آیا "داده ها" نفت بعدی هستند؟ Is data the new oil

"نوشته دوم از Data Driven"

برای خواندن نوشته اول از Data Driven -کلیک کنید.

The world’s most valuable resource is no longer oil, but data

بزرگترین شرکت جهان براساس بزرگی بازار در دوازده سال گذشته:

2007: ExxonMobil
2008: ExxonMobil
2009: ExxonMobil 
2010: PetroChina 
2011: ExxonMobil 
2012: Apple 
2013: Apple 
2014: Apple 
2015: Apple 
2016: Apple 
2017: Apple 
2018: Apple 
present: Microsoft?

دیوید ویلتز در گزارشِ سال 2013 موسسه ی Policy Exchange به عنوان یکی از اتاق های فکر پیشتاز انگلستان، هشت فناوری برتر آینده ساز را معرفی کرده است که اولین و مهم ترین آنها را "داده ها" معرفی می کند و از آن به عنوان انقلاب داده ای یاد کرده است. این هشت فناوری بزرگ را می توان در هشت گزاره زیر خلاصه کرد:

1. سیل داده ها جستار علمی و برخی صنایع را دچار تحول خواهد کرد. انگلستان می تواند طلایه دار انقلاب داده های بزرگ و رایانش با صرفه انرژی باشد

2. موج بزرگی از داده ها از سوی ماهواره ها وجود دارد که نه فقط داده ها را مخابره بلکه با مشاهده زمینی آنها را جمع آوری می کنند. ما فرصت هایی برای پیشتاز شدن در حوزه ماهواره ای به ویژه تحلیل داده های ورودی از آنها داریم.

3. چالش های خاصی در جمع آوری داده ها از منابع مختلف در طراحی ربات ها و سایر سیستم های خودکار وجود دارد. اکنون می توانیم شاهد آن باشیم که این یک فناوری چند منظوره با کاربردهای متنوعی از کمک به بهبود زندگی افراد معلول تا انفجار هسته ای است.

4. علم ژنتیک مدرن به موازات تحول در IT ظهور یافته و پیوند مستقیمی بین آنها وجود دارد – داده های ژنتیکی به صورت دیجیتالی پدیدار می شوند. آینده نوعی همگرایی از IT خشک و علوم زیستی تر است. یکی از جاه طلبانه ترین مثال ها از این دست مهندسی زیستی می باشد – مهندسی ژن ها برای بهبود سلامت، تغذیه و تجدید نیروی انسان.

5. طب ترمیمی تکنیک های پزشکی جدید برای ترمیم و جایگزینی بافت آسیب دیده انسان به روی ما خواهد گشود.

6. علی رغم اینکه ژنتیک بیشتر از همه با سلامت انسان در ارتباط است، اما پیشرفت های صورت گرفته در فناوری های کشاورزی می تواند انگلستان را در خط مقدم انقلاب سبز قرار دهد.

7. از آنجایی که ژنوم یک ارگانیسم زیستی را درک می کنیم، پس می توانیم به هویت مولکولی بنیادی یک ماده غیر ارگانیک نیز فکر کنیم. در اینجا نیز می توانیم بیش از پیش مواد پیشرفته جدید را از روی اصول اولیه طراحی کنیم. این امر پیشرفت های فناوری در بخش های هوافضا تا ساخت و ساز را میسر می سازد. فتونیک کوانتومی یک حوزه فعلی است که در آن مواد پیشرفته و فناوری اطلاعات دیجیتال همگرایی پیدا می کنند.

8. یکی از مهم ترین کاربردهای مواد پیشرفته در زمینه ذخیره سازی انرژی است. این و سایر فناوری ها انگلستان را قادر به کسب مزیت از گذر جهانی به سوی منابع انرژی جدید خواهد کرد.

• انقلاب داده های بزرگ و رایانش

گفته می شود مخترع شطرنج از پادشاه پارس (King of Persia) به عنوان پاداش، یک دانه گندم در اولین خانه از صفحه شطرنج و در خانه ی بعدی دو گندم و به همین ترتیب در هر خانه جمع خانه های قبلی، را کرد. این پیشنهاد نسبت به درخواست سکه طلا یا نقره در ابتدا خوش آیند بود اما به سرعت یک مربع واحد باید دانه های بیشتری نسبت به کل موجودی گندم قلمرو پادشاهی داشته باشد. این قدرت ترکیب است. ری کورزویل (Ray Kurzweil)، از این داستان مشهور استفاده کرد تا استدلال کند وقتی سخن از داده به میان می آید، ما درباره ی آن سوی سکه صحبت می کنیم. درحقیقت ما با یک سیل عظیم از داده ها روبرو هستیم. نسل بعدی اکتشافات علمی و نوآوری "Data-Driven" یعنی "مبتنی بر داده" خواهد بود چنانچه الگوهای پیش از این ناشناخته با تحلیل مجموعه داده های حجیم و مرکب کشف شده اند.

