اسکرام - اسکرام‎ مستری

سلام به همگی، توی سه روز گذشته من توی دوره‌‌ای شرکت کردم که می‌خوام خیلی خلاصه در مورد دوره‌ام اینجا صحبت کنم

اینکه دوره‌ چی بود ، واسه‌ی چی خوبه؟

دوره‌ای که شرکت کردم دوره‌ی اسکرام‌مستری بود با استاد ارجمند آقای اسد صفری.

خب در ابتدا باید خیلی خیلی تشکر کنم از آقای صفری بخاطر برگزاری دوره‌ی کاربردی و مفیدشون

خب اسکرام چیست و اسکرام مستر چه کار می‎کنه؟ (توی این مطلب خیلی نمی خوام نگاه فنی و تخصصی به این پوزیشن داشته باشم بلکه می‎خوام چیزهایی رو بگم که شاید تجربی ولی ضروری باشند)

همین‌طور که شاید خیلی از شما‌ها بهتر از من بدونید اسکرام یک راه‌حل برای مسئله‌‌های پیچیده است یا به اصطلاح یک سولوشن برای مسئله‌هایی است که چگونگی حلشون برای ما واضح و روشن نیست.

من توی حوزه‌ای که خودم توش فعالیت می کنم می‎گم که اسکرام چی هست و به چه درد می‎خوره و نقش اسکرام ‎مستر چیه؟

قبل از اسکرام، روند تولید نرم‌افزار یا بهتر بگیم روند تولید محصول بصورت آبشاری بود یعنی نیازها و درخواست‌ها جمع‌اوری می‌شد تحلیل اتفاق می‌افتاد و تیم شروع می کرد به کار و دست آخر هم محصول رونمایی می‌شد که در مواقعی شاید اون چیزی نبود که مشتری انتظار داشت و هزینه تغییر در اون سطح، بسیار بالا و بعضا غیرممکن بود

خب در همین راستا اسکرام جای خودش رو باز کرد یک راه‌حلی ارایه داد، که ما بتونیم اعضا را به زمان‌ ، هزینه، نیازها، موانع، نقاط ضعف و نقاط قوت‎شون آگاه کنیم و مدیریت‌شون کنیم و همین‌طور مشکل روش قبلی رو نداشته باشیم و از تغییر نترسیم ( چیزی که در کسب و کارهای اینترنتی و شاید تمام کسب وکارها ناگزیر اتفاق می افته و اگر تغییرات رو بررسی و روشن نکنیم و کسب وکارمون رو با تغییرات منطبق نکنیم عملا کسب و کار ما خیلی زود با عرصه بازار خداحافظی خواهد کرد) حالا اینکه چرا تغییرات رخ میده رو باید خیلی جزیی اشاره کنم به عدناپ که میشه : عدم قطعیت، ابهام، نوسان و پیچیدگی که کسب و کارها را یا بهتر بگم نرم افزارها رو درگیر خودش می کنه.

خب حالا پیشنهاد یا راه حل اسکرام چیه؟ اسکرام مبتنی بر تجربه گرایی است که سه رکن اساسی داره

شفافیت Transparency- بازررسیInspection- انطباق Adaptation

که با توجه به این سه رکن محصول وارسی می شه و بعد آدمهایی که هر کدام توی تیم اسکرام یه مسؤلیتی دارند بر اساس یک سری مصنوعات، رویدادها یک لیست نیازها تهیه می کنن و یک برنامه ریزی می چینند و می رن جلو و همیشه همیشه فیدبک مشتری و دیگران رو با خودشون به همراه دارند.

بیشتر از این، وارد اسکرام نمی‌شم چون می‌دونم همه‌ی شما‌ها اسکرام رو حداقل به اندازه من در موردش می دونید و آشنایی دارید اون چیزی که من امروز می‌خوام در موردش حرف بزنم

نقش اسکرام مستر هست؟!! اسکرام مستر کارش چیه؟ به تیم اضافه می شه که چکار کنه ؟

اول اینکه درسته سازمان اسکرام ‌مستر رو استخدام می‌کنه که بیاد یک دردی از روی دوش سازمان برداره

حالا یا اینکه پروژه به موقع و خوب جلو نمی‌ره یا عدم اطمینان بین اعضای گروه هست یا اینکه اعضا تنها و تنها به وظیفه‌ی خودشون فکر می‌کنن و حتی آنچنان به هدف سازمان توجهی ندارند و یا خیلی مسایل دیگه که اگر بهش توجه نشه تیم با بحران از هم پاشیدگی بعضا دچار خواهد شد. یا حتی محصول با آسیب روبرو میشه.

اما کسی که می‌یاد تا اسکرام برای شما در تیم‎تون پیاده‌سازی و جاری کنه اصلا و ابدا جدا از شما نیست.

یعنی به محض اینکه به تیم اضافه شد یکی از شماست و فقط نماینده شما برای ارتباط با مدیران و ذینفعان محصول خواهد بود

پس نکته اول اسکرام‌ مستر نظر کرده یا مورد توجه مدیران نیست- زیرآب زن نیست- جز تیم هست و همراه تیم و اومده مشکل تیم رو در پیشبرد هدف محصول رفع کنه.

