تاب آوری خانواده چیست ؟

پاسخ مثبت خانواده را به مشکلات تاب آوری خانواده میگویند تاب آوری خانواده مسیری است که در مواجهه با استرس ها و انطباق پذیری طی می شود که باید هم در زمان حال و هم در طول زمان مورد بررسی قرار گیرد.

به قلم دکترمحمدرضا مقدسی از میگنا رسانه سلامت روان

تاب آوری خانواده ارکان، ابعاد، منابع و موانع خانواده در مواجه با مشکلات را مورد مطالعه قرار میدهد.

پاسخ مثبت خانواده را به مشکلات تاب آوری خانواده میگویند
این تعریف بر مبنای چند نکته مهم است که باید مورد توجه قرار بگیرد: ابتدا باید دانست که تاب آوری، ساختاری ثابت و یا برچسب نیست که بتوان آن را بر روی برخی خانواده ها اعمال کرد و روی برخی نه.

نکته اول: تاب آوری مسیری منحصر به فرد است که خانواده ها ممکن است در مواجهه با عامل استرس زا از آن عبور کنند.
نکته دوم: آن است که تاب آوری باید هم در زمان حال و هم در طول یک مدت زمان معین بررسی شود چرا که برخی عوامل ابتدا حمایت کننده و موثر واقع می شوند اما در طولانی مدت ممکن است خانواده را در معرض خطرقرار دهند.
نکته سوم: آن است که بدانیم شکل ظاهری تاب آوری با نحوه بررسی آن در شریط استرس زا با هم تفاوت دارند.

برای مثال انطباق پذیری مثبت با بحران کشاورزی و در پی آن از دست دادن شغل و درآمد احتمالا نیازمند مهارت والدین در حمایت از فرزندان است. به طور کل این تعریف اهمیت فاکتور های خطر و عوامل حمایتی را که در هر خانواده منحصر به خود است بیان میکند؛ در پاسخ به عامل استرس زا و به وجود آمدن مسیر های تاب آوری عناصر فردی و موقعیتی نقش اساسی ایفا می کنند.

تاب آوری خانواده از حفظ عملکردهای اصلی خانواده و توانایی ترمیم و بازسازی در صورت بروز سانحه و فراتر از آن از رشد و توسعه خانواده میگوید. در این روند ظرفیت های سه گانه جذب یا کنارآمدن، سازگاری یا انطباق و تغییر یا تحول در کنار مجموعه ای عوامل اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی، تربیتی و ژنتیکی مد نظر قرار میگیرد.

همچنین پژوهش در پایداری و توسعه خانواده وبهباشی اجتماعی و روانی در شرایط بحرانی و غیر از آن هم به تاب آوری خانواده مربوط است.

بر این اساس روابط زوجین با یکدیگر، فرزند پروری، مدیریت روابط در خانواده به مثابه یک سازمان و پژوهش در اتمسفر زناشویی، هیجانی و تربیتی در گسره تاب اوری خانواده موضوعیت یافته اند.

هنگامیکه از تاب آوری گفته میشود صحبت از ظرفیتی به میان می آید که همه خانواده در سراسر گیتی از آن برخوردار هستند با این حال چالش اصلی شیوه توسعه و تقویت آن کماکان هسته مرکزی مطالعات حوزه تاب آوری خانواده هاست.

اکولوژی انسانی، فرهنگ، دسترسی به منابع و زیر ساخت های آموزشی و بهداشتی، رفاه و برخورداری، تغذیه، ژنتیک و اپی ژنتیک، محیط زیست، معنویت و ... عوامل پرشمار دیگری می تواند در مباحث پر دامنه تاب آوری خانواده مورد توجه قرار بگیرد.

همچنین تغیییرات اقلیم، نیازهای ویژه، ناتوانی های جسمی و معلولیت، تصادفات، وقایع طبیعی، مهاجرت و جنگ، آوراگی و پناهندگی، بیماریهای سخت درمان و مرگ عزیزان و چگونگی مقابله خانواده ها با مسایلی از این دست همیشه از جایگاه خاصی در تاب آوری خانواده برخوردار بوده اند.

تاب آوری خانواده علاوه بر علوم سلامت از ظرفیت های روانشناسی، مشاوره،مددکاری،کوچینگ و منتورینگ به یقین برخوردار است.