نقش مکمل کارکنان در رفع فرسودگی شغلی

تحقیقات نشان داده علت فرسودگی و استرس شغلی به خاطر سازمان‌ها است، نه به خاطر خود فرد. اما کارمندان باید از اتفاق افتادن چنین چیزی جلوگیری کنند چون در صورت گرفتار شدن، راه درمان آسانی نخواهند داشت. در ادامه به پاسخ سوال “فرسودگی شغلی چیست” و راهکارهای درمان آن خواهیم پرداخت.

تحقیقات ثابت کرده تلاش برای نجات فرد دچار استرس و فرسودگی شغلی حتی با تلاش‌های زیاد معمولا شکست می‌خورد.

اگرچه این حرف به این معنی نیست که کارفرمایان نسبت به استرس کاری و فرسودگی شغلی کارمندانش بی‌تفاوت باشند، بلکه منظور ما این است که بهترین فرد برای کمک به شما در چنین شرایطی خود شما هستید. در این مقاله ما به بررسی موثرترین تکنیک‌ها و استراتژی‌ها برای رهایی از این فشار کاری می‌پردازیم و چند مورد معمول را مطالعه می‌کنیم.

علایم فرسودگی شغلی چیست؟

مطالعات نشان می‌دهد که فرسودگی شغلی یک پدیده یک‌پارچه نیست. بلکه می‌تواند ترکیبی از نشانه های زیر باشد:

• خستگی مفرط (کم شدن انرژی یا انگیزه)
• انزوا و بدگمانی (کم شدن ارتباط)
• احساس نامفید بودن (کمبود عزت نفس)

برای این‌که بتوانید از این مشکل آزاد شوید، باید مشکلات را پیدا کرده و کمبود های‌تان را برطرف کنید. در ادامه به بررسی هر مورد می‌پردازیم.

بیشتر بخوانید: فرسودگی شغلی چیست و چطور می‌توان آن را اندازه‌گیری کرد؟

خستگی مفرط

اگر خستگی مفرط علت اصلی فرسودگی شغلی شماست، بهترین کار مراقبت از خود و انجام کارهایی است که انرژی را به شما برگرداند. در یک تحقیق، ما میزان تاثیر خودمراقبتی های ساده را بر روی دانشجویان رشته بازرگانی بررسی کردیم. زمان آزمایش در حین امتحانات میان‌ترم است که هر دو خستگی جسمانی و روحی در دانشجویان رایج هستند. در یک روز از آن‌ها درخواست کردیم با چالشی که در حال حاضر با آن روبه‌رو هستند به تنهایی کنار بیایند و خودشان را دلگرم کنند.

و در یک صبح دیگر از آن‌ها خواستیم که مشکلات و چالش‌های‌شان را با فرد دیگری به اشتراک بگذارند و با آن‌ها همدردی کنند. در این تحقیق ما متوجه شدیم افراد در روزهایی که به تنهایی از پس خودشان برآمده‌اند و خودمراقبتی هایی همانند مدیتیشن، پختن یک غذای خوب یا چرت زدن را انجام داده‌اند موفق‌تر عمل کرده و در آن روز گزارش استرس و نگرانی کمتری از آن‌ها داشتیم.

این یافته‌ها ثابت می‌کند که خودمراقبتی، افراطه‌کاری نیست.  استراحت کردن و اهمیت دادن به خودتان یکی از بهترین روش‌ها برای مبارزه با استرس و فشار کارها است.

انزوا و بدگمانی

اما اگر فرسودگی شما به خاطر انزوا است، خودمراقبتی فایده زیادی نخواهد داشت. هر زمان که احساس بیگانگی می‌کنید، تنها تمرکز بر روی خودتان ممکن است شرایط را بدتر کند. در این شرایط، ارتباط خوب با دیگران می‌تواند بخشی از حس ارتباط و همبستگی با اطرافیان را بازگرداند.

طی تحقیقی، وقتی به افراد گفتیم که هوای هم‌دیگر را داشته باشند، آن‌ها کارهایی مانند تشویق با کلمات مناسب و یا دعوت همکارشان به یک نهار دورهمی انجام دادند و روز بعد بر طبق گزارش سطح انزوای کمتری در محیط کار دیده می‌شد. حتی چند دقیقه گوش دادن به سخن‌های دیگران و یا حمایت آن‌ها می‌تواند تاثیر بسیار زیادی بر کم کردن فرسودگی در اثر انزوا داشته باشد.

