تاثیر اینستاگرام بر ناشران حوزه مدیریت

در سال‌های گذشته، درآمدزایی از طریق فضای مجازی به‌طور چشم‌گیری افزایش پیدا کرده‌است. نمی‌توان نام فضای مجازی و مباحث مالی در کنار یکدیگر آورد و به برنامه اینستاگرام اشاره نکرد، چراکه یکی از بسترهای اصلی کسب درآمد، برنامه محبوب اینستاگرام بوده‌است. این برنامه در ابتدا صرفا برای به اشتراک‌گذاری تصاویر بود اما امروز به ‌اندازه‌ای پیشرفت کرده که تبدیل به یکی از محیط‌های اصلی کسب و کار شده‌است. این مطلب در حدی پیشرفت داشته که کشوری مانند ایالات متحده آمریکا، قانون مالیات بر درآمد کسب‌وکارهای مجازی را در مجلس خود تصویب کرده‌است. امروزه تقریبا تمامی کسب و کارهای خرد و کلان، یک صفحه شخصی در این برنامه دارند که در مواردی فقط به مثابه ویترین اینترنتی آن‌هاست. برای مثال شرکت‌هایی وجود دارند که در اینستاگرام پروفایل دارند ولی فروش آن‌ها از طرق دیگری صورت می‌گیرد. درواقع این پروفایل‌ها تنها نقش تبلیغاتی دارند. از طرفی با داشتن صفحه (پروفایل) در فضای مجازی، این شرکت‌ها اعلام می‌کنند که از قافله عقب نمانده‌اند و شرکت به‌روزی هستند. به بیان دیگر می‌دانند که باید در فضای مجازی خودنمایی کنند تا اذهان جوانی که با تکنولوژی درگیری سمعی، بصری و عملی بیشتری دارند، در ناخودآگاه خود از این شرکت‌ها به‌عنوان شرکت‌هایی امروزی یاد کنند. البته شایان ذکر است که این صفحه‌های مجازی می‌توانند برای تبلیغات، برگزاری کمپین‌ها، اطلاع‌رسانی و مواردی از این دست نیز به‌کار روند.

در این فضای رقابتی، خرید‌های اینترنتی بیش از 10% نقدینگی کشور را به خود اختصاص داده‌اند و هویت مجازی کسب و کارها ارزش بالایی پیدا کرده‌است. به گزارش باشگاه خبرنگاران جوان در سال گذشته تقاضا برای نماد اعتماد الکترونیک (از الزامات دایر کردن فروشگاه اینترنتی)، به میزان 3% افزایش پیدا کرده‌است. هم‌چنین سایت دیجی‌کالا در سال 1399 خبر از افزایش 300000تایی سفارش‌های اینترنتی نسبت به سال گذشته خود را داده‌است. برای مثال حوزه کتاب و انتشارات را در نظر بگیرید. بازهم به گزارش دیجی‌کالا، فروش اینترنتی کتاب در سال 1399 تا 447% رشد داشته است. اتفاقی که در میان رخ داد، این بود اکثر کتاب‌فروشی‌ها شروع به ایجاد صفحات مجازی در اینستاگرام کردند تا از این بستر برای افزایش فروش خود بهره ببرند. با وجود این آمار و ارقام‌، یک سری از حوزه‌ها کماکان از این تغییرات عقب مانده‌اند و متوجه نشده‌اند که باید خود را با شیوه‌ جدید فروش و رقابت وفق دهند. به بیانی دیگر از این قطار سریع‌السیر عقب مانده‌اند و دچار مشکل شده‌اند.

می‌توان به مثال کتاب‌فروشی که در بند قبل بیان شد بیشتر پرداخت. اگر دوربین بالاتر برود، بحث ناشرین کتاب نمایان می‌شود. فروش اینستاگرامی کتاب زمانی تبدیل به یک مشکل برای ناشرین شد که کتاب‌های الکترونیکی وارد عرصه شدند. مخصوصا که این روش در بین طرفداران محیط‌زیست نیز محبوب است، چراکه مانع قطع درختان می‌شود. همچنین در زمانه‌ای که عموم مردم علاقه زیادی به استفاده از موبایل دارند، برای بسیاری خواندن کتاب در موبایل و تبلت ویا گوش کردن به کتاب‌های صوتی جذاب است. همین مسائل گروهی از ناشران را به تولید کتاب‌های الکترونیکی و صوتی وادار کرد. البته نمی‌توان منکر شد که همچنان لذت مطالعه کتاب در قامت فیزیکی آن، برای گروهی از افراد دل‌چسب و لذت‌بخش است.