قدرت محاسبه و پردازش داده ها اکنون آن چنان عالی شده است که تمایز کلاسیک بین اثرات خرد و کلان از بین رفته است.(این از بین رفتن مسئله ی خرد و کلان کلی جای حرف داره و البته از حوصله این نوشتار هم بدور است. منتهی همین اندازه بگویم که در مدیریت دیدگاه کلان مدیریت استراتژیک و سیاست گذاری را دنبال کرده و نگاه خرد مدیریت عملیاتی و برنامه ریزی محلی را، در اقتصاد دیدگاه کلان و خرد این علم را بر همین اساس دو دسته کرده است، در علم مهندسی مکانیک نگاه خرد شما را به مکانیک آماری و ترمودینامیک مولکولی می کشاند و نگاه کلان به مکانیک نیوتنی و حل معادلات ناویر-استوکس در سیالات می رساند که به همین دلیل نگاه میکرو یا ماکرو به پدیده های فیزیکی اساس علم و معادلات کلا متفاوت شده است اما در اینجا نویسنده می گوید با Data Driven ها درحال عبور از این دوگانگی هستیم.) ما به مرحله ای رسیدیم که قادریم جریان هوا را در لبه ی یک تیغه توربین مدل کنیم یا حرکت یک سیال درون یک میکرو لوله را در اندازه های مولکولی مدل کنیم. به مدل سازی رایانه ای یک اقتصاد رسیده ایم، پس ماده ها یا فرآیند ها بسیار متفاوت و پیچیده تر از آنچه که یک دهه قبل بوده، شده اند.

کسب ارزش از همه این داده ها -برای رشد اقتصادی و منافع اجتماعی نظیر ارتقاء سلامت- نیازمند یک تحول در تجزیه و تحلیل داده ها است. با سرمایه گذاری صحیح و مناسب، انگلستان جایگاه مناسبی در انقلاب داده های بزرگ (the big data revolution ) دارد. انگلستان 25 مورد از 500 رایانه قدرتمند دنیا را در اختیار دارد (این فرای 127 رایانه موجود در اروپا است نسبت به 253 رایانه ای که در آمریکا و 68 رایانه ای که در چین قرار دارد)-گزارش مربوط به سال 2013 است و متعاقباً آمار آن سال را بیان کرده است.. اما قدرت رایانش خام (crude computing power) همه چیز نیست. ویلتز با کنایه این عبارت را ایجاد کرده و بکار برده است. قدرت محاسبات خام یا رایانش خام یادآوری این سخن است که "نفت بعدی داده ها هستند" که کلایو هامبی - Clive Humby- در سال 2006 بیان کرد اما بعد از اینکه اکونومیست آن را تحت عنوان

- "The world’s most valuable resource is no longer oil, but data”.

– در سال 2017 منتشر کرد- اینجا- برای همگان عمومیت یافت و نیت نویسنده این است که رایانه های قدرتمند به مثابه قدرت محاسبات خام همانند نفت خام می باشند.

توجه شود که از سال 2018 تا کنون افراد سرشناس و غیر سرشناس متعددی با اعتقاد بر اینکه داده ها خیلی خیلی از نفت ارزشمندتر هستند این تشابه را تقلیل ارزش داده ها دانستند مثلا اینجا بخوانید از برنارد مار در وب سایت فوربز در اینجا بخوانید، یا از ساموئل فلندر در سایت مدیوم در اینجا و یا دست آخر از آنتونیو گارسیا مارتینز در سال 2019 در وب سایت wired در اینجا بخوانید.

گاوین نیوزوم (Gavin Newsom)، فرماندار تازه منصوب شده ی کالیفرنیا ، اخیراً یک پیشنهاد بلند پروازانه را تحت عنوان "سود سهام داده ها" مطرح کرده است که به موجب آن شرکت هایی مانند Facebook یا Google بخشی از درآمد حاصل از داده های کاربران را به خود کاربران می پردازند.

همه چیز در حال مبتنی بر داده شدن است. Data Driven ها مرزهای علوم و دانش را نیز در نوردیده اند. جهان مکانیکی به جهان هوشمند بدل گشته است. خودرویی که خودران نباشد، دیگر خودرو نیست. حکمرانی ملی و بین المللی یا مدیریت شهری اگر هوشمند نباشد مورد رضایت واقع نمی شود. استراتژی ها تغییر کرده است. صحبت از داروهای تولید شده مبتنی بر داده ها شده است. آموزش یادگیری ماشین و هوش مصنوعی در دانشکده های مهندسی برق و مکانیک آغاز شده است. امیدوارم ایران خیلی سریع این مگاترند رو درک بکنه و به جمع پیشتازان این عرصه بپیوندد.