تفکر انتقادی چیست؟ چرا مهم است؟ چطور آن را تقویت کنیم؟

تفکری که هدف آن ارزیابی، تحلیل سازنده و درک بهتر از مسائل است که  هدف آن دست‌یابی بهتر به اهداف خواهد بود.

یعنی با ارزیابی و تحلیل سازنده به دنبال آن هستیم که در هر زمینه‌‌ای به نتایج بهتری دست پیدا کنیم. با توجه به این تعریف اهمیت تفکر نقادانه مشخص می‌شود.

تعاریف دیگری از تفکر انتقادی که ممکن است با آن‌ها برخورد داشته باشید

۱. فرد چه تصمیمی می‌گیرد و چه کاری می‌خواهد انجام دهد.

۲. آزمودن دقیق تفکر خودمان و دیگران برای کشف نقاط قوت و ضعف آن

۳. تفکر درباره تفکر ( از دیدگاه مهندسی فکر، با روش‌های تفکر نقادانه این اتفاق کامل شکل می‌گیرد)

۴. تفکری که در جستجوی شواهد، دلایل و مدارک برای یک قضاوت و نتیجه‌گیری است.

۵. مهارت قضاوت صحیح و به‌جا

۶. فرآیندی که به بررسی میزان صحت، دقت و ارزش اطلاعت و داده‌هاست.

۷. تفکر نقادانه یا انتقادی یک فرایند شناختی فعال، هدفمند و سازماندهی شده است؛ که به وسیله‌ آن، تفکر خود و دیگران را بررسی کرده و درک خودمان را از وقایع روشن‌تر می‌کنیم و ارتقا می‌بخشیم.

اولین قدم برای ارتقای مهارت تفکر انتقادی و تفکر نقادانه

مشاهده صحیح و بدون قضاوت اولیه می‌تواند مهارت تفکر انتقادی ما را افزایش دهد. اغلب انسان‌ها معمولا قبل از بررسی، ابتدا شروع به قضاوت می‌کنند. آن هم بر اساس مشاهدات قبلی و ناقص. خیلی وقت‌ها این مشاهدات حتی اشتباه بوده‌اند. بدون اینکه آن فرد نسبت به اشتباه بودن مشاهدات قبلی خودش آگاهی داشته باشد.

قبل از اینکه مشاهدات خودمان را تکمیل کنیم و این مشاهدات را بررسی کنیم، نباید مراحل بعدی را انجام دهیم. پس یکی از مها‌رت‌هایی که برای تفکر نقادانه باید آن را بسیار تقویت کنیم، مهارت مشاهده صحیح و دقیق است.

برای تبیین تفاوت قضاوت و مشاهده از یک مثال ساده استفاده می‌کنم.

فلانی بازیکن خوبی نیست (یک قضاوت است)؛ وقتی که با یک پدیده مواجه می‌شویم مثلاً فلانی در این بازی گل نزده است. با مشاهده یک پدیده (گل نزدن بازیکن) به این قضاوت رسیدیم که (فلانی بازیکن خوبی نیست).

حالا با روش تفکر نقادانه این سؤال را می‌پرسیم که آیا چنین قضاوتی با مشاهدات ناقص ما صحیح است یا نه؟

مشاهده ناقص در این مثال نشان‌دهنده این است که فرایند تفکر انتقادی به شکل صحیح اتفاق نیفتاده است چرا که مشاهده اولیه دقیق و کامل نبوده است.

مطالعه مقاله کامل در آدرس زیر:

https://mohandesifekr.com/critical-thinking/