چگونه اولین رمان خود را بنویسیم؟

احتمالا همیشه داستانی در ذهنتون بوده که فکرش شما رو آزار داده. احتمالا همیشه دلتون خواسته که رمان خودتون رو بنویسین، اما چیزی مانع شما شده. شاید قبلا بارها تلاش کردین و بعد نوشتن بیست سی صفحه، اعتماد به نفس و انرژیتون به خاطر موارد زیر تموم شده:

• ایده داستانی شما پتانسیل یک رمان طولانی رو نداشته
• نوشتن رمانتون رو زیادی به تعویق انداختین و دلسرد شدین
• از اینکه ممکنه خوب ننوشته باشین ترسیدین
• یا اینکه ایده هاتون ته کشیده یا اینکه نمیدونین برای ادامه چی باید بنویسین

اما شاید خبر نداشته باشین که خیلی از نویسنده های بزرگ دنیا بعد نوشتن صدها کتاب، هنوز برای خلق اثر جدید با همین مشکلات مواجه میشن. پس شما تنها نبودین و نیستین.

حالا فکر میکنین من برای نوشتن اولین رمانم چطور تونستم از پس این موانع بربیام؟

در این مطلب میخوام یک راهنمای مفید و البته راهگشا بهتون ارائه بدم. تصور کنین که نسخه اولیه و تکمیل شده رمانتون رو در دست دارین و یا اسمتون رو روی یک کتاب در کتابفروشی های شهر، علی الخصوص انقلاب ببینین، هیجان انگیز نیست؟

حالا از اون بهتر، تصور کنین که براتون پیام و نظراتی از سوی مخاطبانتون برسه که میگن رمان شما عالی بوده و زندگیشون رو تغییر داده، یا اینکه کتاب شما دید اونها رو عوض کرده. چه حسی پیدا می کنین؟ اگر بقیه نویسنده از این چیزها لذت می برند، پس چرا شما لذت نبرین؟

پس بهتره خیلی زود نوشتن رمان خودتون رو شروع کنین. این راهنما به شما نشون میده که چطور یک رمان بنویسین. امیدوارم که این نکات رو به کار ببرین و از نوشتن لذت ببرین!

قدم اول: بهترین ایده رو پیدا کنین و روش تمرکز کنین:

ایده رمانتون خاص و جذاب هست؟ آیا این ایده برای یک رمان 75 الی 100 هزار کلمه کفاف میده؟ به اندازه کافی قوی هست که مخاطب رو مجاب به خوندن کنه؟

توصیه میکنم که ابتدا خط داستانی جذاب و پیچیده ای رو برای داستانتون انتخاب کنین. مثلا داستان یک قاضی دادگاه که پرونده قتلی رو بررسی میکنه که قاتلش خودشه.

تا میتونین وقت صرف شاخ و برگ دادن و پرورش ایده کنین و در پایان بهترین ایده رو انتخاب کنین. اون ایده باید به قدری جذاب باشه که آرامش رو از ذهنتون بگیره و شما رو درگیر کنه. فقط این ایده ست که میتونه هر روز شما رو پشت لپ تاپ یا رایانه بکشونه و بهتون انگیزه نوشتن رمان رویاییتون رو بده.

قدم دوم: مشخص کنین که از دسته کسانی هستین که برنامه ریزی طرح میکنن یا با شخصیت ها جلو میرن

اگر جز کسایی هستین که پیش از نوشتن، تمام طرح داستان رو برنامه ریزی میکنه، باید وقت بذارین و برای تک تک حوادث و شخصیت ها از ابتدا تا پایان داستان برنامه ریزی کنین.

اگر هم جز دسته دوم هستین، فقط می­ نویسین و اجازه میدین که شخصیت ها و حوادث، روند داستان رو تعیین کنن.

همونطور که استیون کینگ میگه:

«شخصیت های داستانتون رو در موقعیت های دشوار و پیچیده قرار بدین و همینطور به نوشتن ادامه بدین تا ببینین چه اتفاقی میفته.»

با این حال، بهتره برای اولین اثر، یک طرح جامع و نسبتا دقیق طراحی کنین تا بعدا دچار سردرگمی و خستگی ذهنی نشین.