به گزارش همشهری، درحال حاضر 8900 ناشر دارای مجوز در کشور فعالیت می‌کنند. از این میان تعداد قابل توجهی ناشران حوزه مدیریت هستند. کتب حوزه مدیریت جزء دسته تخصصی به شمار می‌روند و مانند کتاب‌های رمان، روانشناسی و از این دست موارد نیستند که مخاطب عام داشته باشند. بنابراین اگر ناشران این حوزه به‌دنبال فروش این کتاب‌ها در فضاهایی مانند اینستاگرام باشند، باید در بخش تبلیغات هدفمند عمل کنند. به این معنا که بتوانند جامعه هدف خود را شناسایی کرده و با تولید محتوای تبلیغاتی مناسب، آن‌ها را به دنبال کردن صفحه خود ترغیب کنند. شایان ذکر است که مسئله نیازسنجی در محیطی مانند اینستاگرام توسط خود مردم صورت می‌گیرد و از طریق کامنت‌ها و پیام‌ها نیاز‌های مشتری سریع‌تر و بهینه‌تر به گوش ناشرین می‌رسد. از طرفی این جامعه هدف شاید خود بدانند که نمی‌توانند در فضایی مانند اینستاگرام به دنبال کتاب مدنظر خود باشند. پس نیاز به رسیدن به یک درک مشترک میان ناشرین حوزه‌ای مانند مدیریت و مشتریان آن وجود دارد. این درک مشترک یک سری سرفصل‌ها دارد.

اولین نکته‌ای که باید هم ناشر و هم مشتری بر سرآن توافق کنند، این است که مطالعه کتاب‌های الکترونیکی یا صوتی، از دیدگاه محیط‌زیستی به نفع همه است. دومین مطلب می‌تواند بحث آلودگی در شهرهای بزرگ باشد. به‌عنوان مثال در کلان‌شهری مانند تهران، میزان آلایندگی بسیار بالاست. یکی از آلاینده‌های اصلی ماشین‌ها هستند که با تولید گازهای گلخانه‌ای باعث گرمایش زمین و آلودگی هوا می‌شوند. یکی از راه‌های مبارزه با این موضوع کاهش مراجعه‌های حضوری مشتریان است، زیرا به احتمال زیاد برای مراجعه حضوری نیاز به وسیله نقلیه است، خواه شخصی یا عمومی مانند اتوبوس، تاکسی یا مترو. زمانی که ناشر و مشتری، هردو درک دستی از مشکل مطرح‌شده داشته باشند و راه‌حل آن را نیز بدانند، فرهنگ خرید اینترنتی نیز گسترش پیدا می‌کند. دو نکته‌ای که در این پاراگراف بیان شد، مانند چرخ‌دنده‌هایی عمل می‌کنند که باعث پاک‌تر شدن شهرها، کاهش ترافیک، کاهش قطع درختان، صرفه‌جویی در وقت و هزینه و ... می‌شوند. بنابراین با تبلیغات و فرهنگ‌سازی مناسب روی این دو مورد می‌توان ناشرین و مشتریان را با زبان و راه‌کاری مشترک رساند.

به‌طورکلی می‌توان گفت اینستاگرام باعث تشدید، تسریع، تسهیل فروش کالا به‌صورت مجازی شده‌است. این مطلب باعث شده تا ناشرین حوزه مدیریت نیز برای افزایش فروش و ارتباط مناسب‌تر با مشتری وارد این حوزه شوند، چراکه با وجود چنین بستری فرآیند نیازسنجی آسان‌تر شده و خود مردم نیز کسب‌وکارها را در این زمینه همراهی می‌کنند. از طرفی این رسانه مجازی به کاهش آلودگی و ترافیک، مخصوصا در کلان‌شهرهایی مانند تهران کمک کرده‌‌است. می‌توان پیش‌بینی کرد که در سال‌های آینده، ناشرین حوزه مدیریت به دلایل مذکور، چاپ فیزیکی کتاب را کنار گذاشته و روی محتوای الکترونیکی و صوتی مانور بیشتری دهند. حتی نمایشگاه‌های کتاب نیز می‌توانند به‌صورت مجازی برگزار شوند. البته همان‌طور که اشاره شد این موضوع نیاز به یک جهش فرهنگی در بحث مطالعه است که امروزه به آرامی در حال رخ دادن است.

امین سکاک

خرداد 1401