آشنایی با علم آمار - آمار چیست؟

آمار یک علم ریاضی است شامل روش‌های جمع‌آوری، سازماندهی و آنالیز داده‌ها به گونه‌ای که بتوان نتیجه‌گیری معنی‌داری از آن‌ها گرفت. به طور کلی تجزیه و تحلیل‌های آماری در دو دسته وسیع به نام های آمار توصیفی و آمار استنباطی قرار می‌گیرد. در این مقاله ضمن آشنایی با علم آمار، برخی تعریف‌های اساسی در این علم را بررسی می‌کنیم.

آشنایی با آمار توصیفی و استنباطی

برای آشنایی بهتر با علم آمار، خوب است ابتدا تفاوت آمار توصیفی و استنباطی را بررسی کنیم. آمار توصیفی روشی است برای پردازش داده‌ها بدون این‌که بخواهد از آن‌ها نتیجه‌ای استخراج کند. داده‌ها به صورت جداول و نمودار ارائه می‌شوند. مشخصات داده‌ها به صورت ساده بیان می‌شود. آمار توصیفی در توصیف اتفاقات روزمره مانند تصادفات، قیمت کالاها، تجارت، درآمد، اپیدمی، داده‌های ورزشی و داده‌های جمعیتی به کار می‌رود.

آمار استنباطی علمی است که از ابزارهای ریاضی برای تجزیه و تحلیل داده‌ها استفاده می‌کند. این نوع آمار برای افراد شاغل در زمینه‌هایی مانند مهندسی، اقتصاد، زیست شناسی، علوم اجتماعی، تجارت، کشاورزی و ارتباطات مفید است.

آشنایی با علم آمار - مقدمه‌‌ای بر جمعیت و نمونه

جمعیت اغلب از گروه بزرگی شامل اجزای مشخص تشکیل می‌شود. به عنوان مثال، جمعیت یک کشور خاص به معنای همه افرادی است که درون مرزهای آن کشور زندگی می‌کنند. معمولا انداز‌ه‌‌گیری داده‌‌ها برای هر جزء از جمعیت مورد مطالعه امکان‌‌پذیر یا عملی نیست. ما به طور تصادفی گروه کوچکی از اجزاء جمعیت را انتخاب کرده و آن را نمونه می‌‌نامیم. بنابراین استنباط و نتیجه‌‌گیری در مورد جمعیت بر اساس چندین نمونه انجام می‌‌شود.

مثال از جمعیت و نمونه آماری

یک شرکت در فکر خرید 50،000 باتری برقی از یک تولید‌‌کننده است. این شرکت در صورتی که مقدار باتری‌‌های معیوب کمتر از ٪1 باشد آن‌‌ها را خریداری می‌‌کند. تست تک‌‌تک باتری‌‌ها در بین 50،000 باتری امکان‌‌پذیر نیست؛ زیرا زمان‌‌بر است و هزینه دارد. درعوض می‌‌توان چند نمونه حاوی 500 باتری انتخاب کرده و آن‌‌ها را مورد آزمایش قرار داد. سپس نتایج این آزمایشات برای تخمین مقدار درصد باتری های معیوب در کل جمعیت استفاده می‌‌شود.

داده‌‌های کمی و کیفی

اگر مشاهدات یا اندازه‌‌گیری‌‌های انجام‌‌شده روی متغیر معین از یک نمونه یا جمعیت دارای مقادیر عددی باشند، کمی است.

مثال: قد، وزن، تعداد كودكان، فشار خون، جریان، ولتاژ.

اگر کلمات، گروه‌‌ها و دسته‌‌ها نمایانگر مشاهدات یا اندازه گیری‌‌ها باشند، داده‌‌ها کیفی است.

مثال: رنگ‌‌ها، پاسخ‌‌های بله-خیر، گروه خون.

داده های عددی می‌‌توانند گسسته یا پیوسته باشند. داده‌‌های گسسته قابل شمارش هستند، اما داده‌‌های پیوسته قابل اندازه‌‌گیری هستند.

نمونه داده‌‌های گسسته: تعداد بچه ها، تعداد ماشین‌‌ها.

مثال از داده‌‌های پیوسته: سرعت، مسافت، زمان، فشار.

منبع: ANALYSEMATH