آزاد هستیم که نوع و نسخه‌ی مدنظرمون از هر سیستم‌عاملی که برای پردازنده‌های اینتل ساخته شدن و قابل نصب روی PC باشن رو انتخاب و نصب کنیم. اما توی کامپیوتر‌ها و سیستم‌عامل مکِ شرکت اپل یکم این پروسه سخت‌گیرانه‌تره!

در واقع شرکت اپل کامپیوترهاش رو به گونه‌ای ساخته که محدودیت‌های مدنظرش رو در نرم‌افزارهای قابل‌اجرا روی سخت‌افزارش کنترل و مدیریت بکنه.

برای مثال شما نمیتونید برای همیشه کامپیوتر iMac یا Macbook رو به آخرین نسخه به‌روز رسانی کنید، درواقع Firmware و سیستم‌عامل، اول چک میکنن ببینن شما مجاز هستید که این نسخه‌رو روی این کامپیوتر اجرا کنید یا نه.

نمونه‌ی بارزش رو توی کامپیوتر‌هایی که دیگه نمیتونن macOS Mojave رو نصب کنن میتونید مشاهده کنید.

در طرف دیگه سیستم‌عامل macOS وجود داره که اون هم چک میکنه که داره روی سخت‌افزار‌های ساخت اپل اجرا میشه یا نه! و اگه بعد از بررسی ببینه که سخت‌افزار مربوط به شرکت اپل نیست از ادامه‌ی فرایند Boot جلوگیری میکنه.

خب این مربوط میشه به قابلیت Secure Boot که در سیستم‌های پشتیبانی کننده از UEFI میتونید ازش استفاده کنید، در واقع این قابلیت به سیستم امکان Boot امن رو میده و مانع از Boot شدن سیستم‌عامل‌هایی میشه که امضای دیجیتال معتبری توی پایگاه داده‌ی UEFI ندارن.

سخت‌افزارهای کامپیوتری ساخت اپل چون بر مبنای UEFI هستن به صورت پیشفرض حالت Secure Boot در اونها فعال هست و علاوه بر اون یک چیپ دیگه هم دارن که کار رو برای اجرای سیستم‌عامل مک روی سخت‌افزارهای غیر بومی سخت میکنه.

چیپ SMC مانعی بزرگ بر سر راه اجرای macOS روی PC

چیپ SMC ( مخفف System Management Controller )، سد دفاعی اپل در برابر اجرای macOS روی سخت‌افزارهای غیر بومی هست.

البته این چیپ وظیفه‌های دیگه‌ای هم داره ولی مهمترین کارش ارائه‌ی مجوز نهایی کاربر ( macOS End User License ) برای تایید و ادامه‌ی فرایند Boot از طرف سیستم‌عامل هست؛ بودن یا نبودن این مجوز باعث میشه macOS بفهمه که این سخت‌افزار مجاز به اجرای سیستم‌عامل هست یا نه!

حالا میرسیم به اصل ماجرا که چیزی نیست جز اینکه الان فهمیدیم اولین و بزرگترین چالش اینه که به سیستم‌عامل بفهمونیم که داره روی یه سخت‌افزار معتبر اجرا میشه! ولی این همه‌ی ماجرا نیست.

خیلی ساده و غیر تخصصی بگم: اول باید سیستم‌عامل بفهمه سخت‌افزار بومی و معتبر هست و بعد ما باید بتونیم تمامی درخواست‌ها از سخت‌افزار و سیستم‌عامل رو به هم مرتبط و متصل کنیم.

با اینکه همه‌ی سخت‌افزارهای برپایه‌ی پردازنده‌های اینتل ساختاری مشابه دارن، ولی اپل تاجایی که تونسته طراحی سخت‌افزارهاش‌ رو متفاوت انجام داده، برای همین مقدمات نصب مک روی PC یکم با سیستم‌عامل‌هایی مثل ویندوز و گنو/لینوکس تفاوت داره.

از طرفی همه‌ی کامپیوترهای شخصی از UEFI پشتیبانی نمیکنن و ممکنه بخوایم macOS رو روی سخت‌افزاری که Bios داره نصب و راه‌اندازی کنیم.