با توجه به تجربه ای که داشتم، توصیه میکنم که ترکیبی از هر دو دسته باشین. تا حد زیادی برنامه ریزی دقیقی از حوادث و شخصیت ها داشته باشین و گاهی اوقات هم اجازه بدین که شخصیت ها دست شما رو بگیرن و شما رو در طول داستان و اتفاقات اون پیش ببرن. شک نکنین که به این مورد برمیخورین.

قدم سوم: یک شخصیت اول فراموش نشدنی خلق کنین:

قبل اینکه اولین صفحه رو آغاز کنین، باید درک کاملی از شخصیت هاتون داشته باشین. مهم ترین شخصیت شما، همون قهرمان اصلی داستانه. این قهرمان اصلی داستان باید یک منحنی شخصیتی داشته باشه. به عبارتی باید متمایز از سایر شخصیت های جانبی یا شخصیت مقابل و شر داستان شما باشه. منظور اینه که شخصیت اول یا اصلی شما باید پتانسیل های مثبتی داشته باشه که در نقطه عطف داستان ظهور کنه. این شخصیت اصلی میتونه لغزش ها و ویژگی های منفی هم داشته باشه، اما این ویژگی ها قابل چشم پوشی هستن.

شما همچنین نیاز به یک شخصیت منفی یا مخالف قهرمان داستانتون دارین که باید به خوبی پرورشش بدین. فقط یادتون باشه که در دنیای رمان، آدم خوب مطلق و یا بد مطلق وجود نداره، هم شخصیت مثبت و هم شخصیت متقابلش دارای بعد هم خوب و هم بد و پیچیدگی های یک انسان واقعی هستن.

شما به عنوان نویسنده وظیفه دارین که طوری این شخصیت منفی رو خلق کنین که دشمنی سرسخت، واقعی و به یاد موندنی بشه. فراموش نکنین که جدا از قهرمان داستان و ضد قهرمان، شما نیاز به شخصیت های فرعی هم دارین.

برای خلق هر شخصیت از خودتون بپرسین:

• این اشخاص اهدافشون چیه؟
• چه چیزی مانع این شخصیت ها برای رسیدن به این اهداف میشه؟
• برای رسیدن به خواسته هاشون، چه کار خواهند کرد؟
• نقش هر یک از این شخصیت ها و تاثیرشون در داستان چیه؟

از اسامی خاص و متمایز و گاها نوین برای شخصیت هاتون استفاده کنین و اونها رو از نظر ظاهری، رفتاری و اخلاقی از همدیگه تمیز بدین. اینطوری مخاطب شما سردرگم نمیشه. در همون ابتدا سیلی از شخصیت های مختلف رو وارد داستان نکنین و اجازه بدین مخاطب ذره ذره این اشخاص و حوادث رو درک و جذب کنه. برای اینکه شخصیت های شما به یادموندنی شن و واقعی به نظر برسن، عنصر انسانیت رو به وجودشون تزریق کنین. اگر شخصیت شما واقعی به نظر نمیرسه، احتمالا فاقد ویژگی های یک انسان واقعی در دنیای واقعیه.

کاملا طبیعیه که قهرمان شما با اصلی ترین مانع مواجه بشه، اما این افکار، درد و احساسات درونی این شخصیته که بهش جون می بخشه. حتی اگر شخصیت داستان شما از نظر روحی و فیزیکی قویه، باید به خاطر داشته باشین که در نهایت او هم یک انسانه و ضعف، ترس و اختلالات درونی خودش رو داره و سوپرمن نیست!

شخصیتی رو خلق کنین که مخاطب باهاش همذات پنداری کنه. شخصیتی که مدام در حال شکل گیریه.

حالا با داشتن درک درست از تمام شخصیت هاتون، کار نوشتن کمی آسون تر میشه.

قدم چهارم: ایده تون رو در حد یک طرح کلی گسترش بدین:

میدونستین که خیلی از نویسنده های مشهور و پرفروش اهل طراحی و برنامه ریزی برای کتاب هاشون نیستن؟ جی کی رولینگ و استیون کینگ و خیلیای دیگه رو میشه نام برد. هر چقدر هم که خفن به نظر برسه، باید بگم که من و شما نه رولینگ هستیم و نه کینگ. دوباره برمی گردیم به تجربه شخصی که قبلا گفتم. بهتره ترکیبی از هر دو گروه باشین.

