مهارت های ارتباطی و اهمیت آن در موفقیت‌های شغلی
برای ورود به هر شغل و حرفه‌ای وجود برخی مهارت‌ها ضروری است. برخی مهارت‌ها با تحصیل و آموزش به دست می‌آیند و فرد با کسب این مهارت‌ها می‌تواند وارد یک شغل شود و در آن شغل کسب درآمد کند. برخی مهارت‌ها نیز وجود دارند که شاید در ابتدای ورود به یک شغل ضروری به نظر نرسند، اما برای ادامه‌ی شغل و کسب موفقیت مطمئناً به آن‌ها نیاز پیدا خواهید کرد. مهارت های ارتباطی یکی از این مهارت‌هاست که جزو مهارت‌های نرم محسوب می‌شود.
مهارت چیست؟
همه‌ی ما در سخنان خود واژه‌ی مهارت را زیاد به کار می‌بریم، اما شاید در مورد تعریف کلی و انواع مهارت‌ها چیزی نشنیده باشیم و اهمیت آن را درک نکرده باشیم. مهارت‌ها در زندگی فردی و شغلی بسیار مهم و ضروری هستند.
در حالت کلی مهارت به رفتارهایی گفته می‌شوند که فرد می‌تواند آن را با آموزش کسب کند، یعنی نیازی به وجود ذاتی آن مهارت در فرد نیست و او می‌تواند با آموزش، تحصیل، گذراندن دوره‌های مربوط به آن مهارت، تمرین و تجربه آن را کسب کند.
مهارت خود به دو بخش تقسیم می‌شود: مهارت‌های نرم و سخت
- مهارت‌های سخت شامل مجموعه‌ای از ویژگی‌ها و توانایی‌های فنی و دانشی هستند که شما برای داشتن شغل به آن نیاز دارید. این مهارت‌ها قابل‌اندازه‌گیری هستند و فرد می‌تواند با آموزش، تحصیل، گذراندن دوره‌های خاص و مطالعه‌ی کتاب‌های لازم آن را به دست آورد.
- مهارت‌های نرم که به آن مهارت‌های میان فردی یا مهارت‌های انسانی نیز گفته می‌شود، صفات و ویژگی‌های شخصی و توانایی‌های ارتباطی لازم برای موفقیت شغلی نام دارند. این مهارت‌ها ارتباطات شخص با دیگران را مشخص می‌کنند و به‌آسانی قابل‌اندازه‌گیری و سنجش نیستند. باید گفت برای به دست آوردن برخی از این مهارت‌ها باید زمان زیادی به تمرین و مطالعه پرداخت و کسب این‌گونه مهارت‌ها تحصیلات و دوره‌های خاصی ندارد.
مهارت‌های نرم شامل ارتباطات، انعطاف‌پذیری، مذاکره، کار تیمی، فن بیان، رهبری، انگیزه، شکیبایی، توانایی حل مسئله، مدیریت زمان و اخلاق کاری و… هستند. این مهارت‌ها با استعداد، بینش و تفکر شما رابطه دارند و به شما اجازه می‌دهند دیگران را بهتر بشناسید، با آن‌ها ارتباط بهتری برقرار سازید و در نهایت شما با افراد تعامل مثبتی داشته باشید.
اهمیت مهارت های ارتباطی
کسب مهارت‌های ارتباطی شاید کمی زمان‌بر باشد اما در موفقیت شما در شغلتان بسیار ضروری هستند. در بسیاری از کشورهای پیشرفته‌ی جهان، آموزش این مهارت‌ها در سیستم آموزشی مدارس قرار دارد. باید گفت با پیشرفت جوامع و رقابتی شدن کسب‌وکارها، وجود این مهارت‌ها در افراد بسیار ضروری و مهم‌تر از گذشته شده است.