از اینجا به بعد باید همه‌چیز رو به یک واسط بسپاریم که بتونه macOS رو کنترل‌ بکنه و مک هم حس کنه داره روی سخت‌افزار بومی اجرا میشه و همینطور بخشهایی‌رو که دچار مشکل شدن توسط یک‌سری Patch رفع اشکال بکنه. در ادامه باید چندتا برنامه رو معرفی و چندتا مفهوم رو تشریح کنم و بعد میریم سراغ رفع اولین مشکل یعنی شبیه‌سازی چیپ SMC.

نرم‌افزاری واسط برای مدیریت Boot

برای اینکه بتونیم macOS رو روی PC اجرا کنیم نیاز داریم که در گام اول از یک برنامه‌ی مدیریت Boot مختص این کار استفاده کنیم.

چند برنامه وجود دارن که این‌کار رو انجام میدن اما بهترینشون از نظر من نرم‌افزار Clover EFI bootloader هست.

این نرم‌افزار علاوه‌بر اینکه macOS رو میتونه اجرا کنه، کلی قابلیت و تنظیم داره که باهاش میتونیم مشکلاتی که ممکنه برای اجرای سیستم‌عامل مک پیش بیاد رو رفع کنیم.

وقتی از Clover استفاده می‌کنید مهم نیست که مادربود سیستم شما Bios داره یا UEFI، نرم‌افزار Clover جوری طراحی شده که مک رو روی حالت UEFI اجرا بکنه.

توضیح : اگر مادربورد شما Bios داره، Clover میاد و UEFI رو براش شبیه‌سازی میکنه تا مک بتونه اجرا بشه.

خبر خوب اینه که Clover به ما این امکان رو میده که به صورت Dual Boot و یا Multi Boot بتونیم علاوه‌بر مک، یک یا چند سیستم‌عامل دیگه رو هم روی PC داشته باشیم.

فایل Config.Plist

فایل Config.Plist لیستی از تمامی تنظیماتی هست که برای اجرای macOS روی PC بهشون نیاز داریم. در واقع این فایل حین نصب Clover به شکل خام و با تنظیمات اولیه در پارتیشن EFI نصب خواهد شد و باید با توجه به مشخصه‌های سخت‌افزاری سیستم، تنظیماتش رو تغییر بدیم تا macOS بدون هیچ اشکالی بتونه روی PC اجرا بشه.

اگر از سیستم‌هایی با پردازنده‌های Ivy Bridge و جدیدتر استفاده می‌کنید می‌تونید با مراجعه به سایت زیر فایل Config.Plist مربوط به پردازنده‌ی خودتون رو دریافت کنید که بهینه‌سازیهایی برای سازگاری macOS با پردازنده و مادربورد نسل مدنظرتون روش انجام شده.

https://hackintosh.gitbook.io/-r-hackintosh-vanilla-desktop-guide/

نرم افزار Clover Configurator

اگه بخوایم تغییراتی توی فایل Config.Plist بدیم باید با یک ویرایشگر متنی، ویرایشات رو بنویسیم و ذخیره کنیم.

اما اگه از خطوط و نوشته‌‌های این فایل سردر نمیارید میتونید از برنامه‌ای که برای این کار ساخته شده استفاده کنید.

این برنامه یک رابط گرافیکی تروتمیز داره که به ما امکان میده تنظیمات فایل Config.Plist رو بدون نگرانی از خراب شدنش تغییر بدیم.

همینطور لیست بلند و بالایی از Patch های مورد نیاز رو هم توی خودش داره و نیازی نیست دنبال این Patchها توی اینترنت بگردیم و یا بخوایم دستی بنویسیم‌شون؛ این برنامه همه‌ی تنظیمات مورد نیاز رو توی خودش از قبل داره و ما کافیه از طریق رابط گرافیکی نرم‌افزار فقط بگیم چه تنظیماتی رو میخوایم فعال/غیرفعال کنیم و درنهایت همه چیز توی فایل Config.Plist به صورت کدهای استاندارد نوشته خواهد شد.

علاوه بر موارد گفته شده، این برنامه قابلیت ماونت/آن‌ماونت دیسک EFI و نصب/حذف درایورهای EFI و همینطور نصب ماژول‌های پیشنیاز macOS رو داره.