جالب اینجاست توی نسخه‌های قبلی اسکرام - اسکرام مستر جدا و تیم توسعه هم جدا بود. اما در اسکرام‌گاید 2020، تیم اسکرام داریم و دیگه تیمی به نام توسعه نداریم همه در کنار هم هستند و از هم جدا نیستند.

خب وظایف اسکرام مستر چیست:

شاید اولین و مهم‎ترین وظیفه‎اش اینکه اعضا را از ارزش اسکرام آگاه کنه اینکه ما برای رسیدن به هدف نمی‌تونیم و نباید پا روی یک سری ارزش‎ها بزاریم که اگر همچین اتفاقی بیافته چه بسا که دیگه اون هدف، هدف ارزشمندی نباشه. شاید همون جمله‎ی معروفه: هدف، وسیله رو توجیح نمی‎کنه. صحبت درست و به‌جایی باشه .

خب حالا ارزشهای اسکرام چیه که اسکرام مستر باید مراقب باشه که این ارزش‌ها پایمال نشه ؟

بازبودن Openness : اینکه کسی از اعضا چیزی رو مخفی نکنه، اگر چالشی داره اگه مشکلی داره یا هر چیز دیگه ای خیلی راحت، واضح و روشن در خصوص همه مسایل مربوط به کار و محصول باهم صحبت کنند.

احترام Respect: اعضا نسبت به هم احترام متقابل داشته، نسبت به نظرات، تفاوت‌ها و ... و این احترام همیشه و همیشه حفظ بشه.

متمرکز بودن Focus: همه‌ی اعضا روی یک چیزخاص و مشترک متمرکز باشند. محصول

شجاعت Courage: شاید باید برعکس گفت اینکه اعضا نترسند. یا حرف‎هاشون رو برای خودشون نگه ندارند. اگر فضای ترس بر تیم حاکم باشه نتیجه‎ای که ملموسه از هم پاشیدن تیم هست.

تعهد Commitment: تعهد با تمرکز در ارتباط است. و بحث فراوظیفه‌ای و خودسازنده بودن اعضا پیش خواهد اومد. که اسکرام‌مستر باید سعی کنه اعضا به این سمت سوق بده و رهبری کنه.

نکته‎ی مهم اینکه موارد گفته شده اعتماد رو برای ما به ارمغان می‎یاره. برای همین اسکرام‎مستر روی این ارزش‎ها پایبندی باید داشته باشه.و برای اینکه اسکرام‎مستر بتونه این ارزش‎ها رو نهادینه کنه اول باید خودش این ارزش ها رو سرلوحه‎ی کارش قرار بده -

خب نکته مهمی که وجود داره اسکرام‎مستر نباید انتظار داشته باشه که به محض اینکه به تیم ورود کرد همه ایرادات رو شناسایی کنه و بخواد همه چیز رو حل کنه بلکه اگه تنها یک نکته رو بهبود بخشه و گام به گام پیش بره می تونه روش چابک رو به خوبی پیاده‎سازی و جاری کنه. به اصطلاح اسکرام مستر باید فرهنگ کازین (بهبودی مستمر) را پیش بگیره و اسپرینت به اسپرینت به اصلاحات و بهبودها بپردازه.

به واقع توضیح مطلب به مراتب بسیار طولانی‎تر و تخصصی‎تر از این حرفاست اما من فقط گوشه‎ای از وظایف اسکرام‎مستر خواستم اون‎طور که یاد گرفتم با شما به اشتراک بزارم و در پایان بزارید یک تصور بهتون نشان بدم

توی چارت بالا شما چهار خصوصیات یک اسکرام‎مستر خوب رو می بینید. اسکرام‎مستر خوب باید بتونه مهارت‎های گروه را با تسهیل‎گری(Facilitation) و ساده‎سازی از تیم بیرون بکشه و اون‎ها با دانش‎هایی که دارند آگاه کنه و اگر تیم دانشی رو باید کسب کنه این آموزش(Training) را برای اونها ترتیب بده

از طرفی باید اسکرام‎مستر مربی‎گری(Coaching) بلد باشه یعنی اینکه اگر کسی به موانع ذهنی رسیده و ذهنش برای موردی قفل کرده بتونه گوش شنوایی برای اون باشه و بتونه بهش یاد بده که راه حل رو پیدا کنه و بتونه چالشش رو برطرف کنه و در آخر راهنمای(Mentoring) اعضا باشه یعنی اگر مهارتی رو فردی بلد نبود باید به صورت فردی اون رو راهنمایی کنه.

امیدوارم تونسته باشم جزیی کوچک از وظایف اسکرام مستر رو توضیح بدم، توی این مطلب تنها خواستم به موارد غیرفنی و تخصصی وظایف اسکرام‌مستر بپردازم که فکر کنم کمتر کسی بهش پرداخته.

بازم ممنونم از استاد ارجمند جناب آقای اسدصفری.

پی‎نوشت1: لینک دانلود اسکرام‌گاید2020

پی‎نوشت2: اگر می‎خواید مطالب بیشتر در این حوزه بدونید یا دوره‎های اسکرام رو بگذرونید می تونید به سایتscrum.ir سری بزنید.