انواع عایق حرارتی؛ بهترین عایق حرارتی برای ساختمان

اهمیت صرفه‌جویی انرژی در ساختمان‌سازی با افزایش بهای انرژی در سال‌های اخیر به مراتب بیشتر شده است. واقعیت این است که در هر جامعه‌ای حدود 30 تا 40 درصد از مصرف انرژی مربوط به بخش خانگی است و به همین دلیل خیلی مهم است که نسبت به صرفه جویی مصرف انرژی در این بخش حساسیت بیشتری به خرج داد. در طول این سال‌ها انواع عایق حرارتی طبیعی و مصنوعی به بازار مصرف معرفی شده است که هر کدام در موقعیت‌های خاصی مورد استفاده قرار می‌گیرند. در ادامه با بازار عایق همراه باشید تا به معرفی پرکاربردترین عایق‌های حرارتی ساختمان بپردازیم.

9 عایق حرارتی پرکاربرد در ساختمان

عایق‌های حرارتی مختلفی در ساختمان‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند. در بین انواع گزینه‌های موجود در بازار، 9 مورد از عایق‌ها بیشتر استفاده می‌شوند که در اینجا قصد داریم به معرفی آن‌ها بپردازیم.

1. پشم سنگ (Mineral wool)

پشم سنگ یکی از انواع عایق حرارتی طبیعی است که در بسیاری از کشورها مورد استفاده قرار می‌گیرد. در برخی از کشورها مانند چین متریال اصلی که به عنوان عایق حرارتی استفاده می‌شود، پشم سنگ است. از جمله ویژگی‌های مهم این عایق می‌توان به چگالی کم، هدایت حرارتی فوق‌العاده کم، مقاومت بالا در برابر حریق، مقاومت در برابر شوک‌های حرارتی، ضد یخ، ضد خوردگی و پایداری شیمیایی بالا اشاره کرد.

مجموعه این خواص و ویژگی‌های منحصر به فرد باعث می‌شود که عمر مفید این دسته از عایق‌ها بسیار زیاد باشد. پشم سنگ بیشتر به عنوان عایق حرارتی در دیوارهای ساختمان استفاده می‌شود. و در انواع رولی، تخته‌ای و پتویی در بازار به فروش می‌رسد. عایق پشم سنگ پتویی را برای عایق کردن دیوارهای موتورخانه‌ها به کار می‌برند.

2. عایق پنبه‌ای (Insulation cotton)

عایق پنبه‌ای یکی از انواع عایق حرارتی است که از تصفیه و بازیابی ضایعات پارچه‌های کتان (مانند شلوار جین) به دست می‌آیند. این دسته از عایق‌ها برای گرم نگه داشتن دمای خانه در آب و هوای سرد مورد استفاده قرار می‌گیرند. این دسته از عایق‌ها نیز در ردیف عایق‌های طبیعی قرار می‌گیرند و عوارض تنفسی به دنبال ندارند. البته لازم به ذکر است که در کشور ما این نوع عایق چندان کاربرد ندارد.

3. عایق انعکاسی (Reflective insulation)

دسته‌ای دیگر از انواع عایق حرارتی که در پشت بام، دیوار و کف ساختمان‌ها استفاده می‌شود، عایق انعکاسی نام دارد. این دسته از عایق‌ها از یک نوع رزین شفاف به همراه فیلر (پرکننده) با قابلیت انعکاس بالا تولید می‌شوند. عایق‌های انعکاسی توان بالایی در بازتابش نور و گرما دارند. استفاده از این عایق در ساختمان‌هایی که ساعات زیادی از روز را در معرض تابش آفتاب قرار دارند، به خصوص در فصل تابستان برای دستیابی به آسایش حرارتی مؤثر است. عایق‌های انعکاسی رسانایی حرارتی بسیار پایینی دارند و به همین دلیل از هدایت گرما نیز جلوگیری به عمل می‌آورند.

4. عایق پلی اورتان (polyurethane)

پلی اورتان یا پلی یورتان یکی از به‌روزترین انواع عایق حرارتی است که در واقع نوعی فوم عایق حرارتی به شمار می‌رود. این دسته از عایق‌ها به صورت تزریقی و با استفاده از دستگاه خاصی به موقعیت مورد نظر تزریق می‌گردند. عایق پلی یورتان به صورت مستقیم و در فرمت مایع روی دیوار بیرونی ساختمان اعمال می‌شود. همچنین از این نوع عایق در بسیاری از بخش‌های کور ساختمان که دسترسی راحت به آن‌ها میسر نیست نیز می‌توان استفاده نمود.

به عنوان مثال اطراف درب‌ها و پنجره‌ها که به دلیل موقعیت خاص نصب شدن آنها می‌توان به راحتی با فوم پلی یورتان عایق‌کاری کرد. از جمله ویژگی‌های مثبت عایق پلی یورتان می‌توان به چگالی پایین، غیرسمی بودن، سرعت بالا در اجرا، سازگار بالا با شرایط مختلف، هدایت حرارتی بسیار کم و همچنین مقاومت در برابر انتقال صوت اشاره کرد. مجموع این ویژگی‌ها باعث شده است که پلی یورتان به عایقی با عمر مفید بالا تبدیل شود.