لینک دانلود این برنامه :

https://mackie100projects.altervista.org/download-clover-configurator/

مفهوم Kernel Extension ( به صورت مخفف Kext ) یا ماژول‌های هسته

همه‌ی سیستم‌عامل‌ها یک Kernel یا هسته دارن که وظیفه‌ی کنترل و مدیریت کامل روی سخت‌افزار رو داره، ماژول‌های هسته یا افزودنی‌های هسته، فایل‌های الحاقی هستند که به هسته‌ی سیستم‌عامل امکان میدن که دامنه‌ی فعالیت‌های گسترده‌تر/جدیدتری داشته باشه و یا بتونه با سخت‌افزارهای جدید کار کنه.

این تعریف با توجه به نوع هسته‌ی مورد استفاده ممکنه کمی متفاوت باشه ولی توی macOS ما ماژول‌‌های هسته رو با نام Kext میشناسیم و در فرایند نصب macOS باهاشون کار خواهیم داشت.

در واقع هرجایی مشکلی توی سیستم‌عامل پیش بیاد احتمالاً براش ماژولی هست که رفعش کنه.

شبیه‌ساز چیپ SMC

باتوجه به اینکه ما نمیتونیم سخت‌افزاری چیپ SMC رو شبیه‌سازی کنیم مجبوریم از روش‌های نرم‌افزاری استفاده کنیم.

برای همین هکر‌ها چیپ SMC رو به شکل یک ماژول Kext برای macOS توسعه دادن و به سادگی میشه حین فرایند Boot سیستم این شبیه‌ساز رو جای چیپ سخت‌افزاری واقعی جا زد تا macOS به سادگی گول بخوره و Boot بشه.

شما میتونید یکی از بهترین نسخه‌های ماژول‌های شبیه‌ساز SMC رو از لینک زیر دانلود کنید :

https://bitbucket.org/RehabMan/os-x-fakesmc-kozlek/downloads/

مشکل Kernel Panic

در حین نصب macOS ممکنه با Crashهایی روبرو بشیم حین Boot کردن سیستم‌عامل که اصطلاحاً بهش میگیم Kernel Panic و باید دنبال علت بروز اختلال در فرایند Boot باشیم و رفعش کنیم. که البته در مقالات بعدی بهش خواهیم پرداخت.

سوال : بعد از این همه توضیح، چطور من از اینها استفاده کنم؟

من گام به گام مراحل رو اجمالی توضیح میدم، ولی در مقالات بعدی مفصلاً این روش‌ها رو به شکل کامل شرح خواهم داد.

توجه: یادتون باشه ادامه‌ی این مقاله بیشتر جنبه‌ی آشنایی داره تا اینکه با استفاده از اون بخواید macOS رو آماده‌ی نصب کنید.

گام اول

ما در ابتدا نیاز داریم که یک USB درایو 8 یا 16 گیگ داشته باشیم.

برای نصب نسخه‌های Mojave به قبل، 8 گیگ کفایت میکنه ولی برای نسخه‌های جدیدتر ممکنه 8 گیگ شمارو با مشکل روبرو کنه.

گام دوم

به سیستم‌عامل مک نیاز داریم! :|

میتونید از یه کامپیوتر اپل کمک‌ بگیرید و یا اینکه مک رو روی شبیه‌ساز نصب کنید. یادتون باشه هیچ فرقی نداره مک روی کامپیوتر اپل باشه یا مجازی اجرا شده باشه، مهم فقط اینه که به سیستم‌عامل مک دسترسی داشته باشید.

در مقالات بعدی روش مجازی‌سازی مک روی ویندوز یا گنو/لینوکس رو شرح خواهم داد ( زیاد نگران نباشید با آموزش‌هایی که آماده خواهم کرد متوجه خواهید شد که مرحله‌ی آنچنان سختی نیست ).

گام سوم

دانلود نسخه‌ای از macOS، فرقی نداره از AppStore باشه یا از سایت‌های دیگه و کپی اون توی پوشه‌ی برنامه‌ها.

مثلاً:

https://soft98.ir/os/mac-os-x/3411-macos-sierra.html

گام‌چهارم

در این مرحله نوبت به فرمت کردن USB Flash میرسه، البته توی ابزار Disk Utility باید از گزینه‌‌ی Erase برای این‌کار استفاده کرد.

فقط یادتون باشه قبل از Erase کردن در قسمت Name بنویسید MyVolume و بعد در قسمت Format گزینه‌ی ( mac OS Extended ( Journaled و در قسمت Scheme گزینه‌ی GUID Partition Map رو انتخاب کنید.