استفاده از مهارت های ارتباطی این امکان را به شما می‌دهد تا در محل کارتان به یک فرد محبوب با شخصیتی خوب و سازگار تبدیل شوید و این امر به ارتقای شما در شغل و کارتان بسیار کمک خواهد کرد. کارفرمایان در جامعه‌ی امروز به دنبال افرادی هستند که علاوه بر داشتن تخصص و تجربه‌ی کافی از مهارت های ارتباطی نیز برخوردار باشند. به راحتی می‌توان گفت شما برای باقی ماندن در شغلتان باید مهارت‌های ارتباطی را کسب کرده و به‌طور مثبت از آن استفاده کنید. مهارت‌های ارتباطی چالش‌ها و مشکلات پیش روی شما در شغلتان را کم می‌کنند و باعث می‌شوند شما بهتر و مفیدتر از تخصص خود بهره ببرید.
کاربرد مهارت های ارتباطی
مهارت های ارتباطی به شما کمک می‌کنند تا در محل کارتان با رئیس، همکاران و مشتریان خود به‌خوبی ارتباط برقرار سازید. استفاده از این مهارت‌ها علاوه بر موفقیت، می‌تواند رضایت و لذت شما از شغل و زندگی شخصیتان را نیز بالا ببرد. تصور کنید فردی که در یک شرکت بزرگ مشغول به کار می‌شود از مهارت گفتاری و نوشتاری خوبی برخوردار نباشد. در این صورت نمی‌تواند ارتباط بهتری با همکاران خود برقرار سازد و مشکلات خود را حل کند.
در این حالت او به شخصی منزوی تبدیل می‌شود که به‌مرورزمان این حالت برای او افسردگی و دلسردی از شغل و زندگی را ایجاد خواهد کرد و فعالیت‌های تخصصی او را نیز مختل خواهد کرد. به‌مرورزمان این اختلال روند کاری او را کند کرده و موجب اتلاف وقت و انرژی می‌شود و در نهایت ممکن است موجب ترک شغل شود. پس باید گفت مهارت‌های ارتباطی اهمیت بیشتری نسبت به تخصص فرد دارند.
مهم‌ترین مهارت های ارتباطی
تمام مهارت‌های ارتباطی مهم هستند و در موفقیت فرد تأثیر دارند، اما برخی اهمیت بیشتری داشته و می‌توانند نقش مؤثرتری در شغل فرد بگذارند. مهارت‌های ارتباطی خود شامل زیرمجموعه‌ای جدا هستند؛ مانند مهارت نوشتاری، مهارت گفتاری، احترام، ایجاد اعتماد بین همکاران و مشتریان، همدلی، مهارت نوشتاری، ارتباط غیرکلامی (صدا، حرکت دست‌ها، چشم و حالات صورت)، خوب گوش دادن، مذاکره و متقاعد کردن و… .
برخی از این مهارت‌ها مهم هستند که در ادامه‌ی مطلب به توضیح مختصری از این مهارت‌ها خواهیم پرداخت.
مهارت خوب حرف زدن، احترام و اعتماد
اولین قدم برای ایجاد رابطه با دیگران صحبت کردن است. باآنکه برقراری ارتباط بسیار ساده به نظر می‌آید، اغلب ارتباطات به سوءتفاهم و تفاسیر بد ختم می‌گردند. طبعاً چنین سرانجامی منجر به ایجاد احساس ناخوشایند و سرخوردگی در روابط شخصی و حرفه‌ای می‌گردد. یافتن راه ارتباطی با فرد مقابل و شناخت او می‌تواند این ارتباط را راحت‌تر کند و تعاملی خوب به وجود آورد. این ارتباط باید در کمال احترام متقابل بدون سرزنش، تمسخر و توهین انجام گیرد تا طرفین ارتباطی همراه با اعتماد داشته باشند.
این امر نه‌تنها در ارتباط با همکاران، بلکه در ارتباط با مشتریان بسیار حائز اهمیت است. واژه‌هایی که برای ارتباط انتخاب می‌شوند بسیار مهم هستند. انتخاب درست و به‌جا می‌تواند دوستی و احترام و در نهایت موفقیت را برای شما به ارمغان بیاورد و انتخاب غلط می‌تواند منجر به دشمنی و نزاع شود. این مهارت بسیار مهم است پس برای کسب و پرورش آن تلاش کنید.
