آشنایی با طراحی تجربه کاربری یا UX

مقدمه

عنوانی که جدیدا زیاد به گوشمون میخوره، طراحی تجربه کاربری و طراحی رابط کاربریه! و اون‌هم به خاطر وابسته شدن هممون به مدیاهای دیجیتالی مختلفه.

درباره طراحی رابط کاربری یا یوآی، تو مقاله قبلی صحبت کردیم و گفتیم که فقط شامل صفحات دیجیتالی میشه. اما طراحی تجربه کاربری یا یوایکس هر تعاملیه که کاربر با محصولی که داره استفاده می‌کنه. اونجایی مهم میشه که هرچی بیشتر روی این تعامل کار کنید و مخاطباتونو بهتر بشناسید، می‌تونید ارتباط محصول و کاربرتونو بیشتر و دلچسب تر کنید.

شما طراح عزیز، اگه هنوز اطلاعاتی درباره این حوزه‌ی جذاب ندارید و یا شما کارفرمای محترم، اگه هنوز فکر می‌کنی که همه چیز یک محصول، فقط ظاهرشه و به معجزه یو‌ایکس ایمان نیاوردید، پیشنهاد می‌کنم حتما این مقاله رو دنبال کنید.

طراحی تجربه کاربری چیه؟

زمانی که برای اولین بار وارد این سایت شدید رو یادتونه؟

چقدر طول کشید تا قسمت مقاله‌ها رو پیدا کنید؟ فرض کنید که می‌خواید با پشتیبان سایت ارتباط برقرار کنید. چقدر طول می‌کشه تا گزینه‌ی ارتباط با ما رو پیدا کنید؟ پیدا کردن یک شماره یا آدرس ایمیل از بین این‌همه دیتا، چقدر براتون راحت بود؟ اگه خیلی سریع تونستید به هدفتون برسید، پس این سایت، یوایکس خوبی داره. اما اگه کلی گشتید و در آخر شماره یا ایمیل و جایی پیدا کردید که هیچ ربطی به اون قسمت نداشت، بدونید که هیچ طراح یوایکسی روی این سایت کار نکرده!

طراحی تجربه کاربری، یوایکس و یا User experience، به چگونگیِ تعامل شما با یک محصول مربوطه. این محصول می‌تونه یک سایت یا یک اپلیکیشن باشه و یا چیزی که به صورت فیزیکی باهاش در ارتباطین. مثل یه قوطی سسِ کچاپِ فلفلیِ تند یا ماشین‌های حمل زباله، یا حتی چیدمان دکور یه مغازه.

حتی تمرکز روی تنظیم محیط اطراف، به بهینه ترین، هماهنگ‌ترین و کاربر پسند‌ترین روش، در ۴۰۰۰ سال قبل از میلاد مسیح، در فلسفه چینی باستان (فنگ شویی) هم یه نوعی از طراحی یوایکسه!

قرن‌هاست که انسان‌ها به دنبال بهینه‌سازی محیط اطرافشون برای ایجاد حداکثرِ راحتی‌ان. اما این روزها، اصطلاح یوایکس معناهای دیجیتالی قوی‌تری پیدا کرده، که اغلب به برنامه‌ها، وب‌سایت‌ها، نرم‌افزارها، ابزارها و فناوری اشاره داره.

خلاصه که یوایکس، هر جایی که یه سمتش کاربر وجود داشته باشه و سمت دیگه‌اش محصولی که قراره یک کاری و انجام بده، وجود داره.

هدف از طراحی یوایکس اینه که یه تجربه دلپذیر، آسون و کارآمد رو برای کاربراش رقم بزنه. یه یوایکس خوب یوایکسیه که با کم‌ترین توضیح و راهنما و در کمترین زمان، کاربر رو به خواسته‌اش برسونه.

هنری دریفوس ، مهندس صنایع میگه:

هنگامی که نقطه تماس بین محصول و مردم به یک نقطه اصطکاک تبدیل شود ، [طراح] شکست خورده است. از طرف دیگر ، اگر افراد، طی تماس با محصول از ایمنی، راحتی، اشتیاق بیشتری برای خرید، کارایی بیشتر و یا فقط شادتر بودن برخوردار شوند، طراح موفق شده است.

تفاوتِ طراحی رابط‌کاربری و طراحی تجربه‌ کاربری

اشتباه نکنید!

از اون‌جایی که یوایکس و یوآی همیشه کنار‌ هم میان خیلیا فکر می‌کنن که تفاوتی با هم ندارن، ولی باید بگم که اتفاقا خیلی‌ با هم متفاوتن!