گام‌پنجم

الان وقتش رسیده که فلش رو بوتیبل و نصاب رو توی اون کپی کنیم. برای این‌کار Terminal رو باز کنید و از لینک زیر باتوجه‌ به نسخه‌ی macOS ای که دانلود کردید دستور مربوطه رو کپی و اینتر بزنید.

https://support.apple.com/en-us/HT201372

بعد از شما رمز میخواد و شما هم وارد کنید و اینتر بزنید و مراحل رو طی کنید تا فرآیند کپی نصاب توی فلش و بوتیبل کردنش شروع بشه.

بسته به سرعت فلش درایو و سیستم ممکنه این پروسه بین 15 تا 30 دقیقه ( شایدم بیشتر ) طول بکشه، پس باید کمی صبوری کنید. یه فنجون چای بنوشید یا یکم مطالعه کنید :)

گام ششم

باید نرم‌افزار Clover Bootloader رو توی فلش نصب کنیم.

کافیه دانلودش کنید و بعد اجراش کنید و مراحل رو یکی یکی برید جلو، ابتدا مسیر نصب رو روی فلش درایو قرار بدید و بعد درایور‌های EFI مربوط به سیستم‌تون رو انتخاب کنید. البته در این بخش باید مشخص کنید که نحوه‌ی Boot سیستم به چه شکله، مثلاً Bios یا UEFI و بعد نصب رو ادامه بدید تا به اتمام برسه.

گام هفتم

ویرایش فایل Config.Plist.

باتوجه به مشخصه‌های سخت‌افزاری متفاوت در هر سیستمی، باید تنظیمات این فایل متناسب با سیستمی که قراره macOS روش نصب بشه تغییر بکنه.

گام هشتم

نصب ماژول‌های مورد نیاز سیستم برای کارکرد صحیح. ( کپی Kext ها به پوشه‌ی Kext و زیرشاخه‌ی Other )

مهمترین ماژولی که باید کپی بشه ماژول FakeSMC هست. بدون این ماژول ما نمیتونیم macOS رو اجرا کنیم.

در مرحله‌ی بعد با توجه به اینکه سخت‌افزار ما برای اجرای عادی چه Kext هایی نیاز داره باید فایل‌های موردنیاز رو توی پوشه‌ی Other کپی کنیم.

خب این تمام مراحلی بود که برای پروسه‌ی ساخت فلش بوتیبل نصاب macOS نیازه و من قراره تمامی مراحل رو در قسمت‌های بعدی به صورت کامل شرح/آموزش بدم.

جمع بندی

نصب macOS روی PC برای من مثل یه تفریح میمونه که بتونم نشدنی‌ها رو شدنی کنم، ولی خب گاهی برای انجامش باید زمان و تلاش زیادی به خرج داد.

توضیحاتی که در این آموزش دادم، کلیاتی بودن در جهت آشنایی شما با فرآیند نصب macOS روی PC، همچنین اصطلاحات و ابزارهایی که نام برده شدن صرفاً جهت آشنایی شما بودن با کلیت کار و به شما کمک میکنن که بتونید مشکلات رو بشناسید و اونها رو حل کنید و به هدفتون برسید.

نصب یک سیستم‌عامل روی PC به خودی خود سادست، ولی سیستم‌عاملی که برای PC ساخته نشده رو وقتی بخواید روی PC اجرا کنید، طی آزمون و خطا و کلنجار رفتن با مشکلاتش باعث میشه اطلاعات زیادی از سخت‌‌افزار و کارکرد سیستم‌عامل بدست بیارید.

اگه علاقه‌، حوصله و حال درگیر شدن با مشکلات احتمالی و تلاش برای حل کردنشون رو ندارید بهتره این مقاله‌ی آموزشی رو نادیده بگیرید و بهتون قول میدم چیزی رو از دست نخواهید داد.

اما اگه علاقه دارید کامپیوتر رو زیر و رو کنید و باهاش کلنجار برید، این نوید رو میدم که اطلاعات خیلی زیادی بدست خواهید آورد.

ممنونم که این مقاله رو تا آخر مطالعه کردید. به زودی قسمت‌های بعدی این سری از آموزش‌ها رو آماده و منتشر خواهم کرد.

خوشحال می‌شم گفتگویی با شما در بخش نظرات راجع به این مقاله داشته باشم.

ارادتمند