احساس نامفید بودن

در نهایت، هنگامی که کارمندان احساس ناکفایتی و بی‌فایده بودن می‌کنند، بهترین کار تقویت حس عزت نفس و حس مفید بودن‌شان است. فرقی ندارد با دیگران همدردی کنید یا به تنهایی به خودتان روحیه دهید، در هر صورت هدف این است کاری انجام دهید که باعث شود نسبت به خودتان احساس ارزش کنید. برای مثال ما به این نتیجه رسیدیم که کارهایی همچون دلداری و کمک به همکاران  می‌تواند به اعتماد به نفس شما کمک کند. کارهای فردی همانند ورزش کردن و یا پایان کردن پروژه نیز می‌تواند در بهبود اعتماد به نفس شما موثر باشد.

نقش سازمان در بازیابی

علاوه بر موارد گفته شده، حمایت سازمان هم بسیار اساسی است. برای آن‌که فرسودگی شغلی به خوبی مدیریت شود، کارمندان باید احساس قدرت کنند که بتوانند از پس زندگی و تصمیماتشان بر بیایند. برای نمونه اگر کارمندی بخاطر نداشتن ارتباط اجتماعی موثر احساس فرسودگی کرد، مدیران می‌توانند مداخله کنند و کارهایی انجام دهند که باعث کمتر شدن احساس فرسودگی شود اما با توجه به تحقیقات ما، انجام چنین کارهایی سخت است.

در اکثر موارد این مداخلات بی‌فایده بودند و در برخی موارد حتی فرسودگی شغلی را تشدید کردند. ما به کارمندان پیشنهاد می‌کنیم خودشان ارتباطات‌شان را گسترش دهند، به جای آن‌که این کار را به مدیریت بسپارند. بهبودی واقعی نیازمند زمانیست که مدیران به کارمندان اجازه دهند خودشان برای کارهایی که باعث بهبودی آن‌ها می‌شود تصمیم بگیرند. کارهایی همانند وقت گذاشتن با یک همکار برای صحبت، گذاشتن نیرو و توان برای ساخت یا بررسی یک شبکه، یا نشان دادن این‌که سازمان به خودمراقبتی اهمیت می‌دهد.

پیشنهادی: تیم‌های خوب به ایمنی روانی نیاز دارند: چطور ایمنی روانی بسازیم؟

البته حتی در بهترین محیط‌ های کاری نیز همدردی با خود یا دیگران کار ساده‌ای نیست. در یک تحقیق دیگر ما از کارمندان خدمات عمومی (که مستعد فرسودگی شغلی هستند) دعوت کردیم تا در یک تحقیق شرکت کنند. ما به این نتیجه رسیدیم افرادی که در حال حاضر از فرسودگی و اضطراب شغلی رنج می‌برند، در تعامل با افراد دیگر برای همدردی یا حتی دلداری به خود دچار مشکل بودند. اما افرادی که تمرین بیشتری در روحیه دادن و کنترل احساسات داشتند، تاثیر زیادی بر روی کم کردن فرسودگی شغلی داشتند. این تحقیق نشان می‌دهد که حس همدلی همانند یک ماهیچه است. ممکن است خسته شود اما می‌توان آن را تقویت کرد.

محققان به این قضیه پی بردند که تمرین روحیه و انگیزه دادن می‌تواند شبکه‌های نورونی مغز را از نو به هم متصل کند. همچنین تنفس عمیق، قدرددانی کردن، یوگا و تمرینات حرکتی هم راه‌های مفیدی برای بهبود همدردی است. نکته مهم این است بدانیم هر فردی می‌تواند یاد بگیرد که نسبت به خودش و اطرافیانش مهربان باشد و این همدردی‌های کوچک (به همراه تمرینات سلامت روانی دیگر) می‌تواند به شما در شکست فرسودگی شغلی کمک کند.

نتیجه گیری: فرسودگی شغلی چیست؟

علاج واقعه را قبل از وقوع آن باید کرد و این برای فرسودگی شغلی نیز صادق است. این وظیفه مدیران و سازمان‌ها است که از کارمندانشان در برابر فرسودگی شغلی در همان ابتدای کار محافظت کنند و در ادامه این کار برعهده خود کارمندان است که با حمایت از خود و دیگران از سلامت روان کامل برخوردار باشند.

با این وجود، مهم نیست که چقدر شرکت یا سازمانی با فرسودگی شغلی مبارزه کند، کارمندان باید درک کنند که مشکلات و ناراحتی‌ها از کجا می‌آید و برای حلشان تلاش کنند. به وسیله خودشناسی، کارمندان می‌توانند منبع فرسودگی شغلیشان را پیدا کنند و به صورت دائم مفیدترین کارها (همانند دلداری به خود، محبت و یاری یا ترکیبی از هر دو) را برای جلوگیری و درمان آن انجام دهند.