مهارت نوشتاری
با به وجود آمدن فضای مجازی ارتباط از طریق برنامه‌های پیام‌رسان مجازی در تمامی کسب‌وکارها رونق گرفته است. به همین علت مهارت نوشتاری نیز اهمیت پیدا کرده است. برای خوب نوشتن، بیان ایده‌ها، نظرات و انتقادات خود یا برای معرفی یک محصول، شما به مهارت نوشتاری نیاز دارید تا بتوانید با اشخاصی که هیچ آشنایی با آن‌ها ندارید، ارتباط مناسبی برقرار سازید و اعتماد و دوستی دوطرفه ایجاد کنید.
یادگیری نحوه‌ی نوشتن یک متن، مطلب یا یک نامه یک اثر مهم دارد، آن هم این است که باعث می‌شود نوشته‌ی خود را طوری سازمان‌دهی کنید که متن واضح و قابل‌خواندن باشد و یک محتوای اثرگذار ایجاد شود و برای شما بهترین نتیجه را به دست آورد.
ارتباطات غیرکلامی
ارتباط غیرکلامی شامل تن صدا، تماس چشمی، زبان بدن و حالات چهره و … است. اطلاعاتی که از طریق ارتباطات غیرکلامی به دست می‌آیند اهمیت بیشتری دارند. نحوه‌ی ایستادن ما، حالت چهره و چشمان ما می‌تواند دیدگاه طرف مقابل را تغییر دهد. انتخاب واژه‌ها مهم هستند اما اگر حالات بدن و چهره‌شان نیز مناسب باشد تأثیر بسیار بیشتری روی مخاطب خواهند داشت. اگر قابل‌اعتماد و با حالتی دوستانه جلوه نکنیم، دیگران به‌سادگی سخنان ما را نادیده می‌گیرند. پس باید مراقب زبان بدنمان باشیم و هرازگاهی تغییراتی در آن ایجاد نماییم.
مهارت خوب گوش دادن
برقراری یک رابطه‌ی خوب و مناسب علاوه بر انتخاب واژه‌های درست و حرکات و حالات درست بدن و چهره به یک رکن دیگر به نام خوب گوش دادن نیاز دارد تا بتواند حلقه‌ی ارتباط را کامل کند. خوب گوش دادن نیز مانند بقیه‌ی مهارت‌ها بسیار مهم است و می‌تواند در مذاکره و متقاعد کردن دیگران بسیار تأثیرگذار باشد. در این حالت فرد مقابل می‌فهمد که سخنان او برای شما مهم است و این حس به ایجاد صمیمیت و اعتماد متقابل کمک می‌کند.
سخن آخر
باید گفت تمام مهارت‌های ارتباطی مهم و تأثیرگذار هستند و وجود آن‌ها در افراد ضروری است. اینکه کدام مهارت از بقیه مهم‌تر است شاید نتوان نظر قطعی داد. تمام مهارت‌ها در جای خود می‌توانند مهم باشند و به فرد در ادامه‌ی شغلش کمک کنند.
خوشبختانه بیشتر مهارت‌های ارتباطی قابل یادگیری هستند. برای موفقیت در یک شغل علاوه بر تخصص باید به یادگیری و پرورش این مهارت‌ها دقت زیادی کنید، زیرا تنها وارد شدن در یک حرفه مهم نیست، بلکه موفقیت و در نهایت رضایت از شغل بسیار مهم‌تر است و روی زندگی شخصی فرد نیز تأثیر می‌گذارد.
مطلبی دیگر از این انتشارات
تفاوت شغل، اشتغال و حرفه
مطلبی دیگر از این انتشارات
دورکاری یا حضور: مدل ترکیبی، راهکاری برای آینده
مطلبی دیگر از این انتشارات
مدیران در معرض خطر فرسودگی شغلی (بیشتر از همیشه)