و اما عناصر و نمودار پلات یا طرح داستان. به طور کلی میشه اجزای یک طرح رو در پنج مورد زیر در نظر گرفت:

1. شروع

2. حوادثی که روند داستان رو تغییر میدن

3. مجموعه ای از کنش ها و اتفاقات که باعث ایجاد تنش و جذابیت میشن

4. نقطه عطف یا اوج داستان

5. و سرانجام، نتیجه نهایی داستان

فرقی نمیکنه که چقدر برای رمانتون برنامه ریزی میکنین، نکته طلایی اینه که شما باید مخاطب رو از همون ابتدا خیلی زود جذب کنین و تا انتهای کتاب برسونیدش.

قدم پنجم: تحقیق. تحقیق. تحقیق:

فکیشن (Fiction) یعنی حوادثی ساختگی و غیر واقعی. با این وجود دلیل نمیشه که دنیای رمان شما قابل باور و منطقی نباشه. تحقیق و مطالعه موثر، جوهره یک اثر ناب و با ارزشه. اگر قراره شخصیت من از اسلحه استفاده کنه، من باید با مطالعه و تحقیق، متخصص اسلحه بشم. تصور کنین که قهرمان داستان از اسلحه ای 12 گلوله شلیک می­کنه ولی در واقع خشاب اون اسلحه خاص در دنیای واقعی تنها ظرفیت 8 گلوله داره. خیلی ضایع میشه، نه؟

به همین خاطره که میگم اطلاعات دقیق و جزئیات میتونه اثر رو با ارزش کنه و تنها راه ممکن هم تحقیق پیوسته است. کافیه یکی دو بار اطلاعات غلط بدین، مخاطب شما ممکنه هم اعتماد و هم علاقش رو به شما و کتابتون از دست بده.

پس برای بار آخر خواهش میکنم که مدام در حال تحقیق درباره موضوع مورد نظرتون در رمانتون باشین. بهترین منبع هم اینترنته. سریع ترین راه و البته، کم هزینه ترین.

قدم ششم: زاویه دید روایت داستان رو تعیین کنین:

شاید انتخاب زاویه دید راوی داستان ساده به نظر برسه ولی این مرحله واقعا دشواره. شما چند انتخاب دارین: اول شخص (ضمیر من)، دوم شخص (ضمیر تو) و سوم شخص (او) که هر کدوم معایب و مزایای خودشون رو دارن که بعدا در پست های دیگه عمیقا بررسیشون میکنیم.

زاویه دید شما مثل یک دوربین می­مونه. هرچیزی که شما به عنوان راوی ببینین، مخاطب هم میبینه. در واقع بهتره بگم که هرچیزی که شما تشخیص بدین و بخواین، مخاطبتون میبینه. پس به خاطر داشته باشین که انتخاب زاویه دید، چقدر روی دید مخاطب شما در داستان تاثیرگذاره.

قدم هفتم: یک پایان کاملا راضی کننده:

اگر اول داستان رو عالی شروع نکردین، عیبی نداره. اگر اواسط داستان فراز و نشیب داشتین، قابل چشم پوشیه اما اگر پایان رو خراب کنین، متاسفانه باید بگم که به احتمال زیاد جمع زیادی از مخاطبان رو ناامید می کنین.

یک پایان خوب باید:

• به شعور و زمان و همینطور هزینه مخاطب احترام بذاره
• باید بهترین انتخاب شما باشه. هم بهترین برای شما و هم راضی کننده ترین برای مخاطب
• بهتره خیلی از پایان پیچیده و بیش از حد باز و بدون نتیجه گیری دوری کنین

اینکه پایان قراره تلخ، شاد و یا باز باشه به عهده شماست. ولی اجازه ندین که پایانی که می­نویسین خیلی زود از ذهن مخاطبتون پاک بشه. شده بیش از صد بار پایان رو تغییر بدین، اشکالی نداره. مهم ترین ضربه، ضربه نهاییه. پس خیلی حواستون به پایان ساعت ها زمان گذاشتن و زجر کشیدنتون باشه. خیلی هم برای رسیدن به پایان رمان عجله نکنین. کاملا این حس رو داشتم و درک کردم. به همین خاطر عجول نباشین و وسوسه نشین. نوشتن اخر داستان، بهترین اما مشکل ترین کار دنیاست!

منتظر پست بعدی درباره مراحل ویرایش یک رمان پس از اتمام باشید.