5. عایق پلی استایرن اکسترود شده (Extruded polystyrene)

پلی استایرن اکسترود شده یکی از انواع عایق حرارتی مصنوعی است که بیش از 70 سال از زمان تولید آن‌ها برای نخستین بار سپری شده است. ویژگی طلایی پلی استایرن در مقایسه با سایرعایق‌های حرارتی مصنوعی، قابل بازیافت بودن آن‌هاست که باعث شده تا خطری برای محیط زیست نیز به دنبال نداشته باشند. این دسته از عایق‌ها در بازار با نام XPS نیز شناخته می‌شوند. از جمله مهم‌ترین خواص پلی استایرن می‌توان به رسانایی حرارتی عالی، جذب آب کم، مقاومت بالا در برابر فشار و ضربه، نصب آسان و ... اشاره کرد. پلی استایرن هیچ‌گونه تهدیدی برای سلامتی انسان ندارد. از این عایق‌ها برای دیوارها، سقف، کف و نمای ساختمان استفاده می‌شود.

6. عایق پلی استایرن منبسط شده (Expanded polystyrene)

پلی استایرن منبسط شده که با نام EPS نیز در بازار شناخته می‌شود، یکی دیگر از انواع عایق حرارتی است که ساختار مولکولی آن به شکل لانه زنبوری است. در تولید این عایق، رزین پلی استایرن در محیط خلاء اکسترود می‌شود. در بین انواع عایق معرفی شده تا به اینجا، عایق پلی استایرن منبسط شده از کمترین ضریب هدایت حرارتی برخوردار است. عمر مفید این عایق بسیار زیاد است و آزمایش‌ها نشان می‌دهد که به مدت 55 سال می‌تواند تا سطح 85 درصد از انتقال حرارت در ساختمان جلوگیری کند.

7. عایق پلی ایزوسیانات (Polyisocyanate insulation)

پلی ایزوسیانات نوعی ماده پلاستیکی با خاصیت اسیدی است که در اشکال مختلفی به صورت مایع، فوم اسپری، تخته‌ای و ... در بازار به فروش می‌رسد. این دسته از عایق‌ها بیشتر در فرمت فوم مایع استفاده می‌شوند؛ چرا که پوشش‌دهی بالاتری در این شرایط حاصل می‌شود. از جمله ویژگی‌های مهم این دسته از عایق‌ها، قیمت مناسب آن‌ها قابل ذکر است.

8. فایبرگلاس یا پشم شیشه (Fiberglass)

عایق فایبرگلاس همان چیزی است که در بازار ایران با نام پشم شیشه شناخته می‌شود. فایبرگلاس یکی دیگر از انواع عایق حرارتی است. فایبرگلاس نوعی مواد الیافی است که با همجوشی شیشه در دمای بسیار زیاد و در قطر حدود 10 میکرون پرداخت می‌شود. چگالی بسیار کم، مقاومت بالا در برابر حرارت و شوک‌های حرارتی، مقاومت در برابر خوردگی، استحکام مکانیکی بالا و مقاومت در برابر احتراق از جمله ویژگی‌های مهم فایبرگلاس به شمار می‌رود. این دسته از عایق‌ها در خطوط تأسیسات مکانیک ساختمان، پشت بام و دیوارها استفاده می‌شوند. نکته مهم در خصوص پشم شیشه آن است که منجر به ایجاد حساسیت می‌شود و در زمان نصب باید حتما ملاحظات لازم در این خصوص در نظر گرفته شود.

9. عایق الاستومتریک (Elastometric insulation)

یکی از انواع عایق حرارتی مصنوعی که در این سال‌ها به وفور استفاده می‌شود، عایق الاستومتریک است. در تولید این عایق‌ها از ماده اولیه‌ای به نام نیتریل فوم استفاده می‌شود. کاربرد اصلی آن‌ها در عایق‌بندی تأسیسات مکانیکی ساختمان است و از قیمت بالایی در مقایسه با سایر انواع عایق برخوردار است. انعطاف‌پذیری بالا، مقاومت در برابر نفوذ قطرات آب و بخار، عدم جذب رطوبت و ضریب انتقال حرارت بسیار پایین، از جمله ویژگی‌های مهم عایق الاستومتریک است.

کلام پایانی

در این مقاله به معرفی 9 مورد از مهم‌ترین انواع عایق حرارتی قابل استفاده در ساختمان سازی پرداختیم. هر کدام از این عایق‌ها در شرایط آب و هوایی و موقعیت‌های خاصی از ساختمان‌ها استفاده می‌شوند توصیه می‌کنیم که حتما قبل از تهیه عایق‌های حرارتی، با کارشناسان این حوزه مشورت کنید تا بتوانید بهترین گزینه را با توجه به بودجه و کاربرد مورد نظرتان تهیه کنید.