اهمیت تناسب میان شغل و شاغل را فراموش نکنید

زندگی اجتماعی انسان با مقوله کار عجین شده است به‌نحوی‌که برخلاف سایر موجودات، بشر از ابتدای تاریخ با بهره‌مندی از هوش و توانایی‌های ذهنی خود به ساخت ابزارهای پیچیده و متعددی پرداخته است تا بتواند به وسیله آن نیازهای خود را رفع نماید و شغل مناسب خود را به دست آورد. یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های بشر در مسیر رشد این است که وی هرگز از تلاش دست نکشیده و به‌صورت مداوم درصدد شناخت بیشتر جهان هستی و بهره‌گیری از آن در مسیر رشد و بالندگی خود است تا بتواند به‌وسیله ساخت‌وساز ابزارهای متعدد جهت رفع نیازهای خود به‌طور کاملاً مفید عمل کند.

از سویی دیگر زندگی اجتماعی این امر را به انسان می‌آموزد که همکاری و همیاری در مسیر رفع نیازها امری غیرقابل‌انکار است از همین رو وی مجبور می‌شود با تقسیم کار و توسعه تخصص و مهارت‌های گوناگون نتایج بهتری به دست آورد. همین مسیر به‌مرور زمان انسان را به جایی می‌رساند که داشتن شغل مناسب و ایده‌آل به یکی از اصلی‌ترین نیازهایش تبدیل شود و وی با استفاده از آن بتواند هم گامی جهت کسب خواست‌های خود بردارد و هم خدمتی به همنوعان و همچنین جامعه خود داشته باشد.

گسترش تخصص و توسعه مهارت‌ها

به‌مرور زمان کار کردن و شاغل بودن به یک فرهنگ کاملاً جدی بدل می‌شود تا جایی که تخصصی شدن کارها به‌صورت کاملاً محسوس بر پیشرفت کمی و کیفی کار اثر گذاشته و نتایج متعددی را به ارمغان می‌آورد.

کافی است امروزه مشاغل گوناگون را مورد بررسی قرار دهید آن وقت است که خواهید دید توسعه و پیشرفت کمی و کیفی مهارت‌ها سبب شده است روابط اجتماعی پیچیده‌ای به وجود آید و هر فردی مسئولیتی در قبال شغل خود داشته باشد و نتواند آن را به فرد دیگری منتقل کند. تخصصی شدن عامل اساسی چنین امری است.

چه زمانی کار با ازخودبیگانگی همراه می‌شود؟

همان‌طور که گفته شد کار یکی از عناصر اصلی فرهنگی جوامع امروز به حساب می‌آید از همین رو توجه به نحوه انتخاب آن می‌تواند درهای بسیاری را بر روی افراد باز کند و بی‌توجهی در انتخاب آن نیز ازخودبیگانگی را به همراه داشته باشد. برای آنکه یک شغل سبب آسیب‌های روحی و جسمی برای افراد نگردد بهتر است پیش از انتخاب با استعدادیابی شغلی، میزان همخوانی فرد با شغل از نظر روانی، فنی و فیزیولوژیکی مورد بررسی قرار گیرد به‌نحوی‌که فرد شاغل هنگام کار احساس تناسب مهارت و شغل خود را کسب کند و این اطمینان برایش حاصل گردد که دستمزدش عادلانه بوده و وی از انجام چنین کاری کاملاً خوشنود است.

اهمیت ویژگی‌های یک شغل در چه چیزی است؟

بسیار مهم است که ویژگی‌های یک شغل در ارتباط با خصوصیات فرد شاغل مورد بررسی قرار گرفته و از طریق تست استعداد شغلیسنجیده شود. درواقع چنین سنجش‌هایی علاوه بر بررسی ویژگی‌ها، الزامات و شرایط یک شغل، به توانایی‌ها و روحیات افراد نیز جهت کسب آن شغل دقت کرده و مطابق بررسی‌های متعدد به افراد کمک می‌کند که مناسب‌ترین شغل را برای خود برگزینند.

مطابق بررسی‌های به‌عمل‌آمده، رضایت شغلیو توانایی اثربخشی افراد سبب عدم تمایل آن‌ها به ترک شغل خود می‌شود و افراد را با آگاهی و علاقه بیشتر در کار خود ماندگار می‌کند به‌نحوی‌که تناسب شغل با شاغل می‌تواند به‌عنوان یکی از استراتژی‌های مؤثر در حفظ نیروی انسانی سازمان‌های گوناگون مورد توجه قرار بگیرد زیرا اگر آن شغل به گونه‌ای طراحی و اجرا شود که با ویژگی فرد همخوانی داشته باشد، سبب ایجاد انگیزه شده و بهره‌وری نیروی انسانی را افزایش می‌دهد.