یوآی یا رابط کاربری شامل صفحاتیه که کاربر به صورت مستقیم با‌هاش در ارتباطه و ظاهر محصول رو در بر می‌گیره. اما یوایکس شامل اسکلتِ کلیِ محصوله که طراحی یوآی بر اساس اون شکل می‌گیره. یوآی خوب در کنار یک یوایکس خوب میتونه محصولی رو تولید کنه که کاربرا عاشقش بشن و هرگز ولش نکنن. اما یوآیِ خیلی زیبا، بدون یوایکس مناسب، می‌تونه کاربراتونو خیلی سریع از محصولی که تولید کردید سرد کنه. و حتی برعکسش!

کن نورتون، شریک Google Ventures میگه :

یوایکس برای حل یک مشکل، بر نحوه‌ی استفاده‌ی کاربر متمرکز شده است. یوآی بر چگونگیِ ظاهر و عملکرد سطحِ محصول.

زیرشاخه‌های طراحی یوایکس

همونطور که گفتم با رشد صنعت فناوری، زمینه و زیرشاخه‌های یوایکس درحال گسترش و پیشرفته. اینجا فقط با چندتا از این زیرشاخه ها آشنا میشیم:

- طراحی وب‌سایت و اپلیکیشن‌ها

تو عصر اینترنت و تلفن‌های هوشمند، قابلیت استفاده از اپلیکیشن و سایت‌ها، بیشتر شده که در کنار طراحان یوآی، طراحان یوایکس هم مسئولیت راحتی کاربر در استفاده از یک اپلیکیشن، خرید‌ آنلاین از یک سایت، انجام فرآیند های بانکی و ... رو به عهده دارن. پس وقتی وارد سایت یا اپلیکیشنی می‌شید که علاوه بر ظاهر جذابش، کار کردن باهاش براتون راحته، بدونید که توسط یک متخصص یوایکس به همراه یک طراح یوآی طراحی شده!

- طراحی صدا

رابط‌های کاربر صوتی، انقلابی رو در تعامل کاربرها با فناوری ایجاد کردن. تو ایالات متحده، حدود ۵۰درصد از بزرگسالان از جستجو‌های صوتی استفاده می‌کنن. پس طراحان یوایکس نقش مهمی در طراحی ابزار‌های صوتی مثل الکسا یا کورتانا دارن. در صورت کاربر پسند بودن و در دسترس بودن برای اکثر کاربرا، می‌تونن موفق شن. اما یادتون باشه که طراحی صدا به رویکرد متفاوت‌تری نسبت به سایت و اپلیکیشن نیاز داره.

- طراحی خدمات

قسمت دیگه‌ای‌‌ از طراحی یوایکس، طراحی خدماته. که نه شامل اشیای فیزیکی و قابل لمسه و نه شامل محصولات دیجیتالی.

ویکی پدیا طراحی خدمات و اینجوری تعریف می‌کنه که:

طراحی خدمات به فعالیت برنامه ریزی و سازماندهی افراد، زیرساخت‌ها، ارتباطات و اجزای مادی یک سرویس به منظور بهبود کیفیت آن و تعامل بین ارائه دهنده‌ی خدمات و مشتریان آن گفته می‌شود.
طراحی سرویس ممکن است به عنوان روشی برای اطلاع رسانی تغییرات در سرویس موجود یا ایجاد سرویس جدید به طور کامل عمل کند.

وقتی وارد یک کافی‌شاپ می‌شید و یه فنجون قهوه سفارش می‌دید یا از وسایل نقلیه عمومی استفاده می‌کنید، تجربه شما نتیجه طراحی خدماته. روش طراحی خدمات هم، شبیه به طراحی کلاسیک یوایکسه.

طراح و کارفرمای عزیز!

همون اندازه که به طراحی ظاهری اپلیکیشن، وب‌سایت و یا محصولتون دقت می‌کنید، به اینکه مخاطبتون کیه و در چه زمانی، چه جایی و چه شرایطی از طرحتون استفاده می‌کنه، توجه کنید تا محصولتون در عین زیبایی، کارآمد و کاربر پسند هم باشه.

درباره راه‌های رسیدن به یک یوایکس خوب و تکنیک‌هایی که باید استفاده کنید، تو مقاله‌های بعدی براتون می‌نویسم.

اگه این مقاله برات مفید بود، برای دوستات هم مفیده، پس چرا به اشتراک نذاریش؟ :))