تئوری تناسب شغلی چیست؟

تئوری تناسب میان شغل و شاغل بر این مبنا است که بایدها و نبایدهای شغلی چون مهارت، هویت وظیفه، استقلال وظیفه، دانش شغلی، مهارت شغلی، توانایی شغلی و مسائل گوناگونی از این دست را با ویژگی‌های فردی چند سن، جنس، سطح تحصیلات، تأهل و تجرد، سابقه کاری، دانش، مهارت و توانایی فردی مورد بررسی و شناخت قرار می‌دهد و درنهایت سبب شود فرد شاغل در شغل خود عملکردی مثبت داشته باشد و خود نیز از آن احساس رضایت کند. پس می‌توان گفت تئوری تناسب شغلی به بررسی میزان تناسب ویژگی‌های فردی و الزامات شغلی می‌پردازد.

اصول رایج و مهم تناسب شغل و شاغل

می‌توان تناسب میان شغل و شاغل را به چهار دسته زیر تقسیم‌بندی کرد:

• تناسب مکمل
  

تناسب مکمل به این معنی است که افراد درمیابند که آنچه در زندگی شخصی‌شان دارای اهمیت است و نوعی ارزش محسوب می‌شود، در شغلشان نیز مهم جلوه کرده و همواره مورد توجه قرار می‌گیرد.

• تناسب تکمیلی
  

تناسب تکمیلی زمانی رخ می‌دهد که یک فرد ویژگی‌ها و خصوصیات گم شده شغل را پر می‌کند و موارد بیشتری برای شغل خود ارائه می‌دهد؛ مانند دانش، مهارت، توانایی و…

• تناسب تقاضاها و توانایی‌ها
  

زمانی که توانایی‌ها و مهارت‌های فرد شاغل همسو با نیازهای آن شغل باشد، یعنی فرد همان چیزی را ارائه دهد که شغل به آن نیاز دارد.

• تناسب نیازها و تأمین‌ها
  

این امر زمانی است که نیازهای افراد شاغل به واسطه شغل آن‌ها تأمین و برآورده می‌شود.

علل اهمیت تناسب شغل با شاغل

شغل و فعالیت‌های شغلی انسان نه تنها با تجربه و دانش در هم آمیخته می‌شود، بلکه به‌عنوان یک عنصر فرهنگی نمایان شده و میان توانایی، اندیشه و دانش افراد با شغل آن‌ها ارتباط تنگاتنگی برقرار می‌کند به این صورت که به‌مرور روابط اجتماعی پیوندی جدایی‌ناپذیر با مقوله شغلی افراد خواهد داشت. این امر که تمامی مسائل مرتبط با حیطه کاری افراد به بررسی دقیق احتیاج دارد به این دلیل است که کار یکی از ویژگی‌های اصلی زندگی بشر امروزی محسوب می‌شود و انسان اجتماعی می‌بایست شغل را به‌عنوان وجه اشتراکی میان خود و جامعه پیرامون در نظر بگیرد.

از طرف دیگر انجام دادن کار تنها در قالب یک شغل در نظر گرفته می‌شود به همین منظور بسیار مهم است که ویژگی‌های یک شغل در ارتباط با ویژگی‌های فرد شاغل به‌طور کامل سنجیده شود و با تجزیه و تحلیل فرد و بهره‌گیری از تست سازگاری شغلی، شغل مناسب وی برگزیده شود زیرا این امر در رضایت شغلی، اثربخشی و همچنین عدم تمایل به ترک نقشی منحصربه‌فردی دارد.

اهمیت آموزش در ایجاد تناسب میان شغل و شاغل

یکی از اصول اساسی که شاغل را با شغل خود پیوند می‌دهد دانش و مهارت انجام کار است از همین رو می‌توان گفت تا حد بسیاری تناسب شغلی با دانش افراد پیوند نزدیکی دارد. کسب آموزش‌های لازم چه از نظر فنی و چه از نظر تئوری، می‌تواند سبب شود افراد در شغل خود موفق عمل کرده و به ازای آن نیز از رضایت شغلی بیشتری برخوردار شوند.

تست استعداد شغلی و انتخاب شغل مناسب

یکی از مواردی که بسیاری از دانشجویان و یا فارغ‌التحصیلان با آن روبه‌رو هستند این امر بوده که کدام شغل و چه ویژگی‌های شغلی‌ای برای آن‌ها مناسب است و باید به سمت انتخاب کدام شغل پیش بروند؟

همان‌طور که گفته شد تناسب میان شغل و شاغل امری بسیار حیاتی است و می‌تواند سبب موفقیت‌های چشمگیری برای افراد گردد اما از چه طریقی می‌توان شغل مناسب افراد را یافت؟ باید بگوییم یکی از ساده‌ترین و نتیجه‌بخش‌ترین راه‌های موجود، بهره‌گیری از تست استعداد شغلی و پرسشنامه سازگاری شغلیاست که به افراد کمک می‌کند بتوانند با توجه به علایق، توانایی‌ها، مهارت‌ها، خواست‌ها و … خود به سوی شغلی ایده‌آل پیش بروند و آینده خود را به گونه‌ای متفاوت رقم بزنند. پس آنچه اهمیت بسیار دارد این امر بوده که در اختیار گرفتن یک شغل مناسب می‌تواند افراد را در مسیر تعالی و رشد قرار دهد و آن‌ها از آسیب‌های احتمالی موجود در فضای شغلی، دور نگه دارد.